سود یا EPS تعدیل شده چیست؟

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

سوالات بورس و پاسخ ها

شرکت‌های پذیرفته شده در بورس وظیفه دارند، به‌طور مستمر و در دوره‌های سه‌ماهه، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش‌بینی شده، پیش‌بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند.

به‌ عنوان‌ مثال، شرکت الف پیش‌بینی کرده که در پایان سال مالی ۱۳۹۷، یکصد تومان سود به ازای هر سهم به دست آورد؛ اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش‌بینی خود را تغییر داده و از یکصد تومان به ۱۱۰ تومان افزایش می‌دهد(تعدیل مثبت).

همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد ۶ ‌ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود ۱۱۰ تومانی قابل تحقق نیست و پیش‌بینی سود شرکت، باید به ۹۵ تومان کاهش یابد(تعدیل منفی). تغییرات این‌چنینی در سود پیش‌بینی شده را اصطلاحاً تعدیل سود می‌گویند. سرمایه‌گذاران باید همواره در تصمیم‌گیری‌های خود، به تعدیل سود سهام توجه داشته باشند.

لازم به ذکر است در اوایل سال ۱۳۹۷ سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به‌جای پیش‌بینی سود سالیانه، فقط گزارش تفسیری مدیریت منتشر کنند تا همانند سایر نقاط دنیا،‌ پیش بینی سود توسط شرکت‌های مشاوره سهام و تحلیلگران مستقل منتشر شود. همچنین اخیرا برخی شرکت‌های تحلیلگری اقدام به انتشار ‍پیش‌بینی سود اجماع تحلیلگران کرده‌اند که می‌تواند مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد.

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم است. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم بدست می‌آید.

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

سود پیش بینی شده یا ( EPS ) چیست؟

یکی از ابتدایی‌ترین مفاهیمی که در بازار بورس وجود دارد و انتظار می‌رود شما به عنوان یک سرمایه‌گذار بورسی به آن آگاهی داشته باشید، اطلاع از سود پیش بینی شده یا همان EPS سهام موجود در بازار است. اغلب شرکت‌ها در یک ماه پایانی هرسال مالی، بودجه سال آینده خود را منتشر می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اطلاعات درج شده در بودجه شرکت‌ها، پیش‌بینی مقدار سود هر سهم آن‌ها است.

به‌عنوان‌ مثال، یک شرکت در اسفند ماه سال ۱۳۹۷ پیش‌بینی می‌کند که در پایان سال مالی ۱۳۹۸ به ازای هر سهم، ۱۰۰ تومان سود به سهامداران خود بپردازد. همچنین تحلیلگران و شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری نیز اقدام به پیش‌بینی سود شرکت‌ها کرده و بعضا گزارش‌هایی از سود پیش‌بینی اجماع تحلیلگران را منتشر می‌کنند. (1) نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید آن است که در ایران EPS دیگر از سمت شرکت‌ها ارائه نمی‌شود.

این تعریف نشان از اهمیت شناخت و آگاهی فعالان بورسی از EPS شرکتی است که می‌خواهند سهام آن را بخرند. در واقع شما می‌توانید با استفاده از شاخص EPS سود سال آینده شرکت مورد نظرتان را حدس بزنید و با آگاهی نسبت به تحلیل تحلیل کنندگان و اطلاعاتی که شرکت‌ها در اختیار شما می‌گذارند، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنید. EPS یک شاخص جهانی است و این تعریف دقیقا در اکثر بازارهای بورسی دنیا، به شما اطلاعاتی از یک جنس را ارائه می‌کنند.

به‌عنوان مثال تامسون رویترز از سال ۱۹۷۶، شاخص پیش بینی سودآوری بیش از ۴۰ ‌هزار شرکت را ارائه می‌کند و یکی از پیشتازان این اقدام در سطح بین‌الملل محسوب می‌شود. در تهیه این گزارش بیش از ۳۰ هزار تحلیلگر از سه هزار شرکت، تامسون رویترز را همراهی و به هرچه دقیق‌تر شدن این آمار کمک می‌کنند .

