ریسک چیست؟
ریسک در تعریف عام، احتمالی است که یک کنش یا کنشوری (یا بیکنشی) مشخص منجر به زیان یا بروندادها و پیامدهای ناخوشایند و ناخواسته گردد.
تقریباً همهٔ کوششهای بشری دربردارندهٔ درجاتی از آن هستند، با این همه برخی از آنها میزان بیشتری را به همراه دارند. به عبارت دیگر آن را می توان ضرر بالقوه نامید بنابراین میتواند مثبت یا منفی باشد.
به بیان ساده تر یعنی احتمال به وجود آمدن خطر یا زیان.
بزرگی این موضوع آنگونه که تصور عمومی بر آن است، در درجه اول به میزان باخت دلالت ندارد، بلکه مهم است که چند درصد احتمال برد در آن وجود دارد.
چرا ریسک وجود دارد؟
از آغاز پیدایش تمدن، انسانها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بودهاند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیشبینی کند و برای مقابله با آنها آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر میشود، در معرض تصمیمگیریها و پیچیدگیهای بیشتری قرار میگیرد، متقابلا بیشتر در معرض آن خواهد بود.
به طور کلی، موقعیتهایی که افراد با آن مواجه میشوند معمولا شامل دو دسته میشود:
در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجهای جز خسارت ندارند. عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان میشوند.
این نوع معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازهگیری هست و نتیجه احتمالی آنها میتواند سود یا زیان باشد. شامل انواع سرمایهگذاریهای اقتصادی، بازیهای مبتنی بر شرطبندی و…. هستند.
طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع Risk
- افراد ریسکگریز: این افراد رویکرد محافظهکارانه دارند. این شخص ترجیح میدهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
- افراد ریسکپذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص این احتمال را به منظور دریافت سود بالاتر میپذیرد.
- افراد خنثی: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آنها را ریسک خنثی مینامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی آن میدانند.
ریسک کلی برای هر دارایی مالی
ریسک بازار است؛ به عبارت دیگر قسمتی از ریسک کل است که شرایط کلی بازار بر آن تأثیرگذار است و غیرقابل کاهش و غیرقابل کنترل است و بر روی کلیه اوراق موجود در بازار اثر دارد.
بخشی که به شرایط کلی بازار بستگی ندارد و تنها به اوراق بهادار خاص مربوط است. به بیان دیگر ریسک قابل کنترل و قابل حذف.
معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری
اگر چند گزینه برای سرمایهگذاری داشته باشیم، این نوع مطرح میشود. معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر میگذارد.
رشد نرخ تورم بر بازدهی سرمایهگذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل میشود.
شرکتها در صورتهای مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وامهای دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش مییابد.
بسیاری از سرمایهگذاران با لحاظ این نکته سهام شرکتها را خریداری میکنند و از شرکتهایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل financial risk فاصله گرفته و به سراغ گزینههای کم خطر تر میروند.
دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با liquidity risk مواجه است. در مورد سهام نیز این موضوع وجود دارد.
در مورد شرکتهای واردات محور، currency risk بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد میکند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش آن خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل میشود.
با رشد هزینهها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایهگذاران به خرید شرکت مذکور است. نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب میشود که توسط شرکتها قابل کنترل نیست.
در اینجا به این موضوع توجه میشود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینههای عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، کلیه هزینههای یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر میگیرد.
این هزینهها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینههای اداری میشود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که میفروشد، میباشد.
ریسک اعتباری یا ریسک نکول
عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد میشود. این نوع برای سرمایهگذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.
به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته میشود. در صورت بروز چنین اتفاقب، به عملکرد سایر بخشهای مالی کشور نیز صدمه وارد میشود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ میدهد.
زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بیثباتی سیاسی، جنگ، کنترلهای نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیمهای سرمایهگذاری اثر میگذارد.
نکتهای که در مورد آن وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایهگذاری طولانیتر شود، بیشتر میشود.
ریسک سرمایه گذاری
اصل ثابتی در سرمایهگذاری وجود دارد مبنی بر اینکه سرمایهگذار از خطر گریزان و به سمت بازده و سود تمایل دارد؛ به همین خاطر است که سرمایهگذاران ریسک گریز (سرمایه گذاران طرحهای مخاطرهآمیز را نمیپذیرند مگر آنکه بازده مورد انتظار طرح خیلی زیاد باشد) از ورود سرمایه خود به جایی که خطر وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایهشان هست، امتناع میکنند.
البته ریسک به طور مطلق همیشه به معنای از دست دادن نیست. در تئوری بازی و سرمایهگذاری، تنها یک مقیاس برای ناسازگاری نتایج پیشآمده است. بیمه یک مثال کلاسیک از سرمایهگذاری است که ریسک تولید میکند. خریداران مبلغی را به عنوان ضمانت میپردازند تا از آنها در برابر از دست دادن کالایشان محافظت شود.
