اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس

جرایم بورسی

کارگزار ناظر چیست؟ چگونه می‌توان کارگزار ناظر را تغییر داد؟

در این مقاله درباره تعریف کارگزار ناظر و نحوه تغییر کارگزار ناظر صحبت می‌کنیم. همان طور که می‌دانید اولین اقدام برای ورود به بورس داشتن کد بورسی و کد معاملاتی است. برای دریافت کد بورسی باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و برای دریافت کد معاملاتی باید در کارگزاری مشخصات خود را ثبت کنید. کارگزاری‌ها نهادهای واسطه در بازار اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس بورس و اوراق بهادار هستند، یعنی به واسطه سیستم‌های آنلاین کارگزاری‌ها است که شما می‌توانید یک سهم را خریداری کنید یا بفروشید. بعضی از معامله‌گران با چند کارگزاری به صورت همزمان معاملات خود را پیش می‌برند. اگر این افراد سهمی را در یک کارگزاری بخرند و بخواهند در کارگزاری دیگر آن را بفروشند لازم است پروسه‌ای به نام تغییر کارگزار ناظر را پشت سر بگذارند. در ادامه جزئیات بیشتری را در این زمینه بررسی خواهیم کرد. در نظر داشته باشید برای انتخاب بهترین کارگزاری شما می‌توانید مقاله «انتخاب بهترین کارگزاری بورس» را مطالعه کنید.

منظور از کارگزار ناظر چیست؟

گفتیم که در بازار بورس تنها به واسطه سامانه معاملاتی کارگزاری می‌توان خرید و فروش کرد. در این میان ممکن است بنا به دلایلی، یک نفر در چندین کارگزاری مختلف مشغول به خرید و فروش سهام شود و دارایی سهام خود را در چند کارگزاری و با چند سامانه معاملاتی مدیریت کند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که در این حالت آیا امکان انتقال دارایی سهام از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر وجود دارد؟ آیا برای انتقال سهام به یک کارگزاری دیگر باید دارایی را فروخت و در کارگزاری دیگر مجدد سهم را خریداری کرد؟

برای پاسخ به این پرسش‌ها در ابتدا باید تعریفی از کارگزار ناظر ارائه دهیم. در واقع شما از هر کارگزاری که اقدام به خرید سهم می‌کنید، آن کارگزاری به عنوان کارگزار ناظر سهام شما شناخته می‌شود و برای فروش سهم مورد نظر نیز باید تنها از طریق همان کارگزار ناظر اقدام کنید. این یک قانون است که سهامدار برای فروش سهام خود تنها و تنها می‌تواند از طریق کارگزار ناظر اصلی اقدام کند.

برای روشن شدن مطلب با یک مثال آن را شرح می‌دهیم. بر فرض مثال شما معاملات خود را از طریق 2 کارگزاری مختلف انجام می‌دهید. در کارگزاری الف مقداری سهام شپنا خریداری کرده‌اید. حال قصد فروش سهم را دارید، برای این کار نیز باید از همان کارگزار الف که کارگزار ناظر دارایی سهام شپنای شما است، اقدام کنید. حال اگر بخواهید سهم خود را از طریق کارگزاری ب بفروشید باید کارگزار ناظر خود را در سهم مورد نظر تغییر دهید که به این عمل تغییر کارگزار ناظر می‌گویند. در ادامه نحوه تغییر کارگزار ناظر را می‌گوییم اما قبل از آن درباره چگونگی شناسایی کارگزار ناظر در سهم مورد نظر توضیح می‌دهیم.

ازکجا متوجه شویم کارگزار ناظر سهام ما کدام است؟

گاهی ممکن است که شما در چندین کارگزاری مشغول به فرآیند خرید و فروش سهام باشید و به دلایل مختلف فراموش کنید که سهم مورد نظرتان را از کدام کارگزاری خریداری کرده‌اید و برای شما این سوال پیش بیاید که کارگزار ناظر یک سهم خاص، کدام کارگزاری است؟!

توجه کنید که شناسایی کارگزار ناظر موضوعی مهم است و برای این کار می‌توانید از دو روش زیر اقدام کنید:

1. برای فهمیدن این موضوع که کارگزار ناظر سهم مورد نظرتان کدام کارگزاری است در گام اول می‌توانید به سامانه اینترنتی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به نشانی csdiran.com مراجعه کنید. با ورود به این سایت و ثبت اطلاعات مورد نیاز می‌توانید به سادگی کارگزار ناظر دارایی سهام خود را پیدا کنید زیرا اسامی تمامی نمادهای شما به همراه کارگزاری که از آن سهم را خریده‎‌اید در این سایت قابل مشاهده است.
   سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یکی از سامانه‌های مرجع در بازار بورس و اوراق بهادار است که با هدف ارائه خدمات آنلاین و غیرحضوری جهت اطلاع‌رسانی دقیق به سهامداران حقیقی و حقوقی تاسیس شد. تمامی اطلاعات معاملاتی اشخاصی که در بازار بورس هستند در این سامانه موجود است. از جمله خدمات دیگر این سامانه می‌توان به نشان دادن درصد هر دارایی از سبد و کارگزار ناظر، نام، نماد، تعداد، قیمت و ارزش سهام، گردش معاملات، مشاهده علت ممنوع شدن نماد، اطلاعیه‌های صادرشده از سوی ناشران اوراق بهادار، اعطای رای و… اشاره کرد. علاوه بر این موارد، شما امکان مشاهده نمای بازارها، پروفایل، اطلاعات سجام اشخاص و نیز دسترسی مستقیم به سامانه سجام برای به‌ روزرسانی اطلاعات را دارید.

1. در روش دوم با استفاده از گواهی نقل و انتقال و سپرده سهام می‌توانید کارگزار ناظر خود را بیابید. در واقع سهامداران جهت آگاهی از کارگزار ناظر خود در هر نماد معاملاتی، می‌توانند کد کارگزار خریدار یا فروشنده قید شده در آخرین گواهینامه نقل و انتقال سپرده سهام را با جدول شناسایی کد کارگزاری‌ها تطبیق دهند. کد تمامی کارگزاری‌ها در سایت اینترنتی csdiran.com موجود است. به نشانی سایت نامبرده رفته در بخش کد کارگزاری‌ها و با توجه به کدی که در گواهی نقل و انتقال شما ذکر شده است از کارگزار ناظر خود در آن نماد معاملاتی مطلع شوید.

