ارز فیات چیست؟ آیا ارز دیجیتال به زودی جای پول را میگیرد؟ [+تاریخچه پول]
ارز فیات یکی از مفاهیم مهم در حوزه پولی و بانکی است. امروزه در کشورهای مختلف، به این اصطلاح واحد پول رایج یک کشو یا پول کاغذی میگویند. البته این بدین معنی نیست که سکههای فلزی، پول فیات نیستند!
عوامل بسیاری مانند عدم محدودیت، هزینه پایین تولید و ارزش مالی، تأثیر عمدهای بر روند تاریخی تغییر روش استفاده مردم از پول داشته است. محدودیتهای فیزیکی و کمبود منابعی مانند طلا و نقره نیز نقش عمدهای در این تغییر دارند.
در این مقاله از پول نو قرار است تا با همدیگر معنا و مفهوم این اصطلاح را یکبار برای همیشه یاد بگیریم. اگر به این مبحث علاقهمندید تا آخر این مقاله من را همراهی کنید.
ارز فیات چیست؟
طبق تعریف، پول فیات نوعی ارز کاغذی است که از پشتیبانی فیزیکی مانند طلا یا نقره برخوردار نیست. یعنی پیشتر این پشتوانه وجود داشته ولی کم کم خود پول دارای ارزش شده. ارزش و اعتبار کامل این پول به قدرت، اعتماد و سیاست ناشر آن بستگی دارد. بنابراین، هر چه قدرت کشور صادرکننده بیشتر باشد، ارزش ارز آن نیز بالاتر است. به عنوان مثال، ارز فیات ایالات متحده، دلار آمریکا است. کشورهای دیگری هم هستند که دلار واحد پولی آنهاست مانند کانادا ولی ارزش دلار آمریکا با دلار کانادا یکسان نیست.
ارز fiat برخی از کشورها مانند چین یوان (رنمینبی) است که با نشانه ¥نشان داده میشود. علیرغم قدرت اقتصادی و سیاسی بسیار بالا، این ارز در برابر دلار، یورو یا پوند انگلیس ارزش پایینی دارد. دلیل اصلی این امر سیاست اقتصادی و پولی چین است. چینیها با پایین نگه داشتن ارزش یوان نسبت به ارزهای جهانی سعی در جذب سرمایه گذاران بین المللی دارند.
با تضعیف کشور یا بحران اقتصادی یا جنگ، واحد پولی آن کشور کاهش مییابد و سقوط میکند. نمونه بارز سقوط ارز fiat در کشورها به دلیل بحران اقتصادی، ونزوئلا است. این کشور پس از درگذشت رهبر خود یعنی چاوز، دچار سقوطی شدیدتر از پیش شد به طوری که برای خرید یک قلم کالا در سوپرمارکت، مردم حجم زیادی از اسکناس میپرداختند که دیگر شمارش نمیشد بلکه وزن میشد!
یا مثلا کشور ترکیه پس از شکیت اقتصادی شدیدی که تجربه کرد، صفرهای پول ملی خود را کاهش داد تا محاسبه آن سادهتر باشد. البته ترکیه رشد اقتصادیای تجربه کرد که توانست تا حدی این کاهش ارزش پول را جبران کند.
ارز فیات به بانکهای مرکزی هر کشور اجازه میدهد تا بر بازار ملی آن کشور تسلط داشته بیت کوین در مقابل ارز فیات باشند. زیرا کنترل میزان چاپ در دست مسئولان بانک مرکزی است.
یکی از معایب اصلی ارزهای سنتی در مقابل ارزهای دیجیتال این است که برای پوشش کسری بودجه، دولتها میتوانند مقادیر زیادی از این ارزها را چاپ کنند که منجر به تورم زیاد میشود.
ارز فیات چطور به وجود آمد؟
هزاران سال پیش مردم بومی هر منطقه برای تبادل کالا از روش پایاپای یا کالا به کالا استفاده میکردند. مثلا یک راس گوسفند معادل ۱۰ کیسه گندم معامله میشد. در طی زمان این نوع معامله دچار مشکل شد چون نمیشد تعیین کرد که حالا یک ران گوسفند چند کیسه گندم میشود!