ریسک مالی چیست؟ از ضررهای مالی جلوگیری کنید
یکی از مفاهیم پر استفاده در بازارهای مالی، ریسک مالی است. ریسک در بازارهای مالی انواع مختلفی دارد و به مفاهیم گستردهای اشاره میکند. اگر قصد سرمایه گذاری در هر نوع بازار سرمایه را داشته باشید، یکی از اولین کارهایی که باید انجام دهید، بررسی ریسک مالی است تا با خطرات احتمالی که سرمایه شما را تهدید میکنند آشنا شوید. به همین دلیل در این مقاله از وبلاگ نوبیتکس قصد داریم به معرفی این مفهوم اساسی بازارهای مالی بپردازیم. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
ریسک مالی چیست؟ خطرات بازار سرمایه
برای تعریف ریسک مالی ابتدا بهتر است با مفهوم ریسک آشنا شویم. به زبان ساده هر احتمالی که منجر به یک پیامد ناخوشایند، ناخواسته یا زیان شود، ریسک به حساب میآید. به این ترتیب هرکاری که در زندگی روزمره به آن دست میزنیم، میتواند دربردارنده درجاتی از ریسک باشد. در بازارهای مالی هر رویداد، احتمال یا اتفاقی که منجر به تغییر در ارزش داراییها و کاهش سرمایه گردد به عنوان ریسک مالی یا Financial Risk در نظر گرفته میشود.
هر بازار مالی ریسکهای خاص خود را دارد. بر همین اساس، ممکن است تعریف ریسک مالی در بازارهای مختلف کمی با هم متفاوت باشد. به طورکلی، هرچیزی که خطری برای سرمایه شما محسوب شود، یک ریسک خواهد بود. بنابراین اگر قصد ورود به هر بازار مالی، مانند بازار خرید و فروش ارز دیجیتالی را دارید، باید از قبل برای اتفاقهای ناخوشایندی که ممکن است با آن رو به رو شوید، برنامه ریزی کنید. شناخت انواع ریسک مالی به شما کمک میکنند تا این اتفاقات ناخوشایند و خطرات احتمالی که سرمایه گذاری را تهدید میکنند را تشخیص دهید.
انواع ریسک مالی؛ ریسکهای مختلفی که در کمین شما هستند
هرجا که با ضررهای مالی روبهرو باشیم، پای ریسک مالی نیز در میان است. ریسک مالی ممکن است به دلایل مختلفی مانند تغییرات قیمت سهام، ارز، بهره و سایر فاکتورهای مربوط به بازارهای سرمایه ایجاد شود. در ادامه با رایجترین ریسکهای بازار سرمایه آشنا میشویم.
ریسک بازار، نوسانات خطرساز در بازار مالی
ریسک بازار یکی از گستردهترین و البته تاثیرگذار ترین انواع ریسک است. همانطور که از نام آن پیداست، این نوع از ریسک مالی بر تمامی فعالیتهای بازار تأثیر میگذارد. ناپایداری بازار به همراه جابه جایی در قیمت سهام و نرخ بهره به صورت پیدرپی، اصلیترین دلیل بروز این ریسک است. در چنین شرایطی احتمال از دست رفتن سرمایه افزایش پیدا میکند و در شرایط حاد باعث از دست رفتن مشاغل و تصمیمات فوری دولت میشود. بروز چنین اتفاقاتی میتواند سرمایه گذاران را به بازار بدبین کند و بازدهی بازار را به شدت کاهش دهد.
ریسک نقدینگی؛ کاهش توان معامله در بازار
ریسک نقدینگی در واقع به میزان نقد شوندگی یک دارایی بستگی دارد. هرچقدر نقدشوندگی بیشتر باشد، خرید و فروش دارایی بدون تغییر شدید قیمت نیز بیشتر خواهد شد. اگر نقدشوندگی یک بازار کاهش یابد، به معنای کاهش تعداد خریداران در بازار است. به این ترتیب زمانی که قصد فروش سرمایههای خود را داشته باشید، به دلیل کمبود خریدار مجبور هستید تا قیمت کمتری برای فروش پیشنهاد دهید یا مدت زمان طولانی منتظر بمانید تا خریدار مناسب را پیدا کنید. یکی از موارد مهم در تشخیص یک رمز ارز جذاب برای سرمایه گذاری، میزان نقدشوندگی (Liquidity) آن است.
ریسک سوداگرانه؛ ضررهای ناشی از سرمایه گذاری بدون تحقیق
سرمایه گذاریهای ناآگاهانه که بدون انجام تحقیق و با هدف کسب سود بالا در مدت کم انجام میگیرند، با ریسک سوداگرانه رو به رو میشوند. یکی از اصلیترین دلایل رو به رو شدن سرمایه گذاران تازه وارد با ضررهای هنگفت، همین نوع از ریسک مالی است. اعتماد به افراد یا شرکتهایی که اعتبار کافی را ندارند خطر از دست دادن سرمایه را بیشتر میکنند. در بازارهای ارز دیجیتال، پیدا کردن یک صرافی معتبر و سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیتکوین میتواند تا حد زیادی ریسک سوداگرانه را کاهش دهد. بنابراین انتخاب یک سایت خرید بیت کوین معتبر اهمیت بسیار زیادی دارد.
ریسک عملیاتی، ناکارآمدی مدیریت پروژهها
عدم آگاهی کافی، مدیریت نامناسب منابع، مشکلات فنی و عدم به کارگیری نیروی ماهر همگی عاملی برای ایجاد ریسک عملیاتی هستند. پروژهها و شرکتهایی که این مشکلات را دارند، خیلی زود به وضعیت نامناسبی دچار میشوند. از دست دادن سرمایههای شرکت و سرمایه گذاران نتیجه بروز چنین ریسکهایی است. وجود بازرسیهای دورهای برای شناسایی نقاط ضعف و برطرف کردن آنها ریسک عملیاتی را کاهش میدهد.