مزایا و معایب داشتن چندین کارگزار

در ادامه به این موضوع می‌رسیم که آیا داشتن چندین کارگزاری خوب است یا بد؟ البته این موضوع خوبی‌ها و بدی‌های مختص خود را دارد. از جمله مزیت‌های استفاده از چندین کارگزاری این است که در مواقعی که شما با چندین کارگزار خرید و فروش خود را انجام می‌دهید، بیش از پیش از محصولات متنوع آنلاین در حوزه معاملات کالا و اوراق بهادار بهره ‌می‌برید. همچنین این موضوع به رشد فناوری اطلاعات در شرکت‌های کارگزاری کمک می‌کند. یعنی کارگزاری‌‌ها برای ارائه محصولات بهتر به مشتریان سعی در بهبود خدمات خود می‌کنند و این باعث می‌شود در زمینه ارائه نرم‌افزارهای مدیریت سفارشات فضایی رقابتی بین کارگزاری‌ها ایجاد ‌شود.

البته این موضوع معایبی نیز به دنبال دارد. تنوع بیش از حد کارگزاری و استفاده از چندین کارگزار برای یک نماد خاص، باعث می‌شود که نماد به ‌طور دائم در بین کارگزاری‌ها در گردش باشد و امکان بروز اشتباه در معادلات و محاسبات پرتفوی لحظه‌ای به وجود آید.

در حقیقت تغییر کارگزار ناظر نسبت به فروش سهام در یک کارگزاری و خرید مجدد آن در کارگزاری دیگر به صرفه‌تر است. زیرا فرآیند تغییر کارگزار ناظر در کل رایگان است و هیچ کارمزدی برای این منظور پرداخت نمی‌شود و شما به راحتی و بدون پرداخت هیچ مبلغی می‌توانید دارایی خود را از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر منتقل کنید. اما در مقابل اگر قصد فروش سهام و خرید مجدد آن در کارگزاری دیگر را داشته باشید، باید متحمل پرداخت چندین کارمزد معاملاتی شوید و این کار اصلا به صرفه نخواهد بود.

نحوه تغییر کارگزار ناظر در بورس

در این بخش به طور کامل اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس برای شما در مورد نحوه تغییر کارگزار ناظر شرح خواهیم داد که به چه صورت کار می‌توانید کارگزار ناظر خود را در یک سهم تغییر دهید. همان طور که گفتیم با استفاده از تغییر کارگزار ناظر می‌توانید به راحتی دارایی خود را از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر در بازار بورس انتقال دهید. گفتیم که این کار کاملا رایگان است و هیچ کارمزدی برای این کار از شما کسر نمی‌شود.

برای این کار کافی است در سامانه معاملات آنلاین، درخواست تغییر کارگزار ناظر خود را ثبت کنید تا دارایی شما پس از پیگیری‌های لازم از سوی کارگزارتان، با موفقیت منتقل شود. برای ثبت تغییر کارگزار ناظر به یکی از دو روش زیر اقدام کنید:

روش اول: در این روش شما با استفاده از سامانه معاملات آنلاین کارگزاری دوم درخواست تغییر کارگزار خود را ثبت می‌کنید. مراحل این کار را به ترتیب بازگو کرده‌ایم:

اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس
1. ثبت نام در کارگزاری جدید
2. دریافت نام کاربری و رمز کد معاملاتی
3. ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری مذکور
4. مشخص کردن سهام مورد نظر
5. انتخاب گزینه تغییر کارگزار ناظر
6. ثبت درخواست

بعد از ثبت درخواست و پس از گذشت تقریبا ۴۸ ساعت، سهام به حساب کارگزاری جدید شما منتقل می‌شود.

روش دوم: در این روش کافی است برگه آخرین سهام خود را به کارگزاری مربوطه نشان دهید. برای این کار لازم است به اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس صورت حضوری به دفاتر کارگزاری بروید. پروسه به این صورت است که با در دست داشتن برگه آخرین سهام به کارگزاری مربوطه مراجعه کنید، درخواست کتبی تغییر ناظر را به مسئولین اعلام و آن را ثبت کنید. در حال حاضر این فرآیند در مورد اکثر کارگزاری‌ها به صورت آنلاین انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.

سخن آخر

دانستیم امکان این که هر فرد معاملات خود را از طریق چند کارگزاری انجام دهد وجود دارد. این کار مزایا و معایب و محدودیت‌هایی را به همراه دارد که در این میان یکی از محدودیت‌ها این است که تنها از طریق کارگزاری که سهم را خریده‌اید می‌توانید آن را به فروش برسانید. اگر شخصی بخواهد از طریق کارگزاری دیگر فروش دارایی خود را انجام دهد باید درخواست تغییر کارگزار ناظر دهد. برای تغییر کارگزار ناظر به دو روش می‌توان اقدام کرد یا از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری دوم درخواست تغییر کارگزار ناظر را داد یا با در دست داشتن برگه سهام به کارگزاری خود مراجعه و درخواست تغییر کارگزار ناظر را ثبت کرد.

اگر سهامدار کارگزار ناظر سهم خود را نشناسد، هنگام فروش سهم با این خطا رو به رو خواهد شد «کارگزار ناظر شما در این سهم کارگزاری x نیست». کارگزار ناظر سهم، کارگزاری است که شما سهم را به واسطه آن خریداری کرده‌اید.

تغییر کارگزاری به منظور انجام معاملات در سهام را تغییر کارگزار ناظر می‌گویند. اگر شخصی بخواهد سهمی را که از طریق سامانه معاملاتی یک کارگزاری خریداری کرده است، از طریق کارگزاری دیگری به فروش برساند، باید درخواست تغییر کارگزار ناظر دهد.

هنگامی که سهامدار خواهان امکانات و خدمات بیشتری از کارگزاری‌ها باشد، می‌تواند کارگزاری خود را عوض کند. امکان خرید و فروش آنلاین، سرعت و راحتی کار با اپ کارگزاری، اطلاع‌‌رسانی به موقع و باشگاه مشتریان از مهمترین امکانات یک کارگزاری به شمار می‌رود.

پنج گام اول ورود به بورس اوراق بهادار

بازار سرمایه همواره به عنوان یک محیط جذاب برای سرمایه گذاری شناخته می شود و بسیاری از افراد، تمایل دارند که وارد این بازار مالی شوند؛ از طرف دیگر، نوسانات قیمت سهام باعث به وجود آمدن اضطراب و استرس در میان سرمایه گذاران مبتدی می شود و به دلیل عدم آموزش های مناسب و نبود سواد مالی، بسیاری از افراد دچار ضرر و زیان در این بازار می شوند و برخی دیگر نیز که علاقه مند به فعالیت در این بستر هستند، نمی دانند کار خود را باید از کجا شروع کنند. به همین دلیل، مراحل اولیه ورود به بورس اوراق بهادار همواره سرمایه گذاران را با چالش روبرو می کند. در این مقاله قصد داریم پنج گام اول ورود به بورس اوراق بهادار را مورد بررسی قرار دهیم.