شرکت Zacks نیز نمونه دیگر شرکت‌های پیش بینی کننده سود سهام است که از سال ۱۹۸۱ پیش‌بینی سود بیش از چهار هزار شرکت بورسی را با مشارکت بیش از دو هزار و ۶۰۰ تحلیلگر ارائه می‌کند. شرکت‌های فکت‌ست، اس‌اند‌پی کپیتال آی‌کیو و بلومبرگ نیز دیگر شرکت‌هایی هستند که به جمع‌آوری پیش‌بینی سود مورد اجماع کارشناسان می‌پردازند.(2)

تعدیل مثبت یا منفی سود

پس از آشنایی با مفهوم سود پیش بینی شده، نیاز است که شما را با مفهوم تعدیل مثبت یا منفی سود نیز آشنا بسازیم. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس وظیفه دارند، به‌طور مستمر و در دوره‌های سه ‌ماهه، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش‌بینی شده، پیش‌بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند. (3)

لازم به ذکر است در اوایل سال ۱۳۹۷ سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، به‌جای پیش‌بینی و اعلام سود سالیانه، فقط گزارش تفسیری منتشر کنند تا همانند سایر نقاط دنیا، ‌ ‍پیش‌بینی سود توسط شرکت‌های مشاوره سهام و تحلیلگران مستقل، در بازار بورس تهران نیز منتشر شود.

همچنین اخیرا برخی شرکت‌های تحلیلگری اقدام به انتشار ‍پیش‌بینی سود از نظر تحلیلگران کرده‌اند که می‌تواند مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار گیرد که می‌خواهند در بازار بورس تهران به فعالیت خود ادامه دهند.

باید به این نکته توجه داشته باشید که آگاهی از دو شاخص و مولفه مهم، یعنی سود پیش بینی شده و تعدیل مثبت یا منفی سود، به شما کمک می‌کند که ریسک سرمایه خود را کاهش دهید. در مورد مفهوم ریسک سرمایه در ادامه صحبت خواهیم کرد اما در این بخش لازم است بدانید که علاوه بر شناخت این دو شاخص، باید به طور مداوم در این زمینه تمرین داشته باشید و در فواصل زمانی متفاوت، این شاخص‌ها را برای چندین شرکت متفاوت مقایسه کنید.

نسبت قیمت به درآمد یا «ای‌پی‌اس» معمولا به عنوان یکی از مهمترین متغیرها در تعیین قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود. EPS همچنین یک جزء اصلی در محاسبه ارزیابی سهام با توجه به قیمت آن است . یکی از جنبه‌های مهم EPS که معمولا در محاسبات نادیده گرفته می‌شود، میزان سرمایه موردنیاز برای ایجاد درآمد خالص است.

دو شرکت می‌توانند رقم EPS یکسانی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها این رقم سود به ازای هر سهم EPS را با سرمایه‌گذاری کمتری بدست آورده است. ناگفته پیدا است شرکتی که با سرمایه کمتری بتواند سود بیشتری بسازد، کارآمدتر از دیگری است و اگر همه فاکتورهای دیگر مساوی باشد، معمولا شرکت بهتری برای سرمایه‌گذاری است. باید به این نکته توجه داشته باشید که اقدام به خرید و فروش سهام تنها با نگاه به شاخص EPS یک ریسک بسیار زیاد و ناشی از اطلاعات پایین نسبت به بازار بورس است.

ریسک سرمایه چیست؟

در بحث سرمایه گذاری، ریسک به شانس از بین رفتن ارزش یک دارایی اطلاق می‌شود. یعنی اینکه دارایی‌هایی که روی آن سرمایه گذاری کرده‌اید، ارزش خود را از دست بدهند و پولی که برای به دست آوردن آن دارایی پرداخت کرده بودید نیز از بین برود. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.(4)

دانستن ریسک سرمایه‌گذاری در زمینه هر صنعت و فعالیتی، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما به نظر شما علت این حرف چیست؟ باید توجه داشته باشید که فعالیت در هر صنعت و بازاری، تا اندازه‌ای ریسک دارد. اگرچه ممکن است ریسک فعالیت شما عدد بسیار پایینی باشد، باید نسبت به جوانب آن شناخت داشته باشید، حال آنکه بازار بورس به ویژه در ایران، ریسک زیادی دارد و باید با شناخت، در آن فعالیت کرد.