به مرور راههای دیگری جایگزین شد و کار به فلزات گرانبها رسید چون قابل تقسیم بودند. این تقسیم شدن منجر به ضرب سکه شد. سکههای طلا ارزش بیشتر و سکههای نقره و برنز و آلیاژهای دیگر ارزش کمتر داشتند. به این ترتیب میشد خریدهای خرد را هم انجام داد.
بعد از مدتی برای جلوگیری از تقلب و خالص نگه داشتن فلزات سکهها، حاکمان وظیفه مهر کردن و ضرب کردن سکهها را به عهده گرفتند تا اعتبار آنها را تضمین کنند. به این صورت سکههای ضرب شده با نقش پادشاهان به وجود آمدند.
نقش داریوش هخامنشی روی سکه طلا. به این سکهها «داریک» میگفتند
این روند ادامه داشت تا جایی که حجم معاملات زیاد شد و عملا حمل و نقل و انتقال سکهها ناممکن بود علاوه بر این، دزدی و به سرقت بردن طلای تاجران به دست راهزنان رایج شده بود و کار را برای تجارت سخت میکرد.
این شد که چک و اسکناس به وجود آمد و نشان دهنده مقدار طلایی بود که یک تاجر با خود دارد. بانک هم به همین طریق به وجود آمد. تاجران بیت کوین در مقابل ارز فیات طلای خود را به شخصی بانفوذ میسپردند و او روی برگه یا پوست امضا میکرد و مینوشت که فلان شخص این مقدار طلا پیش من دارد و معامله انجام میشد.
چین را میتوان خاستگاه اولین ارز فیات کاغذی در نظر گرفت. در سلسله تانگ پادشاهان تصمیم گرفتند به جای طلا، نقره یا برنز از پول کاغذی استفاده کنند.
اما استفاده از این نوع ارز در کشورهای غربی از قرن هجدهم آغاز شد. کشورهای غربی، به ویژه در طول جنگ، از ارزهای فیات برای محافظت از ذخایر طلا و نقره خود استفاده کردند.
ارز فیات چگونه کار میکند؟
پس از تغییر و تحولاتی که برای شکل پول به وجود آمد، دیگر کم کم اعتبار خود آن فرد جایگزین طلا میشد و خود آن برگه یا چک ارزشمند شد. یعنی آن امضای پای برگه بود که ارزش داشت. مثل پولهای کاغذی ما که امضای رئیس بانک مرکزی نشاندهنده اعتبار آن است. پس این گونه شد که دیگر هیچ کالای فیزیکی از این مدل پول پشتیبانی نمیکند. این پول بسته به منطقه جغرافیایی شناخته شده، قدرت خرید و ارزش ایجاد میکند. بنابراین با کمک پول فیات میتوان هر محصولی را خریداری کرد.
یکی از اولین استفادههای ثبت شده از پول کاغذی در چین در حدود سال ۸۰۰ پس از میلاد بوده است، اگرچه چینیها در اواسط قرن پانزدهم این قالب را کنار گذاشتند. تصویر بالا مربوط به اسکناس کوان چینی است که قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در حدود سال ۱۳۸۰ میلادی است.
با استفاده از ارز fiat، قدرت خرید مردم ذخیره میشود. آنها محدود به خرید و فروش کالا نخواهند بود. پرداخت حقوق نیز با استفاده از ارزهای فیات آسان است. الان با وجود بانکداری الکترونیکی مبادله ارز کاغذی کمتر شده است ولی پولهای دیجیتالی هم ارز فیات به حساب میآیند.
سیستم کار ارزهای فیات متمرکز است. یعنی یک دستگاه یا سازمان خاص متولی چاپ پول و متعادل نگه داشتن ارزش آن است. بانک و سازمانهای مالی متمرکز هستند و دولتها آنها را اداره میکنند. قانونهای مربوط به وام، تسهیلات، چک، پرداختها، سودها و… همگی از سمت قدرتهای مرکزی هر کشور تعیین میشود.