گام اول، آموزش مفاهیم اولیه و فراهم کردن پول مازاد برای سرمایه گذاری

اولین گام برای ورود به بورس اوراق بهادار، آموزش مفاهیم اولیه است؛ در واقع، تا وقتی که اصول سرمایه گذاری و پایه های آن را یاد نگرفتید، نباید وارد این بازار شوید. در ابتدای کار می توانید از جستجو کردن در اینترنت و استفاده از مطالب آموزشی موجود در آن شروع کنید. مهمترین سایتی که به عنوان یک فعال بازار سرمایه همواره از آن استفاده خواهید کرد، سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com است و سرمایه گذاران برای موفقیت در این بازار بایستی بر بخش های مختلف این سایت تسلط داشته باشند.

سرمایه گذاران در چه حوزه هایی باید آموزش ببینند؟

افرادی که قصد فعالیت در بازار سرمایه به شکل مستقیم دارند، بایستی در حوزه های مختلف، آموزش ببینند؛ از جمله بخش هایی که فعالان بازار سرمایه بایستی در آن ها مهارت کافی داشته باشند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آموزش تابلوخوانی (تسلط بر سایت tsetmc، حجم معاملات، قیمت پایانی، معاملات حقیقی و حقوقی، میانگین حجم ماهانه و. )
• مفاهیم اولیه تحلیل تکنیکال (حمایت، مقاومت و. )
• اصول ابتدایی تحلیل بنیادی (EPS، مجمع و. )
• استفاده از سایت کدال به نشانی codal.ir
• مدیریت سرمایه
• آشنایی با سایت های خبری مرتبط با بورس
• و.

نکته: مواردی که در قسمت بالاتر به آن اشاره شد، دارای بخش های مختلفی است که یادگیری و آموزش هرکدام از آن ها نیازمند تلاش بسیار زیاد است؛ بنابراین در ابتدای کار، تسلط بر مفاهیم و اصول اولیه و اصطلاحات آن ها کافی است و استفاده از تحلیل تکنیکال، بنیادی و. به شکل تخصصی تر، در مراحل بعدی و همراه با معاملات واقعی تحقق می یابد.

فراهم کردن پول مازاد برای شروع سرمایه گذاری

پس از اینکه تا حدودی با بازار بورس آشنا شدید، در گام بعدی، برای ورود به بورس اوراق بهادار باید مبلغی از مازاد پول خود را وارد این بازار کنید. با دانشی که از قبل کسب کرده اید، در این بازار، سرمایه مشخص و هدفی معین دارید. به عنوان مثال، نباید این مبلغ را از محل سرمایه لازم برای فعالیت های روزمره زندگی خود فراهم کنید؛ چراکه ذات بازار سهام همراه با نوسان است و سرمایه اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس اصلی شما ممکن است وارد ضرر شود و همین موضوع باعث به وجود آمدن استرس و اضطراب در زندگی شخصی شما می شود. بنابراین، برای شروع کار، از مبلغی کم سرمایه گذاری خود را آغاز کنید و سپس مرحله به مرحله مقدار آن را افزایش دهید.

گام دوم، ثبت نام در سجام و احراز هویت

پس از اینکه در مورد مبلغ سرمایه گذاری اولیه تصمیم خود را گرفتید، باید کد معاملاتی دریافت کنید تا بتوانید در این بازار، سرمایه گذاری کنید. برای انجام این مراحل، در ابتدا بایستی به سامانه جامع اطلاعات مشتریان «سجام» به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه و در آن ثبت نام نمایید. در این سامانه اطلاعات شخصی و بانکی سهامداران ثبت می‌شود. پس از ثبت نام در سجام یک کد پیگیری برایتان ارسال می‌شود و با داشتن این کد جهت احراز هویت اقدام کنید.

گام سوم، انتخاب کارگزاری مناسب

سومین گام برای ورود به بورس اوراق بهادار، انتخاب یک کارگزاری مناسب است؛ کارگزاری یک نهاد مالی واسطه می باشد که دارای یک وب سیات معتبر و گاهی نیز اپلیکیشن مخصوص است. به کمک کارگزاری می توانید معاملات خود را انجام دهید. در حال حاضر، بیش از 100 کارگزاری فعال در سایت سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز فعالیت دارند. با ثبت نام در کارگزاری و احراز هویت در آن، یک کد معاملاتی دریافت می کنید و از طریق آن می توانید معاملات خود را انجام دهید. یک کارگزاری خوب ویژگی های بسیار زیادی دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دادن اعتبار معاملاتی به مشتریان خود
• سامانه معاملاتی پر سرعت
• دادن خدمات مشاوره ای برای اصلاح پرتفوی سرمایه گذاران
• آموزش های رایگان
• پشتیبانی مناسب (تلفنی و اینترنتی)
• ارائه خدمات سبدگردانی
• و.

گام چهارم، آشنایی و کار کردن با سامانه معاملاتی

گام چهارم در ورود به بورس اوراق بهادار، آشنایی با سامانه معاملاتی کارگزاری است؛ در واقع، هر کارگزاری دارای یک پنل اختصاصی برای انجام معاملات مشتریان خود است و افراد باید وارد سامانه معاملاتی شوند و معاملات خود را انجام دهند و قبل از هر چیز باید با قسمت های مختلف این سامانه آشنا شوند. مشتریان یک کارگزاری باید با بخش های مختلف پنل کاربری خود آشنا باشند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشتریان باید نسبت به نحوه واریز و برداشت وجوه به حساب معاملاتی خود کاملا مسلط باشند.
• افراد باید بتوانند سهم های مورد نظر خود را جستجو کنند.
• فعالان بازار باید با نحوه خرید و فروش سهام در سامانه نیز آشنا باشند.
• فهرست معاملات خود را در سامانه مشاهده کنند.
• لیست سبد سهم های خود را نیز در قسمت مربوطه ببینند.
• مقدار سود و زیان سهام خریداری شده را در سامانه بررسی کنند.
• افراد برای تسهیل فعالیت های معاملاتی خود می توانند از واچ لیست سهام در پنل کاربری استفاده کنند.
• اکثر کارگزاری ها، جزییات و پیام های منتشر شده توسط ناظر بازار را اطلاع رسانی می کنند؛ معامله گران با این قسمت نیز باید آشنا شوند.
• و.

نکته: اگرچه کار کردن با پنل کارگزاری ها نکات فراوانی دارد، اما اکثر آن ها بسیار ساده است و بیشتر افراد به راحتی می‌توانند معاملات خود را در این سامانه ها انجام دهند و معمولا فیلم های آموزشی خوبی نیز در سایت های کارگزاری ها در خصوص آموزش بخش های مختلف پنل کاربری افراد وجود دارد.

گام پنجم، آموزش پیوسته و تحلیل مداوم

آخرین مرحله در ورود به بورس اوراق بهادار، آموزش پیوسته و تحلیل مداوم است؛ فراموش نکنید که مفهوم آموزش در فرآیند سرمایه گذاری اهمیت بسیار زیادی دارد و حتی با تجربه ترین و حرفه ای ترین تحلیلگران نیز، اطلاعات خود را به روز نگه می دارند و در فرصت های مختلف به دنبال آموزش دیدن هستند. از طرف دیگر، عوامل اقتصادی، سیاسی و. در معاملات بورس تاثیرگذار هستند و شما به عنوان یک فعال بازار همواره باید اخبار مرتبط با بورس را دنبال کنید.