ریسک ارزی؛ خطرات مرتبط با نوسانات بازار ارز
زمانی که در بازار ارزهای خارجی سرمایه گذاری میکنید با خطراتی مانند تغییر سیاستهای پولی، نوسان قیمت ارز، نوسانات بازار، تغییرات سیاسی و تصمیم گیریهای اقتصادی دولتها رو به رو هستید. ریسک ارزی، تمایل سرمایه گذاریهای خارجی را کاهش میدهد و در مواردی میتواند سرمایههای بزرگ را به راحتی ببلعد. هرچقدر که نوسانات ارز -حتی در صورت بالارفتن قیمت- بیشتر باشد، خطرات بازار ارزها نیز بیشتر میشود.
ریسک اعتباری؛ از دست دادن سرمایه در هنگام وام دادن
ریسک اعتباری ناشی از خطرات مرتبط به وام دادن است. زمانی که یک شخص، بانک و حتی یک کشور مبلغی را به عنوان وام به فرد دیگری میدهد، با خطر عدم بازگشت وام رو به رو است. در صورت عدم بازپرداخت وام، سرمایه وام دهنده از بین میرود. ریسک اعتباری در سطح کشور یا بین المللی میتواند تاثیرات بسیار گستردهای بر اقتصاد جهانی بگذارد. چندین بحران اقتصادی در جهان به دلیل بالا رفتن ریسک اعتباری رخ داه اند.
ریسک سرمایه گذاری؛ از دست دادن سرمایه در بازار
زمانی که در حال سرمایه گذاری به شکل مستقیم یا غیر مستقیم در یک بازار مالی هستید، به دلایل مختلفی که به چند مورد از آنها در بالا اشاره کردهایم، ممکن است سرمایه خود را از دست دهید. به خطر از دست رفتن سرمایه در هنگام سرمایه گذاری، ریسک سرمایه گذاری گفته میشود. عدم انواع ریسکهای سرمایهگذاری آگاهی از بازار، انتخابهای اشتباه، وقوع رخدادهای غیر منتظره، کاهش نقدینگی، نوسانات قیمتی و …. تعداد زیادی از عوامل دیگر در افزایش ریسک سرمایه گذاری نقش دارند. به طور کلی، هرچقدر که میزان سود احتمالی بیشتر شود، ریسک سرمایه گذاری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
روشهای کاهش ریسک مالی؛ ابزارهای پیش بینی خطرات سرمایه گذاری
همانطور که در تعریف ریسک مالی اشاره کردیم، ریسکها رخدادهای ناخوشایندی هستند که در آینده رخ میدهند. به این ترتیب برای اینکه خطرات سرمایه گذاری و ریسک مالی را کاهش دهید باید به دنبال راهی برای شناسایی و اجتناب از آنها باشید. ابزارهای تحلیلی و مالی به شما کمک میکنند تا میزان ریسکی که در انتظار شما است را تشخیص دهید. افرادی که در حال فعالیت در بازارهای مالی، ترید یا سرمایه گذاری هستند به کمک ابزارهای تحلیلی و مالی میتوانند ریسکهای مختلف را مدیریت و کنترل کنند. در اینجا به مهمترین آنها اشاره میکنیم.
- تحلیل بنیادی: با استفاده از تحلیل بنیادی میتوانید ارزش ذاتی یک دارایی را مشخص کنید. ابزارهای مختلفی مانند بررسی اسناد و مدارک، قوانین و اخبار به شما کمک میکند تا ریسکهای پیش روی یک دارایی را تشخیص دهید.
- تحلیل فنی: نمودار قیمتی میتواند اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار شما قرار دهد. با تحلیل تکنیکال بازده تاریخی، حجم معاملات روزانه، میزان سرمایه در گردش، قیمتهای گذشته و فعلی میتوان روند پیش روی یک دارایی را مشخص کرد. با استفاده از این اطلاعات میتوان ریسک مالی سرمایه گذاری را پیش بینی کرد.
برای مثال اگر قصد خرید بایننس کوین را داشته باشید، باید ابتدا با تحلیل فاندامنتال ارزش ذاتی این ارز دیجیتال را بررسی کنید. بررسی شبکه بایننس و اخبار پیرامون آن در این مرحله به شما کمک میکند. علاوه بر این تحلیل تکنیکال نمودار قیمتی با توجه به حجم معاملات روزانه و بازدهی این ارز دیجیتال از اولین روز عرضه تا به امروز به شما کمک میکند تا روندی که این ارز دیجیتال در آینده در پیش خواهد گرفت را تشخیص دهید. به این ترتیب میتوانید دید کلی نسبت به ریسک مالی سرمایه گذاری در این ارز دیجیتال به دست آورید.
ریسک مالی در بازار ارزهای دیجیتال
همچون هر بازار مالی دیگری، ارزهای دیجیتال نیز دارای ریسک مالی است. هر سرمایه گذار یا تریدری که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت میکند، با انواع ریسکهای مختلف مانند ریسک بازار، ریسک نقدینگی، ریسک سوداگرانه و ریسک ارزی رو به رو است. علاوه براین سرمایه گذاران در ایران با ریسک قانونی نیز که یکی دیگر از انواع ریسک مالی است رو به رو هستند. صرافیهای خارجی به دلیل قوانین مرتبط به تحریمها میتوانند داراییهای تریدر های ایرانی را مسدود کنند. با این حال راههای مختلفی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری دربازار رمزارزها وجود دارد.