ارزش پول فیات به سیاست پولی، نرخ بهره و عملکرد کشور بستگی دارد
ارزش پول فیات به سیاست پولی، نرخ بهره و عملکرد کشور بستگی دارد. در کشورهایی که از نظر سیاسی یا اقتصادی ناپایدار هستند، تورم بالاتر خواهد بود. طبیعتا در این صورت ارزش پول فیات کاهش مییابد و قیمت کالاها و خدمات افزایش مییابد. در نتیجه قدرت خرید رو به کاهش خواهد شد و مردم تحت فشار اقتصادی مضاعفی قرار خواهند گرفت.
به طور کلی این ارز برای تامین قدرت خرید و اطمینان اکثریت مردم برای تامین کالاهای مورد نیاز به خوبی عمل میکنند. دولت نیز باید با استفاده از سیاستهای صحیح اقتصادی برای حفظ و حتی افزایش ارزش پول ذکر شده، قدرت خرید مردم را افزایش دهد.
برخی از ارزهای فیات کشورهای جهان
ارزهای فیات مختلفی وجود دارد و در ادامه مقاله چند ارز مختلف رایج در کشورهای جهان را برای شما لیست میکنیم:
نام کشور | واحد پولی |
آمریکا | دلار |
انگلیس | پوند |
ین | ژاپن |
یوان | چین |
یورو | اتحادیه اروپا |
دینار | کویت |
ریال | عمان |
فرانک | سوئیس |
درهم | امارات متحده عربی |
روپیه | هند |
روبل | روسیه |
مزایای ارز فیات
مهمترین ویژگی پول فیات ثبات قیمت آن است. عکس این موضوع در مورد طلا، مس و نقره صادق است. استفاده از ارزهای فیات در قرن بیستم در سراسر جهان رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم بیشتر از استفاده از ارزهای کالایی و سکه توجیه اقتصادی داشت.
مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که به دولتها اجازه میدهد تا با کنترل میزان چاپ پول، کنترل کامل سیستم مالی و بانکی کشور را در دست بگیرند. به عنوان مثال استفاده از این سیستم به کاهش خسارات وارده به ایالات متحده در جریان بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ کمک کرد.
کار با ارز فیات برای مردم سادهتر است و امکان خطا و اشتباه در جابهجایی آن کم است. شناخته شده است و مردم سالهاست که با آن کار میکنند در صورتی که ارزهای دیجیتال جدید و ناشناختهاند و هنوز بسیار مردم به آن اعتماد ندارند.
ارز فیات کشورهای مختلف جهان
معایب ارز فیات
هیچ محدودیتی برای ارز فیات وجود ندارد، بنابراین میتوان آن را در اندازه میلیونها یا میلیاردها نسخه در روز چاپ کرد. این میتواند عامل کاهش ارزش پول فیات باشد. این در حالی است که استفاده از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره چنین عیبی ندارند چون مقدار آنها در جهان ثابت و عرضه آنها محدود است.
از طرفی ارزهای فیات به راحتی قابل جعل کردن هستند. امروزه از روشهای مختلفی برای هوشمندسازی اسکناسها وعدم کپی برداری استفاده میشود. البته استفاده از این روشها هزینه چاپ پول را نیز به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. یکی دیگر از معایب این مدل پولی این است که با تغییر سیستمهای حکومتی آن کشورها میتوان آن را به کلی تغییر داد.
تفاوت بین ارز دیجیتال و ارز فیات؛ آیا چیزی به نام ارز دیجیتال فیات وجود دارد؟
پول فیات و ارز دیجیتال مفاهیمی کاملا مستقل هستند. بنابراین، اصطلاح ارز دیجیتال فیات کاملا بیمعنی است. ارز دیجیتال شکل جدیدی از سرمایه مالی است که میتواند جایگزین ارزهای موجود در سالهای آینده شود. اما مشکلاتی در این راه وجود دارد. زیرا عوض شدن جای ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال مستلزم پذیرش جهانی و اجماع اکثر مردم در سراسر جهان و همچنین شرکتهای بزرگ و کوچک است.