شناخت بازار سرمایه نیز از اصولی ترین مواردی است که از رفتارهای هیجانی در سرمایه گذاری ممانعت به عمل می آورد. در این رابطه ابزارها، مقالات، کتب، وبسایت ها و منابع معتبر و مفیدی وجود دارند که می توانند در خصوص تحلیل و انجام معاملات حرفه ای تر به شما کمک کنند. لازم به ذکر است که گاهی اوقات، ضرر پیش آمده در یک معامله، صدها برابر از هزینه هایی که برای آموزش می توانستید انجام دهید، بیشتر است. از طرف دیگر، کسب تجربه و مهارت استفاده از آموزش های دیده شده می تواند از شما یک معامله گر و سرمایه گذار موفق بسازد.

جمع بندی

ورود به بورس اوراق بهادار همواره به عنوان یک گزینه جذاب برای سرمایه گذاری شناخته می شود و بسیاری از افراد تمایل دارند که در این بستر فعالیت کنند. از طرف دیگر، ورود به بورس اوراق بهادار برای کسانی که با ساختار این بازار آشنا نیستند، دارای ابهام است. به طور کلی، پنج گام اصلی برای ورود به بورس اوراق بهادار را می توان در مواردی همچون آموزش مفاهیم اولیه و فراهم کردن پول مازاد برای سرمایه گذاری، ثبت نام در سجام و احراز هویت، انتخاب کارگزاری مناسب، آشنایی و کار کردن با سامانه معاملاتی و آموزش پیوسته و تحلیل مداوم خلاصه کرد.

انتخاب یک کارگزاری بورس، ویژگی‌ها و خدمات

برای کسانی که قصد ورود به بورس را دارند یا در حال حاضر جزو فعالان بازار سرمایه هستند، همواره یکی از دغدغه‌ها انتخاب یک کارگزاری برای معاملات بورسی، است.

به گزارش ایسنا، بنابر اعلام کارگزاری آگاه، برای علاقه‌مندان به بازار سرمایه، سؤالاتی درباره انتخاب کارگزاری بورس پیش می‌آید، از قبیل:

۱. چگونه یک کارگزاری بورس خوب انتخاب کنیم؟

۲. خدمات کارگزاری‌های بورس چیست؟

۳. کارگزاری‌های بورس با هم چه تفاوت‌هایی دارند؟

اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوالات هستید، پیشنهاد می‌کنیم این متن را تا انتها مطالعه کنید.

کارگزاری‌های بورس باهم چه تفاوت‌هایی دارند؟

در حال حاضر و بر اساس اعلام سازمان بورس اوراق بهادار در مهرماه ۹۶ تعداد ۱۰۵ کارگزاری بورس در ایران فعال است.

معیارهای رتبه‌بندی کارگزاری‌های بورس بر اساس دستورالعمل رتبه‌بندی شامل دو گروه معیارهای عادی و معیارهای تشویقی است.

از جمله معیارهای عادی می‌توان مواردی نظیر دفاتر اداری کارگزاری، تعداد مشتریان، معاملات کارگزاری، پرسنل دارای گواهی‌نامه و … نام برد.

همچنین معیارهایی نظیر سبد گردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، جذب مشتریان خارجی و … جزو معیارهای تشویقی محسوب می‌شود.

بنابراین تفاوت عمده کارگزاری‌ها در رتبه آن‌ها و سطح خدماتی که ارائه می‌دهند است.

رتبه بندی کارگزاری‌ها در حال حاضر بر اساس گروه‌های زیر است:

- رتبه الف کسب حداقل ۸۰% از امتیازات عادی حداقل ۶۵% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار

- رتبه ب کسب حداقل ۶۵% از امتیازات عادی حداقل ۵۵% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار

- رتبه ج کسب حداقل ۵۰% از امتیازات عادی حداقل ۴۰% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار

- رتبه د کسب حداقل ۳۵% از امتیازات عادی حداقل ۳۰% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار

- رتبه ه کارگزارانی که امتیاز طبقات بالاتر را کسب نکرده باشند.

همچنین انتخاب کارگزاری از سوی فیاس (فدراسیون بورس‌های اروپا-آسیایی) می‌تواند یکی از معیارهای مهم در انتخاب کارگزار بورس باشد. تنها برخی از کارگزاری‌های کشور با انتخاب سازمان بورس، به این نهاد معرفی می‌شوند.

خدمات کارگزاری‌های بورس چیست؟

کارگزاری بورس نهادی مالی است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. کارگزاری‌ها می‌توانند در حوزه‌های زیر فعالیت کنند:

۱- معاملات اوراق بهادار

۲- معاملات آتی کالا

۳- معاملات بورس کالا

۴- معاملات بورس انرژی

کارگزاری‌ها مستقل از اینکه در چه حوزه‌های فعالیت می‌کنند شامل ۲ بخش اصلی هستند:

- خدمات کارگزار، کارگزاری، معامله‌گری و بازار گردانی

- خدمات مالی و مشاوره‌ای

اما اگر بخواهیم ساده‌تر ولی با جزئیات بیشتر بگوییم، خدمات کارگزاری‌ها به شرح زیر است:

- خدمات دریافت کد بورسی یا کد سهامداری برای معاملات اوراق بهادار و احراز هویت سامانه سجام

- انجام معاملات اوراق بهادار (معاملات آنلاین سهام، معاملات اینترنتی، معاملات حضوری)

- ارائه آموزش بورس در حوزه خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار و بخش‌های مختلف بازار سرمایه

- ارائه خدمات مشاوره سبد و تحلیل صنایع و بازار سرمایه

- اعطای اعتبار معاملاتی برای خرید و فروش سهام اوراق بهادار (خرید بدون پول نقد)

- خدمات سبد گردانی اختصاصی (مدیریت دارایی) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری

- ارائه خدمات دریافت کد معاملاتی، انجام معاملات و مشاوره در حوزه‌های آتی کالا، بورس کالا و بورس انرژی

در کنار مواردی که گفته شد خدماتی مانند تخفیف کارمزد، معاملات بورسی، وجود باشگاه مشتریان، برگزاری مسابقات بورسی و اهدای جوایز می‌تواند جزو خدمات تکمیلی یک کارگزاری بورس باشد که موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران بورس آن کارگزاری را انتخاب کنند.