ابزارهای تحلیلی مهمترین راههای کاهش ریسک مالی هستند. بنابراین باید تلاش کنید تا قدرت تحلیل خود را افزایش دهید. آموزش و تجربه در کنار هم میتوانند به شما کمک کنند تا به یک تحلیلگر حرفهای تبدیل شوید. علاوه بر این با انتخاب ارزهای دیجیتال پیشروی بازار مانند خرید اتریوم، بیت کوین، ریپل، تتر و بیت کوین کش میتوانید با ریسک نقدینگی و بازار کمتری رو به رو شوید. در نهایت فراموش نکنید که حتماً از یک صرافی معتبر ایرانی استفاده کنید تا ریسک قانونی و ریسک سوداگرانه را کاهش دهید.
با خرید و فروش ارز دیجیتال در نوبیتکس، ریسک مالی را کاهش دهید
در این مقاله به سوال ریسک مالی چیست پاسخ دادیم. همچنین با انواع ریسک مالی و ابزار های کنترل آن آشنا شدیم. امیدواریم این اطلاعات به شما در سرمایه گذاری پرسود و کاهش ریسک مالی کمک کنند. شما میتوانید با مراجعه به صفحه اصلی سایت نوبیتکس در امنترین و معتبرترین صرافی ایرانی ارز دیجیتال، سرمایه گذاری کم ریسکی را تجربه کنید.
ریسک سیاسی و تاثیر آن بر بورس ایران و جهان
ریسک سیاسی یکی از انواع ریسکهایی است که متوجه بازارهای مالی است. چنین بازارهایی همواره در معرض ریسکهای متفاوت و متعددی قرار انواع ریسکهای سرمایهگذاری دارند. عواملی نظیر تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تصمیمهای اتخاذ شده توسط کشورها، و وقایع غیرمنتظره مختلف از جمله فاکتورهایی هستند که بر این بازارها اثر میگذارند.
گاهی پیش میآید که رشد یک بازار ناشی از تصمیمات یک کشور باشد. ممکن است همین تصمیمات، بازار دیگری را تضعیف کند. همچنین برخی مواقع ممکن است یک رویداد منجر به روند نزولی یا صعودی بازارها شود. در نتیجه با وقوع هر اتفاقی در یک بازار، میتوان بازتاب آن را در سایر بازارها ملاحظه کرد. در این مطلب کوشیدهایم انواع ریسک را مورد مطالعه قرار دهیم و سپس تاثیرات ریسک سیاسی را در بازارهای داخلی و خارجی بررسی کنیم.
چرا بازارها تحت تاثیر ریسک سیاسی و سایر ریسکها قرار میگیرند؟
برای اینکه موضوع این بحث بهتر برایتان جا بیفتد، مطلب را با ارائهی یک مثال ادامه میدهیم. فرض کنید نرخ بهره در یک کشور افزایش پیدا میکند. در نتیجه افراد تمایل بیشتری به تهیهی ارز آن کشور و سرمایهگذاری نشان میدهند. این اتفاق منجر به خروج سرمایه از بازارهای دیگر و تزریق آن به بازار ارز خواهد شد. اگر افراد زیادی اقدام به خروج سرمایه از بازارها کنند و این عمل توسط قشر وسیعی از مردم صورت گیرد، سایر بازارهای مالی با روند نزولی مواجه خواهند شد. اما در سوی دیگر بازار ارز رونقی چشمگیر را به خود خواهد دید.
در مثالی که ارائه کردیم یک تصمیم اقتصادی منجر به وقوع چنین اتفاقی شد. اما انواع ریسکهای سرمایهگذاری ممکن است این روند نزولی و یا صعودی، ناشی از تصمیمات سیاسی باشد. پس ریسک سیاسی نیز میتواند همواره در کمین بازار بورس باشد. هر چند میزان اثرگذاری رویدادهای مختلف بر هر بازار، به عمق آن بازار هم وابسته است.
اگر تغییرات دلار در کشور ایران را در نظر بگیریم اثر آن را بر بازار بورس درمییابیم. به این ترتیب در مدتی که قیمت دلار روند صعودی دارد، خروج مقداری سرمایه را از بورس شاهد هستیم. نتیجهی این امر نزولی شدن روند بازار بورس است. چنین اتفاقی نشاندهندهی عمق کم بورس ایران است. سرعت حرکت نزولی و صعودی بازار با عمق آن نسبتی معکوس دارد. یعنی بازاری عمق بیشتری دارد که سرعت نزول و یا صعود در آن کمتر باشد. در ادامه انواع ریسک در بازار سرمایه و اثر ریسک سیاسی در این بازارها را بررسی خواهیم کرد.
انواع ریسک در بازار سرمایه
به طور کلی ریسک در بازارهای مالی شامل دو دستهی سیستماتیک و غیرسیستماتیک است. ریسکهای سیستماتیک دربردارندهی موارد کلی هستند و قابل حذف نیستند. این ریسکها اجتنابناپذیرند و نمیتوان به کمک تحلیل و پیشبینی آنها را از بین برد. تنها شیوهی معقول و مرسوم در مواجهه با چنین ریسکهایی، سرمایهگذاری در بازارهای مختلف است. هر چند این اقدام نیز منجر به کاهش ریسک سیستماتیک نخواهد شد؛ بلکه تنها مدیریت آسانتر دارایی را (با در نظر گرفتن ریسک) در پی دارد. با این تعریف درمییابیم که ریسک سیاسی دردستهی ریسکهای سیستماتیک قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید
این طور در نظر بگیرید که جنگی در یک کشور رخ میدهد. رویدادی مانند جنگ از نوع ریسکهای سیستماتیک به شمار میرود. چنین واقعهای تاثیر منفی بر بازارهای کشورهای درگیر جنگ خواهد داشت. فارغ از این که افراد در کدام یک از بازارهای مالی سرمایهگذاری کردهاند، اثر منفی جنگ بر دارایی آنها نیز نمایان خواهد شد. اما در نظر بگیرید که فرد دارایی خود را در بازارهای مختلفی نظیر بورس، طلا و مسکن سرمایهگذاری کرده باشد. به این صورت هنگام وقوع رویدادی غیرمنتظره مانند جنگ، راحتتر میتواند بخشی از دارایی خود را نقد کند.