البته ارز دیجیتال ترجمه خوبی برای کریپتو کارنسی نیست چون ارز فیات میتواند شکل دیجیتالی به خود بگیرد. پیشتر هم به این اشاره کردیم که با موبایل و هابربانکها ما پول جابهجا میکنیم بدون اینکه پای هیچ سکه و اسکناسی در میان باشد! پس این پول میتواند شکل دیجیتال داشته باشد. ولی این با مفهوم ارز دیجیتال یا رمز ارز متفاوت است.
تفاوت بین ارز دیجیتال و ارز فیات
۱. ارزهای فیات ارزش خود را از دولت صادرکننده به دست میآورند، در حالی که ارزهای دیجیتال ارزش خود را مستقیماً از بلاک چین و سرمایه گذاران به دست میآورند. بنابراین، ارزهای دیجیتال میتوانند قویتر عمل کنند در صورتی که پشتوانه فکری و اقتصادی قویای داشته باشند.
۲. ارزهای فیات توسط بانکهای مرکزی و موسسات سطح بالا در هر کشور نظارت میشوند. در صورتی که بلاک چینها توسط پروتکلهای خاص، همکاری کاربران و رای گیری اداره میشوند.
۳. تفاوت دیگری نیز بین این دو ارز در تقسیم آنها وجود دارد. ارز فیات واسطههای گوناگونی دارد. در حالی که ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکههای غیرمتمرکز هستند که امکان تراکنشهای ناشناس با ساختاری خاص را فراهم میکند. (درباره استیبل کوین stablecoin بخوانید: استیبل کوین چیست؟)
۴. ارزهای فیات به نوعی استیبل کوین به حساب میآیند چون ارزش آنها همواره ثابت است. یک اسکناس ۱۰۰۰ تومنی همیشه ۱۰۰۰ تومان است (ارزش آن نسبت به بقیه ارزها تغییر میکند ولی خودش همیشه ۱۰۰۰ تومان میماند) ولی ارزهای دیجیتالی که استیبل کوین نیستند مانند بیت کوین و اتریوم، نوسان قیمت دارند و برای همین میتوانند به عنوان ذخیره ارزش عمل کنند.
سخن آخر با خوانندگان
در دنیای امروز، تمایل به تجارت سریع، ایمن و بدون احراز هویت در حال افزایش است. استفاده از ارزهای فیات، کارتهای اعتباری، پرداختهای موبایلی و حتی سیستمهای سریع بانکی بین المللی پاسخگوی این نیاز نیست. اما ارز دیجیتال، به طور ناشناس بستری را برای ایجاد سرعت فوقالعاده برای انجام چنین تراکنشهایی فراهم میکند.
با توجه به این نیازها و همچنین محدودیتهای ارزهای فیات، پول آینده ارز دیجیتال خواهد بود. امروزه ارز دیجیتال پیشرفتهترین و خلاقانهترین راه برای پوشش نیازها و نگرانیهای شماست. بنابراین انتظار میرود در آینده نزدیک استفاده از ارزهای فیات کاهش یابد.
پس بهتر است هر چه زودتر دست به کار شوید و با مطالعه و آموزش دیدن درباره ارزهای دیجیتال و نحوه خرید و فروش آنها قدم جدیدی به سوی آینده بردارید. ما در بلاگ پول نو به شما کمک میکنیم بیت کوین در مقابل ارز فیات تا به صورت رایگان آموزش ببینید و بعد از آموزش دیدن در صرافی پول نو سرمایه گذاری را شروع کنید 🙂
فلسفه اخلاقی در بیت کوین و پول فیات
بیش از یک دهه از ظهور بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال گذشته است؛ تقریبا همه یک بار اسم این ارز دیجیتال را شنیدهاند و یا آن را معامله کردهاند. نظرات و انتقادات زیادی درباره بیت کوین منتشر شده است که بیت کوین در مقابل ارز فیات آن را یا خوب می خوانند یا بد!
به عنوان مثال وارن بافت میگوید:« از آن دور بمانید. این یک سراب است. آنچه که قطعا به وقوع میپیوندد، یک پایان بد خواهد بود.» این جملات او نشان می دهد که با این پدیده نوظهور و جدید مخالف است! اما دقیقا جیمی سانگ (محقق مشهور بیت کوین) خلاف نظر او را دارد و میگوید:« بزرگترین چیزی که بیت کوین به ارمغان میآورد تمرکززدایی قدرت مالی است.»