ریسک بازار، ریسک صنعت، ریسک نرخ بهره، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد و ریسک نرخ ارز، از جمله مفاهیمی است که هنگام صحبت از ریسک سرمایه‌گذاری در بورس مطرح می‌شوند، باید نسبت آن‌ها نیز شناخت کافی داشت. ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک که به آن بتا نیز گفته می‌شود، مربوط به سرمایه گذاری در همه دارایی‌ها است.

باید توجه داشته باشید که ریسک بازار قابل حذف نیست. ریسک صنعت نیز مربوط به بخش‌ها و صنایع خاصی از سرمایه گذاری ریسک صنعت گفته می‌شود. ریسک نرخ بهره سود یا EPS تعدیل شده چیست؟ به طور چشمگیری در سرمایه‌گذاری اوراق مشارکت قابل مشاهده است، جایی ‌که افزایش نرخ بهره بانکی منجر به کاهش قیمت اوراق مشارکت می‌شوند و به ارزش سرمایه گذاری‌های اوراق مشارکت، آسیب می‌رسانند. کاهش نرخ بهره و تغییر شرایط اقتصادی نیز ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را دچار مشکل می‌کنند. در مورد ریسک ارز نیز باید بیان کرد که این نوع ریسک زمانی رخ می‌دهد که شما در بورس کشوری دیگر سرمایه گذاری می‌کنید. (5)

جمع بندی

آشنایی با مفاهیم مختلف در بورس، به شما کمک می‌کند که در بازار بورس، کاملا مطلع عمل کنید و ریسک سرمایه‌گذاری کمتری را متحمل شوید. آشنایی صرف با شاخص‌های بازار بورس، برای کار شما کافی نخواهد بود و شما نیاز دارید که هر یک از شاخصه‌ها را در بازار واقعی نیز بسنجید و اثرات هر کدام را پیش بینی کنید.

شاخص نسبت قیمت به درآمد P/E چیست و چه کاربردی دارد؟

در ادامه بررسی شاخصهای کلیدی عملکرد مالی به این شاخص می پردازیم. این نسبت به نوعی تعیین کننده میزان سود یا EPS تعدیل شده چیست؟ انتظارات سرمایه گذاران از سود آوری شرکتها است. نسبت قیمت به درآمد هر سهم معمولا در صنایع مختلف اعداد متفاوتی است و البته بسته به حال و روز بازار این نسبت تغییر می کند.
نسبت قیمت به درآمد یکی از جذابترین شاخصهای موجود در تجزیه و تحلیل سهام بوده و رابطه بین قیمت و درآمد شرکت را تعیین می کند.
برای مثال:

• اگر عدد مشخصی را به عنوان P/E یک صنعت قبول کنیم،
• با آگاهی از سود آوری شرکت (E یا همان EPS) می توان قیمت مورد انتظار بازار را تعیین کرد.
• اگر قیمت سهم پایین تر از این عدد باشد خرید آن سهم توصیه می شود
• و در غیر اینصورت فروش توصیه می شود.

البته عوامل بسیار زیادی تعیین کننده قیمت سهم است و در اینجا تنها توضیحی کوتاه در مورد عملکرد شاخص نسبت به درآمد مطرح است.

نسبت قیمت به درآمد بالا و پایین چه معنی دارد؟

فرض کنید یک شرکت در بورس اوراق بهادا تهران در سال 1399 مبلغ 200 تومان سود می کند.
اگر قیمت این شرکت در حال حاضر در بازار 4000 تومان باشد آنگاه نسبت قیمت به درآمد آن یا P/E برابر 20 خواهد بود.