از دیگر ریسکهای سیستماتیک میتوان به وقایع اقتصادی و سیاسی، تورم و تحریم اشاره کرد. در مقابل، ریسکهای غیرسیستماتیک قابل پیشبینی و کنترل و اصطلاحا حذفشدنی هستند. رویدادها و اتفاقات درونسازمانی یک مجموعه و یا شرکت که سقوط سهام آن شرکت را در پی دارد، ریسکهایی غیرسیستماتیک هستند. در کل ریسکهای مربوط به یک صنعت یا سهام خاص و مواردی از این دست، در دسته ریسکهای غیرسیستماتیک قرار میگیرند. این ریسکها با پیگیری اخبار سهام و بر اساس تحلیلها، قابل پیشبینی و مدیریت هستند. فردی که چنین توانایی و مهارتی را برای مدیریت این قبیل ریسکها نداشته باشد، یک فرد مبتدی در بازارهای مالی است.
اثرات ریسک سیاسی بر بازارهای جهانی بورس
تغییرات سیاسی که ممکن است بهبود شرایط یک کشور را در پی داشته باشد به مرور زمان اتفاق میافتد. اگر این تغییرات به سرعت رخ دهد، پای ریسک سیاسی به میان میآید. تغییرات تدریجی تاثیر فراوانی در مسائل اقتصادی دارند اما چون به مرور رخ میدهند، قابل پیشبینی هستند. به همین جهت نمیتوان چنین تغییراتی را ریسک نامید.
تصمیمات ناگهانی دولتها، دخالت دولت در امور اقتصادی و وقایع ناخواسته سیاسی در زمره ریسک سیاسی قرار میگیرد. این ریسکهای ناخواسته و غیرقابل پیشبینی را ریسکهای حاکمیتی نیز مینامند.
در بازارهای مالی جهان، زمانی که سرمایهگذاران قصد سرمایهگذاری در بازارهای خارجی را دارند، به برخی مسائل توجه میکنند. آنها در مسیر سرمایهگذاری رتبه کشور و درجه شفافیت اطلاعاتی و قوانین حاکم بر آن کشور را مدنظر قرار میدهند. هرچه قوانین یک کشور قابلدرکتر و روانتر باشد و فساد مالی نیز در آن کمتر باشد، آن کشور میتواند از نظر سرمایهگذاری برای معاملهگران خارجی جذابتر باشد.
کدام کشورها برای سرمایهگذاری مناسب نیستند؟
در نقطه مقابل کشورهایی وجود دارند که برای سرمایهگذاری مطلوب نیستند. این کشورها نمیتوانند سرمایهگذاران داخلی و خارجی را به بازارهای مالی خود جذب کنند. دلایل این امر میتواند شامل موارد زیر باشد:
- احتمال وقوع انقلاب یا سایر تحولات حکومتی
- محدودیت تبدیل پول در قوانین آن کشور
- تحریم و مشکلات و موانع بر سر راه واردات
- سلب مالکیت دولت از املاک
- اقدامات مرتبط با کوچک شدن یا حذف بخش خصوصی
کشورهایی که از ثبات سیاسی و ثبات اقتصادی کمی برخوردارند، برای سرمایهگذاری مناسب نیستند. این کشورها در جذب سرمایهگذاران (چه خارجی و چه داخلی) عاجزند. سرمایهگذاران داخلی این کشورها داراییهای خود را در بازارهای خارجی سرمایهگذاری میکنند. در پی این اتفاق، ارزش اوراق بهادار در آن کشور افت میکند. پس از آن سیر نزولی اتفاق میافتد و شاهد ریسک سیاسی خواهیم بود.
بیمهنامه ریسک سیاسی
برخی شرکتهای بینالمللی اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورها را تجزیهوتحلیل میکنند. آنها بر اساس ارزیابیهای خود کشورها را رتبهبندی میکند. مجله معروف یورومانی (Euromoney) این رتبهبندی را دو بار در سال منتشر میکند. این مجله این اطلاعات را با تکیه بر دانش مدیران ارشد اتحادیههای صنفی بازارهای اروپایی و بیمهگران ریسک سیاسی جمعآوری میکند. این ردهبندی از چندین منظر صورت میگیرد. اعتبار بینالمللی کشورها، پیشینه سیاسی و تامین مالی تجاری و حسن سابقه از جمله فاکتورهایی هستند که این رتبهبندی با توجه به آنها انجام میشود.
کشورهایی که در این ردهبندی در رتبههای بالا قرار دارند، بیمهنامههایی برای مدیریت ریسک سیاسی دارند. یکی از شرکتهای معروف در این زمینه، شرکت سهامی سرمایهگذاری خصوصی خارجی اوپیک (OPIC) است. فعالیت این شرکت در ایالات متحده آمریکا است و اغلب سرمایهگذاریهای خارجی انجام شده در این انواع ریسکهای سرمایهگذاری کشور را تحت پوشش بیمهای قرار میدهد.