به نظر شما چه تحلیل و نظری درباره بیت کوین میتوان درست باشد؟ افراد زیادی نظراتی درباره بیت کوین نوشتهاند و این ارز دیجیتال را از نظر سرمایهگذاری، خودحاکمیتی و اجتماعی بررسی کردهاند.
در این بین جیمی سانگ که یک محقق و نویسنده مشهور بیت کوین است، مقالهای را منتشر کرده و بیت کوین را از نظر اخلاقی با پول فیات مقایسه کرده است. در ادامه میخواهیم نظر جیمی سانگ درباره فلسفه اخلاقی بیت کوین را از زبان او بخوانیم.
فلسفه اخلاقی در بیت کوین
به نظر من یک استدلال اخلاقی، میتواند تاثیر عمیقتری برای باور به موضوعی داشته باشد؛ چرا که این نوع استدلال بر اساس منافع شخصی افراد نیست و هدف از این استدلال پیدا کردن جایگاه عمیق آن در ضمیر انسان است.
در نهایت میتوان گفت که بررسی بیت کوین از نظر اخلاقی نسبت به سایر استدلالها و بررسیها برتری دارد. با چنین استدلالی، ما بالاترین سطح اخلاق را در نظر میگیریم و دلایل محکم و ماندگاری را ارائه میدهیم.
چگونه میتوانیم بیت کوین و فیات را بر اساس فلسفه اخلاقی بررسی کنیم؟ پیش از هر چیز باید با مفاهیمی در فلسفه آشنا شویم؛ زیرا بر اساس آنها میتوانیم اخلاقی یا غیراخلاقی بودن موضوعات را بررسی کنیم.
اجازه بیت کوین در مقابل ارز فیات دهید ابتدا بحث را با کمی فلسفه شروع کنیم؛ فلسفه میگوید در حقوق فردی دو نظریه وجود دارد:
این دو نظریه چه ارتباطی با فلسفه اخلاقی بیت کوین و فیات دارد؟ در یک جامعه و حکومت، با استفاده از این دو نظریه می توانیم به درست یا غلط بودن حقوق فردی که در اختیار همگان قرار گرفته است پی ببریم؛ بیت کوین و فیات نیز دو جامعه هستند که میخواهیم آنها را بر اساس این دو نظریه بررسی کنیم.
قانون طبیعی
نظریه قانون طبیعی میگوید حقوق افراد موضوعی است که از قبل وجود داشته و ذاتی است؛ اگر این حقوق توسط هر شخصی نقض و یا نادیده گرفته شود، اشتباه است. قانون طبیعی، اولین نظریه حقوق فردی است و از گذشتههای دور وجود داشته است.
به عنوان مثال، در یک جامعه همه انسانها برابر آفریده میشوند و از بدو تولد حقوق سلب نشدنی معینی از جمله حق زندگی، آزادی و… دارند؛ البته که حقوق بیشتری نیز وجود دارد.
اثباتگرایی
نظریه دوم که در حوزه حقوق فردی مورد بررسی قرار گرفته است، اثباتگرایی یا پوزیتیویسم (Positivism) است؛ این نظریه میگوید حکومت میتواند حقوق ویژهای به افراد بدهد و بگوید که هر شخصی چه کاری میتواند و چه کاری را نمی تواند انجام دهد. در حقیقت، هنگامی که یک حکومت به طور آشکار نگوید حق شما چیست، هیچ حقی در حوزه فردی ندارید!
کدام یک صحیح است؟
پس از توضیحات بالا دو سوال در ذهن خواننده شکل میگیرد که میتواند مشخص کند کدام یک از این نظریهها می تواند درست باشد و کدام یک اشتباه.
سوال ۱) چرا مردم به قانون طبیعی گرایش دارند؟
برای گرایش به قانون طبیعی به ۳ دلیل میتوانیم اشاره کنیم:
اول اینکه عقل سلیم حکم میکند.
دوم اینکه این قانون منصفانه و برابر است.
و سوم اینکه فرد محور است.