همه کارگزاری‌ها شاید امکان ارائه کلیه این خدمات را نداشته باشند، اما هستند کارگزارانی که همه این خدمات را ارائه می‌دهند. باید دقت کنیم که در کنار کمیت خدمات، کیفیت آن‌ها نیز مهم است. برخی کارگزاری‌ها امکان دریافت کد بورسی به‌صورت غیرحضوری را فراهم کرده‌اند تا کسانی که می‌خواهند در بورس معامله کنند، نیاز به مراجعه حضوری نداشته باشند،. یا با ایجاد دوره‌های بدون اقدام به تشکیل مدرسه بورس کرده‌اند تا سرمایه‌گذاران بتوانند آموزش از صفر تا صد بورس را گام به گام پشت سر گذارند.

چگونه یک کارگزاری خوب انتخاب کنیم؟

با توجه به نکاتی که درباره تفاوت کارگزاری‌های بورسی و خدمات آن‌ها بیان شد، اکنون معیارهای انتخاب یک کارگزار خوب می‌دانیم:

- دارا بودن رتبه الف از سازمان بورس و اوراق بهادار

- مورد تأیید و انتخاب فیاس

- دارا بودن مجوزهای لازم در حوزه‌های مختلف نظیر معاملات اوراق بهادار، تحلیل و مشاوره، سبد گردانی و.

- امکان دریافت کد بورسی به صورت غیرحضوری و حضوری

- امکان ارائه خدمات ثبت نام سجام به صورت رایگان

- امکان انجام معاملات آنلاین سهل و امن

- پاسخگویی و پشتیبانی حرفه‌ای

- دارا بودن گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری از جمله معاملات سهام، خدمات سبد گردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و.

- ارائه مشاوره‌های بورسی و تحلیل در بازار سرمایه

- ارائه خدمات جانبی مانند تخفیف کارمزد، اعطای اعتبار معاملاتی و.

پیشینه موفق و پایائی ارائه خدمات، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های یک کارگزاری خوب است؛ یعنی اینکه قبل از انتخاب کارگزاری بورس، روند حرکت و رشد آن را بررسی کنیم و مطمئن شویم که در شرایط یکسان ارائه خدمات امکان‌پذیر است و مقطعی نبوده است.

کارگزاری بورس چیست؟

معمولا تازه واردان به بازار بورس ایران، برای پیدا کردن یک کارگزاری بورس مناسب سوالات زیادی دارند و نیاز دارند تا درباره خدمات کارگزاری بیشتر بدانند همین موضوع باعث می شود وقت زیادی از آن ها گرفته شود و با تاخیر فعالیت سرمایه گذاری خود را شروع کنند. این مقاله کمک می کند تا درباره کارگزاری بورس بیشتر بدانید و بتوانید بهترین کارگزاری را انتخاب کنید.

کارگزاری بورس چیست و کارگزار (Broker) در اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس بورس چه کسی است؟

کارگزاری ها حکم وکیل و نماینده تام الاختیار سرمایه گذار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس خرید و فروش اوراق بهادار و سهام را در بازار سرمایه انجام دهد.

کارگزاران نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس ایفا می کنند. در واقع کارگزاری ها وظیفه پیداکردن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده دارند و عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند.

کارگزاران طی آزمون‌های متعدد و خاصی انتخاب می‌شوند و مجوز تأسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند، بنابراین در کار خود صلاحیت، مهارت و دانش لازم را دارا هستند. با توجه به اینکه کارگزاران با وکالت از سوی مشتری اقدام به معامله به نفع وی را انجام میدهد بنابراین این افراد باید علاوه بر دارا بودن تخصص، تجربه و هوشمندی، الزامات اخلاقی مانند صداقت و امانت‌داری را نیز رعایت کنند.

فعالیت کارگزاران در ایران از کی و با چند کارگزاری آغاز شد؟

بورس تهران در سال ۱۳۴۶ تاسیس شد. همزمان با تاسیس آن کارگزاران بورسی هم فعالیت خود را آغاز کردند. اما در ابتدای امر ۱۳ کارگزار فعال که عمدتا بانکی بودند در بازار سرمایه ایران مشغول به کار بودند.

این تعداد در سال‌های بعد به تدریج افزایش پیدا کرد. این کارگزاران تنها در ۲ روز معاملاتی طی هفته و در ساعت‌های ۱۰ الی ۱۲ در تابلوی مظنه، معاملات را ثبت می‌کردند.

در سال ۱۳۴۸ برای اولین بار ۲ کارگزار از بخش خصوصی به این تعداد اضافه شد و بعدها یک کارگزار خصوصی دیگر هم فعال شد. به طوری که تا قبل از انقلاب یعنی سال ۱۳۵۷، ۳کارگزار خصوصی و ۲۶ کارگزار نهادی در بازار فعالیت داشتند.

براساس آخرین گزارش که مربوط به اطلاعات کارگزاری‌ها تا پایان سال ۹۷ است، ۱۰۸ شرکت کارگزاري در بورس‌هاي کشور فعالند که ۱۰۶ شرکت از کارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار، ۸۸ شرکت از کارگزاران فعال در بورس کالا، ۱۰۵ شرکت از کارگزاران فعال در فرابورس، ۶۲ شرکت از کارگزاران فعال در بورس انرژي، ۲۰ شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار اوراق بهادار، ۲ شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار کالایی و ۸۶ شرکت از کارگزاران فعال در هر دو بازار هستند.

چرا حضور کارگزاران الزامی است؟

برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که شرکت‌های کارگزاری‌ نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران به خرید و فروش می‌پرداختید.

درحالی‌که با وجود کارگزاری‌ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت کرده و پس از آن تمامی فعالیت‌ها به‌صورت خودکار و خرید یا فروش انجام می‌گیرد.

بنابراین نقش کارگزاری‌ها لازمه فعالیت، حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.

کارگزاری‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه باید مجوز تاسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ کنند و به عضویت کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه درآیند.

آیا می شود بدون کارگزاری در بورس فعالیت کرد؟

این سوال ممکن است برای شما پیش آمده باشد که می شود بدون کارگزاری در بورس فعالیت کرد؟ پاسخ منفی است. زمانی که می خواهیم «سپرده گذاری» را شروع کنیم باید از طریق یک بانک افتتاح حساب کنیم یعنی به یکی از شعب بانک مراجعه کنیم.

اینجا بانک به عنوان یک نهاد واسطه‌ای بین ما و کسانی که به پول نیاز دارند عمل می کند. یعنی بانک واسطه ای است بین کسانی که قصد سپرده گذاری دارند و کسانی که می خواهند از خدمات سپرده گذاری (وام، سود بانکی و..) استفاده کنند. حال برای شروع «سرمایه گذاری» در بورس هم حتما لازم است که به یک کارگزاری که نقش واسطه بین خریداران و فروشندگان را دارد، مراجعه کنیم.

چطور بدون کارگزاری سهام بخریم؟

خرید سهام هایی که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار ایران ارائه می شوند باید حتما از طریق کارگزاری اتفاق بیفتد. اگر تجربه خرید سهامی را دارید که برای خرید آن نیازی به استفاده از کارگزاری نبوده است و یا شنیده اید که فردی با مراجعه مستقیم به شرکتی، سهام آن را خریداری کرده است.