سرمایهگذاران خارجی در کشورهای دیگر نیز بیمه میشوند. سه نهاد مرتبط با این امر در سه کشور انگلستان، آلمان و کانادا عبارتند از:
- سازمان تضمین اعتبار صادرات (ECGD) در انگلستان
- نهاد هرمس (Hermes) در آلمان
- شورای توسعه صادرات کانادا (EDC)
اما در کشورهای آسیایی خبری از چنین نهادهایی نیست و انواع ریسکهای سرمایهگذاری اصلا بیمهنامه ریسک سیاسی وجود ندارد. البته کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی که اقتصاد قویتری دارند، چنین کاری را از طریق اوراق تضمین برای سرمایهگذاران انجام میدهند.
اثرات ریسک سیاسی بر بازار بورس ایران
ایران اکنون در برههای از زمان قرار دارد که تحریمهای فراوانی علیه آن صورت گرفته است. به همین دلیل بازارهای مالی در ایران شرایط متزلزلی دارند. هر رویدادی میتواند منجر به نوسان بازار بورس شود. عدهای این میزان اثرپذیری را به دلیل عمق کم بازار ایران میدانند. اما متخصصان تحلیل بنیادی عقیدهای دیگر دارند. این تحلیلگران با دید بلندمدت و نگاهی عمیق به مسائل مینگرند. آنها چنین نوساناتی را زودگذر میدانند. به عقیده آنها به رغم اثرگذاری ریسکهای سیستماتیک بر بازار، ارزش ذاتی سهام در طی زمان نمایان خواهد شد.
البته نوسانات زودگذر مسئلهای است که به کرات شاهد آن بودهایم. افزایش قیمت دلار یکی از بهترین مثالهاست. هنگام افزایش قیمت دلار، برخی افراد مخصوصا سفتهبازان برای مدت کوتاهی از بازار بورس خارج میشوند. آنها با این سرمایه به خرید و فروش دلار میپردازند و از نوسانگیری کسب سود میکنند. در طی این مدت بازار بورس روندی نزولی را تجربه میکند.
کارشناسان چنین شرایطی را سطحی و زودگذر میدانند. پس از گذشت زمان، تثبیت قیمت دلار تاثیر خود را بر قیمت کالاهای دیگر میگذارد. در نتیجه شاهد سیر صعودی قیمت در تمام صنایع خواهیم بود. در پی این امر احتمالا سود شرکتها نیز زیاد میشود و بازارهای مالی نظیر بازار بورس مثبت میشوند. هر چند ممکن است در این مسیر شاهد نوسان باشیم اما نهایتا ثبات نسبی بر بازار حکمفرما خواهد شد. کارشناسان این شرایط با ثبات را با دید طولانیمدت و عمیق خود پیشبینی میکنند.
روانشناسی رفتار سهامداران در بورس ایران حاکی از آن است که رویدادهای سیاسی تصمیمات دو گروه را تحت تاثیر قرار میدهد:
- نوسانگیران
- افراد غیر حرفهای که بر اساس احساسات و شایعات معامله میکنند
سرمایهگذاری افراد خارجی در ایران
دو نکته مثبت و منفی در خصوص سرمایهگذاری افراد خارجی در ایران وجود دارد. موسسه کردندو (Credendo) در سال 2019 ایران را در دسته پرریسکترین مناطق برای سرمایهگذاری انتخاب کرد. طبق این ردهبندی، ایران در جایگاه هفتم مناطق پرریسک دنیا برای سرمایهگذاری قرار گرفت. در این ردهبندی هیچ کشور دیگری پس از ایران در رتبه هشتم قرار نگرفته است. این موضوع اثری بسیار منفی در جذب سرمایهگذاران خارجی دارد.
از سوی دیگر افراد خارجی برای سرمایهگذاری در ایران، معمولا به سراغ ماشینآلات و تجهیزات تولیدی میروند. چرا که این ادوات به آسانی به پول نقد تبدیل نمیشوند. به همین دلیل خروج سرمایه خارجی از بازار ایران امر دشواری خواهد بود.
در این میان تحمیل تحریمهای بانکی علیه ایران، شرایط نقلوانتقال ارز را در سطوح بینالمللی با مشکل مواجه کرده است. هر چند این امر نکتهای منفی است اما تا حدودی مانع خروج سرمایه خواهد شد و میتوان آن را نکتهای مثبت تلقی کرد.
تاثیر ریسک سیاسی بر بورس در یک نگاه
سرمایهگذاری در هیچ یک از بازارهای مالی بدون ریسک نخواهد بود. این نکتهای است که باید همیشه آویزهی گوش سهامداران و سرمایهگذاران باشد. حتی وجود ضمانتنامهها و بیمهنامههایی برای پوشش ریسک سیاسی نیز در این میان منجر به عدم وجود ریسک نخواهد شد. این گمان که سرمایهگذاری در کشورهای خارجی بدون ریسک است، از پایه و اساس اشتباه است.
گفتیم که ریسک سیاسی از انواع ریسکهای سیستماتیک به شمار میرود؛ یعنی ریسکی که اجتنابناپذیر است. در این میان سرمایهگذاری در چند بازار مختلف و پرهیز از رفتارهای هیجانی میتواند اقدام صحیحی باشد. مدیریت ریسک مهارت و دانشی است که در پی ارتقای دانش مالی، یادگیری روشهای تحلیلی (مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی) و همچنین برگزیدن استراتژی معاملاتی صحیح به دست میآید.