سوال ۲) چرا برخی به اثباتگرایی گرایش دارند؟
اینکه برخی افراد دارای قدرت به پوزیتیویسم تمایل داشته باشند، جای تعجب ندارد؛ چرا؟
اول اینکه بسیار آسانتر اجرا میشود.
دوم اینکه برای افراد دارای قدرت، نقطه قوت و عالی محسوب میشود.
سوم اینکه صاحبان قدرت میتوانند بر اساس منافع شخصی خود قوانین وضع کنند!
نتیجه تحلیل فلسفه اخلاقی
یک جامعه یا حکومت میتواند دو نقش بالقوه را بازی کند: ۱. محافظت از آزادی فردی (قانون طبیعی) ۲. بینشی تحمیل شده از سوی افراد حاکم (اثباتگرایی)
تا اینجا دو نظریه حقوق فردی را بررسی کردیم و متوجه شدیم که قانون طبیعی اخلاقی و پوزیتیویسم غیراخلاقی است؛ اکنون بیایید نتیجه تحلیل را با فلسفه اخلاقی در بیت کوین و فیات مقایسه کنیم.
یک قانون طبیعی که به محافظت از آزادی فردی احترام میگذارد، به پول مخصوص خود نیاز دارد؛ یعنی بیت کوین. یک جامعه اثباتگرا با بینشی تحمیل شده از سوی افراد حاکم نیز پول خاص خود را میخواهد؛ یعنی فیات.
با توجه به صحبتهایی که تاکنون داشتیم، تفاوت میان این دو رویکرد را به وضوح میان ویژگیها و تفاوتهای بیت کوین و فیات میبینیم. که در ادامه این تفاوتها را دقیقتر بررسی خواهیم کرد.
مقایسه فلسفه اخلاقی در بیت کوین و پول فیات
۱. پول فیات متمرکز است و توسط یک نهاد مرکزی کنترل میشود؛ در صورتی که بیت کوین یک جامعه غیرمتمرکز است و هر فرد میتواند با اجرای یک نود (Node) قدرت داشته باشد.
۲. پول فیات قابل ردیابی و مصادره است؛ اما بیت کوین غیرقابل ردیابی و مصادره است.
۳. نهادها میتوانند ارزش فیات را کاهش یا افزایش دهند تا اهداف و بینش خود را راحتتر تحمیل کنند؛ اما ارز دیجیتال بیت کوین ارزش خود را از اعتماد افراد و نیز آزادی فردی بهدست میآورد.
۴. از آنجا که حساب بانکی و دارایی فیات شما مشخص است، دولتها به راحتی میتوانند بر اساس آن، مالیات دریافت کنند؛ در صورتی که استفاده از بیت کوین قدرت را در اختیار مردم قرار میدهد و به دارایی افراد احترام میگذارد، در نتیجه با بیت کوین از مالیاتهای پنهان خبری نیست.
۵. پول فیات یک بازی با جمع صفر است، یعنی جایی که دولت با ضرر مردم، سود میبرد؛ اما بیت کوین یک جمع مثبت است، زیرا تا مردم زمانی معامله میکنند که برای هر دو طرف ارزش افزوده ایجاد شود.
۶. فیات ممکن است بر اساس برخی قوانین اشتباه وضع شده به دست افراد دارای قدرت، از شفافیت خارج شود و این موضوع باعث فیشینگ و پولشویی و… شود؛ اما بیت کوین تضمین میکند تراکنشها به صورت شفاف در بلاک چین ذخیره میشوند و به ثبت میرسند.
نکته: خالی از لطف نیست بگوییم در حوزه ارزهای دیجیتال نیز کلاهبرداریهایی شده است؛ اما اگر مردم به درستی تحقیق کنند هرگز در دام پروژههای اسکم و کلاهبرداری نخواهند افتاد.
در نهایت باید بگوییم فیات پولی مبتنی بر نظریه پوزیتیویسم (اثباتگرایی) است؛ این پول میتواند ابزاری برای دولتهایی که میخواهند دیدگاه و بینش خود را به سایر افراد جامعه تحمیل کنند.