آن شرکت زیر نظر سازمان بورس فعالیت نمی‌کندطبیعتا خرید و فروش آن سهام پشتوانه قانونی ندارد و به همین دلیل ممکن است سرمایه گذاران را بعد از مدتی به درد سر بیاندازد.

چگونه بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنیم؟

همانطور که بانک دریچه ورود مردم به دنیای سپرده‌گذاری است و جایی است که در حفظ امنیت سرمایه مردم به آن‌ها کمک می‌کند و در کنارش تسهیلات دیگری هم در اختیارشان می‌گذارد، دریچه ورود سرمایه گذاران به دنیای بورس و سهام هم کارگزاری‌ها هستند.

بنابراین انتخاب بهترین کارگزاری بورس، یکی از دغدغه‌های مهم سرمایه‌گذاران خواهد بود.

بانک‌های زیادی در ایران فعال هستند که با انواع تسهیلاتی که در اختیار سپرده‌گذاران خود می گذارند با هم رقابت دارند و مردم بر اساس همین تسهیلات، بانک مناسب خود را انتخاب می‌کنند. این رقابت درمورد کارگزاری‌ها هم صدق می‌کند و سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی‌های هر کارگزاری می‌توانند کارگزاری مناسب خود را انتخاب کنند.

انتخاب بهترین کارگزاری مثل هر انتخاب دیگری بستگی به شرایط خودمان دارد. یعنی من اول باید بدانم چه نیازهایی دارم و بعد با توجه به آن ها بهترین گزینه پیش رویم را انتخاب کنم و طبیعتا انتخاب بهترین کارگزاری برای هر فردی فرق دارد.

بعضی از کارگزاری ها بیشتر روی خدمات دهی به مشتریان حقوقی تمرکز دارند و بعضی دیگر برای سرمایه گذاران حقیقی وقت و انرژی بیشتری می گذارند. برای انتخاب کارگزاری در نظر گرفتن این موضوع به ما کمک می کند تا کارگزاری با شرایط و خدمات مناسب خودمان را پیدا کنیم.

کارگزاری های بورس چه خدماتی ارائه می‌دهند و معیارهای انتخاب یک کارگزاری مناسب چیست؟

کارگزاری ها موظف هستند تا اطلاعات دقیق در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند تا امکان سرمایه‌گذاری برای افراد حقیقی و حقوقی به وجود بیاید. یعنی افراد و یا نهادها بتوانند با استفاده از خدمات کارگزاری ها، (که همان ارائه اطلاعات لحظه به لحظه و تغییرات بازار بورس است) سهام شرکت های مختلف را خرید و فروش کنند.

همه کارگزاری ها سیستم معامله آنلاین دارند یعنی برای خرید و فروش سهام نیازی به مراجعه حضوری به کارگزاری نیست و فقط با استفاده از سایت و یا اپلیکیشن های معاملاتی می شود به صورت آنلاین خرید و فروش کرد.

سامانه معاملات آنلاین

قبلا برای معامله در بازار بورس حتما باید به صورت حضوری انجام می شد یعنی سرمایه گذاران باید حتما مراحل مربوط به خرید و یا فروش سهام (پر اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس کردن فرم های مخصوص و…) را به صورت حضوری انجام می دادند الان چند سالی است که سامانه معاملات آنلاین این امکان را ایجاد کرده که به صورت اینترنتی و بدون معطلی و آنی معاملات بورسی انجام شوند. در حال حاضر اکثر سرمایه گذاران در بازار بورس از این روش برای خرید و فروش استفاده می کنند.

سامانه معاملات آفلاین

بازار بورس هر روز (از شنبه تا چهارشنبه) بین ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ فعال است و می شود به صورت آنلاین در آن فعالیت کرد. در غیر این ساعت ها نمی شود در این بازار خرید و فروش انجام داد. سامانه معاملاتی آفلاین به ما کمک می کند تا در هر ساعتی از شبانه روز معامله دلخواه خود را سفارش بدهیم تا در صورتی که بازار (در زمانی که فعال است) به آن قیمت رسید، از طرف ما معامله انجام بشود.

در این روش پس از ثبت معامله آفلاین مجدد ارزش معامله را با سرمایه گذار چک می شود. اگر سهم و قیمت مورد نظر سهامدار تایید شود بعد از آن خرید و یا فروش اتفاق می افتد.

سرمایه گذار برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس باید، به نکات زیر توجه زیادی داشته باشد.

رتبه گذاری

سازمان بورس بر اساس معیارهای مهم و شناخته شده ای از جمله تعداد کارکنان، مدرک اخذ شده آنها و میزان مبلغ در گردش به کارگزاری ها رتبه الف، ب، ج و … می دهد تا از این دریچه سرمایه‌گذاران با چشم‌انداز بهتری بتوانند به این معیار مهم رتبه توجه کنند البته باید به این نکته توجه داشته باشید که تعداد کارگزاران دارای رتبه الف بسیار زیاد بوده و واقعاً توجه به این تک آیتم می‌تواند شما را با خطای در تصمیمی گیری مواجه نماید.

حضور فعال در بازارهای معاملاتی

یکی دیگر از نکاتی که شما بر اساس آن می توانید بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنید حضور کارگزار در بازارهای متنوع می باشد.بورس سهام، بورس کالا، بورس انرژی و بازار مشتقات از جمله مهمترین فعالیت های سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد که اگر یک کارگزار تمامی این فعالیت ها را داشته باشد، بدون شک بهترین انتخاب شما به شمار می رود.

هرچه که دسترسی شما به بازارهای فعالیت در بورس بیشتر باشد سرمایه گذاری در آن سازمان کارگزاری برای شما مناسب تر است. لازم به ذکر است که اغلب کارگزاری‌ها در بازار اوراق بهادار(سهام) فعال می‌باشند ولی حضور در سایر بازارها برای تمامی کارگزاری‌ها صدق نمی‌کند اگر شما می خواهید به جز بازار بورس در فعالیت های دیگری هم شرکت کنید، بهتر است در انتخاب بهترین کارگزاری بورس دقت و توجه بیشتری داشته باشید.

داشتن سیستم معاملاتی بهینه

یکی از نکاتی که در انتخاب بهترین کارگزاری بورس دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد و باید به آن توجه داشته باشید این است که، سیستم معاملاتی که از سوی کارگزاران ارائه می شود به صورت آنلاین بهینه باشد. فرض کنید که شما می‌خواهید معامله‌ای انجام دهید.

اما کارگزار شما با شرکتی قرارداد بسته است که سیستم آن دارای قطعی‌های زیادی است، در این حالت شما فرصت های جذابی را که برای معامله گری وجود دارد را بدون شک از دست خواهید داد. خدماتی که شما زمان وارد شدن به حساب کاربری تان دریافت می کنید اهمیت بسیار زیادی دارد و باید به آن توجه داشته باشید.