این عدد به این معنی است که سرامیه گذاری بابت هر 1 تومان درآمد شرکت مبلغ 20 تومان پرداخت می کند.
اگر نرخ بهره بانکی در کشور 5% باشد سیستم بانکی نیز همین عدد را به ما پرداخت می کند البته با ریسک تقریبا برابر با صفر این کار را انجام می دهد.
از این نسبت در تحلیل بنیادی شرکتها استفاده می شود.
در نمودار زیر نرخ P/E مربوط به 500 شرکت S&P500 آمریکا را از سال 1968 الی 2013 می توانید ملاحظه کنید.

منابع اطلاعاتی مورد نیاز

• مدیریت هر شرکتی باید روند این نسبت را برای شرکت خود بررسی کند.
• از آن برای جلوگیری از تشکیل حباب قیمتی، تعدیل انتظارات سرمایه گذاران و … باید مطلع باشد.
• همچنین شرکتهای سرمایه گذاری که سبد سهام آنها معمولا شامل سهام شرکتهای بورسی است از این نسبت استفاده می کنند
• در مقاطع زمانی مشخص روند این شاخص را کنترل می کنند و از آن جهت بهینه کردن پرتفوی خود می توانند استفاده کنند.

برای دریافت از صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به سایت کدال مراجعه بفرمایید.

سود یا EPS تعدیل شده چیست؟

در این مقاله قصد داریم 2 مفهوم مهم بورس که برای فعالین این بازار اهمیت دارد و انها باید در این زمینه اطلاعاتی داشته سود یا EPS تعدیل شده چیست؟ باشند را توضیح دهیم.

پیش بینی درامد هر سهم EPS :

مدیران شرکت های بورسی قبل از شروع سال مالی شرکت با توجه به برنامه های کاربردی که برای سال اینده ی شرکت دارند پیش بینی خود را از درامد سال اینده اعلام میکنند.

سپس در مقاطع 3 ماهه و طی سال، با توجه به وضعیت عملکرد و رویدادهایی که به وقوع پیوسته است، پیش‌بینی درآمد هر سهم (EPS ) آن سال را مورد بازنگری قرار می گیرد. تمامی این اطلاعات با توجه به اینکه هنوز سال مالی شرکت به پایان نرسیده است، «پیش‌بینی» است. بعد از اتمام سال مالی شرکت و مشخص شدن عملکرد واقعیِ آن سال، درآمد هر سهم (EPS ) واقعی اعلام خواهد شد.

EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم می باشد. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم بدست می‌آید.

EPS پیش‌‎بینی شده : عبارت است از سود هرسهم که شرکت برای سال مالی که در پیش است پیش‌بینی می‌کند.

EPS تحقق یافته : عبارت است از سود هرسهم که در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است.
تعدیل EPS : شرکت‌ها در ابتدای سال مالی EPS خود را پیش‌بینی می‌کنند که به آن EPS پیش‌بینی شده گفته میشود. ولی گاهی این سود کمتر و گاهی بیشتر از پیش‌بینی محقق میشود.
تعدیل EPS به این معنیست، که با بررسی مشخص می‌شود سود پیش‌بینی شده کمتر یا بیشتر از مبلغ پیش‌بینی شده درآمده است.

DPS یا سود تقسیم شده؟

آن بخش از سود شرکت که به سهامداران پرداخت می‌شود، به ان سود سهام یا سود تقسیم شده میگویند. مقدار سود سهام و تاریخ پرداخت آن را هیات‌مدیره شرکت در سود یا EPS تعدیل شده چیست؟ مجمع عمومی پیشنهاد می‌کند.

تعدیل‌های منفی سنگین «EPS پیش‌ بینی شده» و زیان سهامداران/ اقدام سازمان بورس تحسین برانگیز است/ TTM واقعی‌ترین جایگزین EPS