نمیتوان به دلیل وجود ریسک، فعالیتها و سرمایهگذاریهای مالی را متوقف کرد. چرا که چشمپوشی از سود سرمایهگذاری در بازارهای مالی امری منطقی نیست. بهتر است مهارتهای سرمایهگذاری را در خود تقویت کنیم و با کسب دانش مالی به فعالیت خود در بازار بورس و سایر بازارها ادامه دهیم.
آشنایی انواع ریسک مالی
هر اقدام پس انداز و سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های مختلفی است. به طور کلی، تئوری مالی ریسک های سرمایه گذاری را که بر ارزش دارایی ها تأثیر می گذارد، به دو دسته طبقه بندی می کند: ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. به طور گسترده، سرمایه گذاران در معرض هر دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک هستند.
ریسک های سیستماتیک، که به عنوان ریسک های بازار نیز شناخته می شوند، ریسک هایی هستند که می توانند کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار را تحت تأثیر قرار دهند. ریسک سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک کلان اقتصادی است که بر عملکرد بازار کلی تأثیر می گذارد. ریسک بازار اغلب توسط بتا اندازه گیری می شود. بتا معیار اندازه گیری ریسک یک سرمایه گذاری نسبت به کل بازار است. ریسک بازار را نمی توان به راحتی از طریق متنوع سازی نمونه کارها کاهش داد. سایر انواع متداول ریسک سیستماتیک می تواند شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارزی، ریسک نقدینگی، ریسک کشور و ریسک اجتماعی-سیاسی باشد.
ریسک های غیر سیستماتیک، که به عنوان ریسک خاص شناخته می شود، دسته ای از ریسک است که فقط یک صنعت یا یک شرکت خاص را تحت تأثیر قرار می دهد. ریسک غیر سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل ریسک خاص شرکت یا صنعت است. مثال آن شامل تغییر در مدیریت، بازگشت محصول، تغییر نظارتی است که می تواند باعث کاهش فروش شرکت و وجود رقیب جدید در بازار با پتانسیل گرفتن سهم بازار از یک شرکت شود. سرمایه گذاران غالباً با سرمایه گذاری در دارایی های متنوع، از تنوع برای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک استفاده می کنند.
علاوه بر خطرات گسترده سیستماتیک و غیر سیستماتیک، انواع مختلفی از ریسک مالی وجود دارد، از جمله:
در این نوع ریسک سوالی مطرح می شود- آیا یک شرکت قادر به فروش کافی و ایجاد درآمد کافی برای تأمین هزینه های عملیاتی خود و سودآوری خواهد بود؟ در حالی که ریسک مالی به هزینه های تأمین مالی مربوط می شود، ریسک تجاری با تمام هزینه های دیگری که یک کسب و کار باید برای تأمین و عملکردی باقی ماندن احتیاج دارد، درگیر است. این هزینه ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه های اداری می شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می فروشد، می باشد.
ریسک اعتباری یا ریسک پیش فرض
ریسک اعتباری زمانی اتفاق می افتد که یک وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی یا اصل بدهی های خود نباشد. این نوع ریسک به ویژه برای سرمایه گذاران که اوراق قرضه در اوراق بهادار خود دارند، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، به ویژه اوراق صادر شده توسط دولت فدرال، کمترین میزان ریسک پیش فرض و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک پیش فرض، و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.
ریسک کشور زمانی اتفاق می افتد که یک کشور قادر نباشد به تعهدات مالی خود عمل کند. هنگامی که یک کشور نتواند به تعهدات خود عمل کند، می تواند به عملکرد سایر قسمت های مالی در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که با آنها رابطه دارد، آسیب برساند. این نوع خطر بیشتر در بازارهای نوظهور یا کشورهایی که کسری شدید دارند، دیده می شود.
هنگام سرمایه گذاری در کشورهای خارجی، توجه به این نکته ضروری است که نرخ ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارزی (یا ریسک نرخ ارز) برای کلیه قسمت های مالی که به ارز غیر از ارز داخلی شما هستند اعمال می شود. به عنوان نمونه، اگر شما در ایالات متحده زندگی می کنید و در یک سهام کانادایی به دلار کانادا سرمایه گذاری می کنید، اگر دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا کاهش ارزش پیدا کند، ممکن است پول خود را از دست بدهید.
ریسک نرخ بهره
ریسک نرخ بهره ریسکی است که به دلیل تغییر در سطح مطلق نرخ بهرهرخ خواهد داد. این نوع ریسک بیش از بورس روی ارزش اوراق تأثیر می گذارد و برای همه دارندگان اوراق بهادار ریسک قابل توجهی است. با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه سقوط می کند – و بالعکس.
ریسک سیاسی ریسکی است که بازده یک سرمایه گذاری ممکن است به دلیل بی ثباتی سیاسی یا تغییر در یک کشور متحمل شود. این نوع ریسک می تواند ناشی از تغییر دولت، نهادهای مقننه، سایر سیاست گذاران خارجی یا کنترل نظامی باشد. همچنین با عنوان ریسک ژئوپلیتیک شناخته می شود، با طولانی تر شدن افق زمانی یک سرمایه گذاری، این ریسک بیشتر می شود.