مثلاً مشاهده آمار و ارقام و اطلاعات از خریدوفروش، مشاهده نمودارهای سهام، مشاهده p/e بر اساس آخرین صورت مالی شرکت‌ها و … جزو این خدمات است که البته این موضوع را در کنار سرعت‌بالای معاملات قرار دهید تا به یک نتیجه‌گیری مطلوب در خصوص گزینش بهترین کارگزاری های بورس دست پیدا کنید.

در دسترس بودن کارگزاری

همه ما به خوبی می دانیم سازمان بورس اوراق بهادار در تهران است ولی سرمایه گذاران در سراسر کشور پراکنده می باشند. به همین دلیل کارگزاران در جهت جذب سرمایه‌های مردم در سایر شهرها اقدام به تأسیس شعب می‌کنند. این موضوع باعث می شود که سرمایه های بسیار بیشتر و سنگین تری وارد کارگزاری ها شود. به همین دلیل آن کارگزاری رتبه بالاتری را به دست می آورند و عموما این کارگزارها خدمات بهینه تری را ارائه می کنند.

پاسخگویی مناسب

چنانچه یک سرمایه‌گذار فعال هست و مدام در بازار سرمایه فعالیت می کند ( یعنی دائماً به خریدوفروش در بازه‌های زمانی مختلف می پردازد) در طول دوران معاملات خود بارها به مشکلات مختلفی در محیط معامله‌گری روبه‌رو خواهد شد. بنابراین باید پاسخگویی مناسبی از سوی کارگزاری داشته باشد تا بتواند به راحتی مشکلاتش را حل کند و فرصت های معاملاتی خود را از دست ندهد.

داشتن تنوع خدمات(صندوق سرمایه گذاری و سبد گردانی)

کارگزاری‌ها می‌توانند در حوزه‌های دیگری هم چون سبدگردانی، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری و … فعالیت کنند. سرمایه‌گذاری در سهام به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در حقیقت صندوق‌های سرمایه‌گذاری باهدف جذب سرمایه علاقه‌مندانی است که به هر دلیلی امکان معامله به‌صورت شخصی ندارند، تأسیس‌شده‌اند. یکی دیگر از گزینه‌های پیش روی سرمایه گذاران سپردن سرمایه به یک سبدگردان است و در این راستا چنانچه یک کارگزاری خدمات سبدگردانی را نیز ارائه نماید برای معامله گران بهتر خواهد بود و در واقع سرعت عمل آنها را بالا خواهد برد.

تخفیف معاملاتی

کارگزاران بابت خدمات ارائه‌شده درصدی را تحت عنوان کارمزد از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند. حال برخی از کارگزاران برای ایجاد خدمات جذاب اقدام به ارائه تخفیفات معاملاتی می‌کنند به این صورت که اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس بابت خرید یا فروش معامله گران مبلغ کمتری را تحت عنوان کارمزد دریافت می‌کنند و این موضوع می‌تواند یک فاکتور بسیار مهم تلقی گردد.

ارائه اعتبار معاملاتی

برخی از کارگزاران با توجه به سطح گردش و یا حجم سرمایه افراد اقدام به ارائه اعتبار به معامله گران می‌کنند. که این موضوع جذابی به شمار می رود و برای بسیاری از افراد یک نکته مهم تلقی می‌گردد چون افراد خبره با توجه به اعتبار اخذشده سودهای سرشاری را کسب می‌کنند.

هم‌چنین برخی از کارگزاری‌ها تحت شرایطی اقدام به اعطای اعتبار جهت خرید عرضه اولیه می‌کنند که این موضوع نیز می‌تواند جذابیت خاص خودش را در انتخاب بهترین کارگزاری های بورس داشته باشد.

ارائه خدمات مشاوره

با توجه به گستردگی سرمایه‌گذاری و سطح دانش معامله گران لازم است تا کارگزاری به این افراد مشاوره‌های لازم در خصوص خریدوفروش سهام و سایر سرمایه‌گذاری ها ارائه کند.

همچنین بهترین کارگزاری های بورس در جهت کمک به سرمایه‌گذاران، اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش بورس به‌ منظور انجام معاملات منطقی و سودآور می‌کنند و در این راستا خدمات متنوع‌تری را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهند.

جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها

با گسترش بازار بورس شکل‌گیری نهادهای مالی جدید، گسترش دامنۀ فعالیت و تنوع فعالیت شرکت‌های کارگزاری، ورود ابزارهای جدید مالی به معاملات بورس، گسترش حجم بازارسرمایه و توسعۀ عملیات و معاملات اوراق بهادار ناهنجاریها و جرایم خاصی تحت عنوان جرایم بورسی را ایجاد نموده که باید تحت عناوین مجرمانه مورد حکم قانونگذار قرار گیرند و مجازاتهایی در قانون برای آنها در نظر گرفته شود.

در ادامه به انواع جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها می پردازیم.

جرایم بورسی

انواع جرایم بورسی

حسب قانون بازار اوراق بهادار مصوب ۱۳۸۴ و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸ قانونگذار برخی از افعال و ترک فعل ها در حوزه بازار اوراق بهادار را جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین کرده است .که به شرح ذیل می باشند:

1. جرم معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی : اطلاعات نهانی: “بند ٣٢ ماده یک این قانون نیز اطلاعات نهانی را هرگونه اطلاعات افشا نشده‌ای برای عموم می‌داند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود و در صورت انتشار، بر قیمت یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر می‌گذارد.” اعضای شورا، اعضای هیات مدیره سازمان، مدیران وشرکاء موسسه حسابرسی سازمان و اشخاص تحت تکفل آنها را دارنده اولیه اطلاعات نهانی می باشند.
2. جرم سوء استفاده از اطلاعات نهانی :سوءاستفاده از اطلاعات نهاني زمانی اتفاق میافتد كه دارنـدة اطلاعـات بـا علـم بـه اينكه اطلاعات مذكور هنوز در بازاربورس منتشر نشده و در دسـترس عمـوم قـرار نگرفتـه است و در صورت انتشار، بر قيمت اوراق بهادار شركت تأثير خواهـد گذاشـت، آن اطلاعات را به ديگران ارائه مي كند تا بر اساس آن به خريد يا فروش آن اوراق اقدام نمایند. چراکه این جرم می تواند منجر به سلب اعتماد از بازار و خسارت به سرمایه گذاران وسلب اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه گردد.
3. جرم فراهم کردن موجبات افشاء و انتشارات در غیر موارد مقرر :مبنای تصمیم‌گیری در معاملۀ اوراق بهادار و به طور کلی سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار وابسته به اطلاعاتی است که شخص معامله‌کننده یا سرمایه‌گذار آن اطلاعات را درخصوص اوراق بهادار خاص کسب می‌کند. بنابراین اطلاع رسانی در فرآیند پذیره‌نویسی اوراق بهادار و یا معاملات ثانویه مربوط به آنها اهمیت به‌سزایی دارد. بخش عمده‌ای از جرایم و مجازاتها نیز به اقدامات مجرمانه مربوط به افشا یا عدم افشای اطلاعات یا سوء استفادۀ از اطلاعات اقدامات لازم جهت انتخاب کارگزار بورس در غیر موارد مصرح قانونی اختصاص دارد.
4. جرم دستکاری بازار :توسل به اقداماتی مانند معاملات صوری، سفارش چینی در یک حجم مشخص، افزایش قیمت سهام یک شرکت خاص با شایعه سازی و جمع‌آوری سهام در قیمت پایین به منظور کسب سود از مصادیق بارز جرم دستکاری در قیمت ها است که خود باعث تاثیر گذاری برقیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران می گردد.
5. جرم انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی بدون تائید سازمان بورس : با تصویب قانون اوراق بازار اوراق بهادار در آذر ماه1384انتشار هر گونه آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی به قصد عرضه عمومی اوراق بهادار باید پس از اخذ تاییدیه سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شود در غیر اینصورت موسسان شرکت ویا مدیران ناشر مرتکب جرم شده اند
6. جرم عدم ارائه اطلاعات مهم به سازمان بورس یا بورس مربوطه :در بازار سرمایه، ارایه اطلاعات توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس ها از دو لحاظ بررسی می گردد اول از لحاظ تأثیر آن بر تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار خاص با تکیه بر اطلاعات مالی منتشر شده؛ دوم از لحاظ رعایت اصل عدالت و برابری و عدم تبعیض کلیه سرمایه گذاران در استفاده به موقع از اطلاعات مالی شرکت .
7. جرم سوء استفاده کارگزاران ، معامله گران ، یا بازارگردانان از اوراق بهادار و وجوه مشتریان : بدین صورت که کارگزار، معامله گر یا بازارگردان از اوراق بهادار و وجوهی که برای انجام معامله به وی سپرده شده به نفع خود یا دیگری برخلاف قانون استفاده نماید.

برخی دیگر از مصادیق جرایم بورسی ..

• جرم سوء استفاده از اطلاعات، اسناد و یا گزارش های خلاف واقع مربوط به اوراق بهادار
• جرم مبادرت به فعالیت های مستلزم اخذ مجوز یا معرفی خود تحت آن عناوین
• جرم افشای مستقیم یا غیر مستقیم اطلاعات نهانی توسط اعضای شورا ، سازمان ، مدیران و شرکای موسسه حسابرسی سازمان
• جرم عدم ارائه گزارش لازم به سازمان توسط کارگزاران ، معامله گران ، بازارگردانان ، مشاوران سرمایه گذاری و سایر تشکل های مشابه
• مبادرت به انجام فعالیت کارگزاری ، معامله گری ، بازارگردانی، مشاوره بدون اخذ مجوز
• جرم تخلف از مقررات در تهیه ، بررسی اظهارنظر و تصدیق اسناد و مدارک جهت ارائه به سازمان
• تخلف درتهیه گزارش های مورد نظر قانون بازار اوراق بهادار و عدم رعایت مقررات قانونی،استانداردهای حسابداری و گزارش دهی مالی،آیین نامه ها ودستورالعمل های اجرایی ابلاغی سازمان بورس و اوراق بهادار

مجازات کیفری و مدنی متخلفین در بازار اوراق بهادار

مجازات کیفری هر یک از جرایمی که ذکر شد به موجب بند 3 ماده 46 قانون بورس و اوراق بها‌دار مصوب آذرماه 1384 :

“3 ماه تا 1سال حبس تعزیری یا پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر سود بدست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات پیش بینی شده است”.

در خصوص ضمانت اجرای مدنی یا حقوقی به موجب ذیل ماده 52 قانون بازار اوراق بهادار هم چنانچه در اثر جرایم مذکور ، ضرر و زیانی متوجه سایر اشخاص شود، شخص زیان دیده می‌تواند برای جبران آن به مراجع ذی‌صلاح قضایی مراجعه و وفق مقررات آئین دادرسی مدنی دادخواست ضرر و زیان تسلیم کند.

مراتب تعقیب جرایم بورسی

بنا به ماده ۵۲ قانون بازار اوراق بهادار ، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است مستندات و مدارک مربوط به جرایم را حسب اعلام وصول گزارش و اخبار از فعالان مشمول قانون و یا سایر اشخاص و یا مقامات قضایی و انتظامی و اداری و معاونت حقوقی سازمان را گردآوری کرده و به مراجع قضایی ذی صلاح اعلام نموده و حسب موضوع مورد را به عنوان شاکی پیگیری نماید.

تفاوت جرم با اختلاف در بورس اوراق بهادار

• جرم نقض قوانین کیفری موضوعه مجلس است در حالی که اختلاف از نقض قراردادهای طرفینی یا قوانین غیر کیفری همچون مدنی بازرگانی و مالیاتی شکل می گیرد
• ضمانت اجرایی که برای شخصی که مرتکب جرم در بازار بورس شود، مجازات کیفری در نظر گرفته می شود در حالی که ضمانت اجرا برای اختلاف جبران خسارت و ضرر زیان محکوم یا درنهایت رد دعوای خواهان است.

مرجع رسیدگی به جرایم و اتهامات دربازار بورس

مرجعی که صلاحیت رسیدگی به جرایم در این خصوص را دارد، مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه عمومی کیفری است حال آنکه اختلافات در حوزه بازار اوراق بهادار در مراجع اختصاصی غیر دادگستری چون هیات داوری حل و فصل می گردند مانند اختلافات بین کارگزاران و بازارگردانان و مشاوران سرمایه گذاری و ناشران و دیگر سرمایه گذاران و اشخاص ذی ربط در راستای فعالیت حرفه ای آنها که در صورت عدم سازش در کانون ها توسط هیات داوری رسیدگی می شود.بنابراین کاربران و اشخاصی که در اثر جرایم بورسی ضرر و زیان دیده باشند می توانند برای جبران خسارت به مراجع قضایی مراجعه نمایند و وفق مقررات دادخواست ضرو زیان تسلیم نمایند

بر این اساس به موجب ماده 32 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی همچنین اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، قوه قضاییه مکلف گردید تا شعب ویژه ای به نام « شعبه اول بازپرسی دادسرای امور اقتصادی در مجتمع قضایی امور اقتصادی » برای رسیدگی نمودن به دعاوی و شکایات حاصل از تخلفات و جرایم در راستای اجرای قانون بازار اوراق بهادار تعیین نماید.

اما در خصوص اتهامات، علاوه بر مرحله تعقیب جرایم در دادسرای ویژه، به اتهامات نیز در « دادگاه بدوی و تجدیدنظر مجتمع قضایی امور اقتصادی » رسیدگی می گردد.