تا کنون EPS پیش بینی شده مبنای تعیین P /E سهم در بازار بورس بود که البته دارای نواقص بسیاری بود. معمول بود که شرکت‌های بورسی (غیر از شرکت‌های سرمایه گذاری) پیش بینی EPS سال آینده خود را قبل از اتمام سال مالی جاری اعلام کنند. این نوع پیش بینی عمدتا بر اساس تفکر مدیریت مجموعه و حتی شاید دور از شرایط واقعی، در اکثر موارد خوشبینانه و گاهی بد بینانه اعلام می‌شد و این پیش بینی مبنای قیمت گذاری سهم در سال آینده می‌شد. چه بسا شرکت‌هایی که علیرغم روند صعودی با پیش بین‌های بدبینانه سهامداران خود را متضرر می‌کردند یا برعکس شرکت‌هایی که با پیش بینی‌های خوشبینانه و به دور از واقیعت، EPS پیش‌بینی شده را اعلام می کردند و طی سال به دلیل عدم تحقق پیش بینی با تعدیل‌های منفی سنگین مواجه می‌شدند. سهامداران گروه خودرو کاملا این موضوع را درک می‌کنند.

EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم است. هر گاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم کنیم؛ سود هر سهم بدست می‌آید. P/E هم بر مبنای این تعریف معیاری است که درآمد سالانه یک سهم را با قیمت بازار آن مقایسه می‌کنند.

از مفاهیم دیگر بازار سرمایه «EPS پیش بینی شده» است که سود هر سهم شرکت برای سال مالی که در پیش است پیش بینی می‌شود و منظور از EPS تحقق یافته سود هر سهم است که در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته. البته عبارتی که چالش انگیزترین قسمت محسوب میشود تعدیل EPS است که علی رغم پیش بینی اولیه شرکت‌ها در ابتدای سال مالی ممکن است این سود کمتر یا بیشتر از پیش بینی گردد.

تا کنون EPS پیش بینی شده مبنای تعیین P /E سهم در بازار بورس بود که البته دارای نواقص بسیاری بود. معمول بود که شرکت‌های بورسی (غیر از شرکت‌های سرمایه گذاری) پیش بینی EPS سال آینده خود را قبل از اتمام سال مالی جاری اعلام کنند. این نوع پیش بینی عمدتا بر اساس تفکر مدیریت مجموعه و حتی شاید دور از شرایط واقعی، در اکثر موارد خوشبینانه و گاهی بد بینانه اعلام می‌شد و این پیش بینی مبنای قیمت گذاری سهم در سال آینده می‌شد. چه بسا شرکت‌هایی که علیرغم روند صعودی با پیش بین‌های بدبینانه سهامداران خود را متضرر می‌کردند یا برعکس شرکت‌هایی که با پیش بینی‌های خوشبینانه و به دور از واقیعت، EPS پیش‌بینی شده را اعلام می کردند و طی سال به دلیل عدم تحقق پیش بینی با تعدیل‌های منفی سنگین مواجه می‌شدند. سهامداران گروه خودرو کاملا این موضوع را درک می‌کنند.

اقدام سازمان بورس برای حذف «EPS پیش بینی شده» تحسین برانگیز است و به نظر می‌رسد شیوه جدید یا اصطلاحا (Trailing Twelve Months) TTM واقعی‌ترین جایگزین به جای EPS باشد، چرا که بر اساس واقیعت‌های موجود شرکت و نه بر اساس تفکرات و اعمال سلایق مدیران آن شرکت‌ها خواهد بود. مبنای محاسبه شیوه جدید بر اساس عملکرد واقعی 12ماه گذشته است. اطلاعات لازم از گزارش‌های میان دوره‌ایی و پایان دوره‌ایی ناشران استخراج می‌شود. به طور مثال اگر شرکتی گزارش‌های 6 ماهه را ارائه کند سود و زیان این دوره با سود و زیان شش ماه آخر سال مالی قبل جمع و P/E محاسبه خواهد شد. شرکت‌های بورسی باید اطلاعات عملکرد ماهانه خود را طی 10 روز در سامانه کدال اطلاع رسانی کنند که کمک زیادی به تحلیگران می‌کند تا تغییرات در EPS پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها را رصد کنند .

لازم به ذکر است در راستای شفافیت بیشتر بازار سرمایه، شرکت‌های بورسی ملزم به ارائه گزارش تفسیری مدیریت در کنار صورت‌های مالی 3 و 6 و 9 و 12 ماهه شده‌اند که شامل اطلاعات مفصل و مفیدی برای سهام‌داران خواهد بود.