ریسک طرف مقابل
ریسک طرف مقابل احتمال این که یکی از افراد درگیر در معامله ممکن است در تعهدات خود دچار ریسک پیش فرض شود را بیان می کند. ریسک طرف مقابل می تواند در معاملات اعتباری رخ دهد.
ریسک در مقابل پاداش
تعادل بین ریسک و بازده، تعادلی بین حداقل امکان وجود ریسک مالی و حداکثر بازگشت سرمایه است. به طور کلی، سطح پایین ریسک با بازده کم و ریسک بالا با بازده بالقوه بالا همراه است. هر سرمایه گذار باید تصمیم بگیرد که برای بدست آوردن بازده، تا چه حد حاضر است ریسک پذیر باشد. این امر براساس عواملی مانند سن، درآمد، اهداف سرمایه گذاری، نیاز نقدینگی، افق زمانی و شخصیت خواهد بود.
نمودار زیر نمایانگر بصری از معامله ریسک / بازده برای سرمایه گذاری است که در آن انحراف استاندارد بالاتر به معنای سطح بالاتر یا ریسک بالاتر – و همچنین بازده بالقوه بالاتری است.
باید به این امر مهم توجه داشته باشیم که ریسک بالاتر به صورت اتوماتیک تبدیل به بازده بالاتر نخواهد شد. نمودار شکل بالا تنها نشان می دهد که ریسک بالاتر احتمال بازده بالاتر را افزایش می دهد ولی هیچ تضمینی وجود ندارد. به صورت تئوری، کمترین میزان بازده مربوط به زمانی است که ریسک سرمایه گذاری تقریباً صفر باشد.
ریسک و تنوعاساسی ترین و مؤثرترین استراتژی برای به حداقل رساندن ریسک مالی، تنوع است. تنوع سازی به شدت مبتنی بر مفاهیم همبستگی و ریسک است.در حالی که اکثر متخصصان سرمایه گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی تواند در برابر ریسک آنها را تضمین کند، می توان گفت تنوع سازی مهمترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این در حالی که ریسک مالی را به حداقل می رساند.
همه ما هر روز با ریسک و خطرات روبرو هستیم – خواه برای رسیدن به محل کار رانندگی می کنیم، یا روی یک موج 60 فوتی در حال موج سواری باشیم، سرمایه گذاری کنیم یا مدیر یک کسب و کار باشیم. در دنیای مالی، ریسک مالی به این احتمال اشاره دارد که بازده واقعی یک سرمایه گذاری با آنچه انتظار می رود، تفاوت دارد – این امکان را نشان می دهد که یک سرمایه گذاری به همان صورت که دوست دارید، انجام نشود یا این که در نهایت ضرر کنید.
موثرترین روش برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری از طریق ارزیابی منظم ریسک و متنوع سازی است. اگرچه متنوع سازی تضمین نمی کند که سود بدست می آوریم و ضمانت نمی کند که دچار ضرر نمی شویم، اما امکانی برای بهبود بازده ها بر اساس اهداف و سطح ریسک مالی شما فراهم می کند. یافتن تعادل مناسب بین ریسک و بازده به سرمایه گذاران و مدیران مشاغل کمک می کند تا از طریق سرمایه گذاری هایی به اهداف مالی خود دست یابند
برگزاری وبینار آموزشی اصول ارزیابی اقتصادی
مکان شما: خانه / اخبار و اطلاعیهها / اطلاعیههای عمومی / رویداد / برگزاری وبینار آموزشی اصول ارزیابی اقتصادی.
برگزاری وبینار آموزشی اصول ارزیابی اقتصادی طرحهای سرمایهگذاری
پارک علم و فناوری استان کرمان وبینار آموزشی اصول ارزیابی انواع ریسکهای سرمایهگذاری اقتصادی طرحهای سرمایهگذاری را برگزار میکند.
مدرس این دوره محسن صیقلی، دکتری مدیریت مالی دانشگاه تهران مدیر اقتصادی مؤسسه مالی و اعتباری کوثر مدیر عامل شرکت اقتصاد مدبر کیش است.
سرفصلها
- بررسی مزیت رقابتی پایدار ایده، بررسی فیلدها و زمینههای تخصصی اشباع و نیماشباع صنعتی و غیرصنعتی و بررسی روندهای آتی در دنیا و کشور trends mega
- ارزیابی انواع جریانهای نقدینگی و بررسی صحت آنها، اثر تورم و مالیات و استهلاک در مدل سرمایهگذاری و بررسی اثر وام
- تهیه چک لیست ارزیابی اقتصادی، شناسایی ریسکهای فنی و بازار و اقتصادی و تحلیل ریسک و آنالیز تاثیرپذیری ریسکها
- مدلسازی ریسک، توسعه پاسخ ریسکهای سرمایهگذاری، مدیریت و پایش ریسک و تهیه چک لیست ریسک سرمایهگذاری
- تهیه چک لیست بازار، هزینههای سرمایهگذاری و عملیاتی و پارامترهای تاثیرگذار در ارزیابی اقتصادی
- تهیه چک لیست فنی، ارزیابی روند و کشش بازار (عرضه و تقاضا) و استراتژیهای بازاریابی
- ارزیابی بیزنیس مدل، توسعه مدل ارزیابی و بررسی انواع مدلهای بازاریابی سنتی و دیجیتال
زمان برگزاری: : دوشنبه ۱۰ آذر تا چهارشنبه ۱۹ آذر 99
محل برگزاری: وبینار-غیرحضوری
شماره تماس: 32221636-021 – داخلی 18
دیدگاه شما