اما بیت کوین پولی مبتنی بر قانون طبیعی است؛ این ارز دیجیتال که یک نوع پول نیز محسوب میشود، میتواند ابزاری برای محافظت از آزادی فردی در یک جامعه باشد؛ بنابراین بیت کوین پول اخلاقیتری است.
سخن آخر
دلایل فلسفه اخلاقی در بیت کوین میگوید که این ارز دیجیتال با قانون طبیعی همخوانی دارد؛ بیت کوین از حقوق فردی مردم حمایت میکند. واقعیت این است که با قدرت گرفتن پول فیات ممکن است آزادی فردی شما در خطر باشد!
بنابراین اگر به حقوق فردی خود اهمیت میدهید و میخواهید از آن محافظت کنید، بهتر است بیت کوین را بپذیرید و در جستجوی آن باشید.
بیت کوین نه تنها تمدن را در دنیا بهتر، بلکه اخلاقیتر نیز میکند.
نظر شما درباره اینکه بیت کوین اخلاقیتر است یا فیات چیست؟ در بخش دیدگاهها، منتظر به اشتراک گذاشتن نظرات شما هستیم.
ارز یا پول فیات Fiat چیست و چه کابردی دارد؟
پول یا ارز فیات، پول صادر شدهای است که توسط دارایی فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمیشود، بلکه توسط دولتی که آن را صادر کرده است، پشتیبانی میگردد. ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده، به جای ارزش کالای اساسی، بهدست میآید. اکثر ارزهای کاغذی فعلی، از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای اصلی جهانی، ارزهای فیات هستند.
- ارز صادر شده توسط دولت که توسط کالایی مانند طلا پشتیبانی نمیشود به عنوان پول فیات شناخته میشود.
- از آنجایی که بانکهای مرکزی میتوانند میزان چاپ پول را با پول فیات تنظیم کنند، قدرت بیشتری بر اقتصاد دارند.
- اکثر ارزهای کاغذی فعلی، از جمله دلار ایالات متحده، ارزهای فیات هستند.
- دولتها میتوانند بیش از حد پول فیات چاپ کنند که در نتیجهی آن تورم افزایش مییابد.
آشنایی با پول فیات fiat
اصطلاح فیات یک کلمه لاتین است که به معنای “آن را باید” یا “اجازه دهید انجام شود” است. ارزهای فیات فقط به این دلیل ارزش دارند که دولت از آنها حمایت میکند. آنها به خودی خود هیچ فایدهای ندارند.
دولتها با ایجاد (Mint) کوینهایی از یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره و یا چاپ پولهای کاغذی که برای مقدار مشخصی از یک کالای باارزش بازخرید میشوند، پولهای فیات را ایجاد کردند. از سوی دیگر، فیات غیر قابل تبدیل است و نمیتوان آن را بازخرید کرد، زیرا هیچ کالای پشتوانهای از آن پشتیبانی نمیکند.
از آنجایی که پول فیات به ذخایر واقعی، مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در برابر تورم آسیبپذیر است و در مقابل آن، بیارزش میشود. نرخ تورم در برخی از بدترین شرایط، مانند مجارستان پس از جنگ جهانی دوم، میتواند در یک روز چهار برابر شود.
علاوه بر این، اگر شهروندان اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، ارز ارزش خود را از دست خواهد داد. این ارز یا ارزی که پشتوانه آن طلاست بسیار متفاوت ست. آن دسته از ارزها به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین در ساخت وسایل الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارند.
تاریخچه پول فیات در آمریکا
دلار آمریکا هم پول فیات و هم ارز قانونی است و هم برای بدهیهای خصوصی و هم دولتی پذیرفته میشود. هر سکهای که دولت آن را ارز قانونی تعیین کند، ارز قانونی محسوب میشود. بسیاری از دولتها یک ارز فیات ایجاد میکنند و سپس با تنظیم آن به عنوان استاندارد پرداخت بدهی، آن را به ارز قانونی تبدیل میکنند.
پیش از این، پول ایالات متحده توسط طلا (یا نقره) پشتیبانی میشد. با تصویب قانون بانکداری اضطراری در سال ۱۹۳۳، دولت فدرال به شهروندان اجازه مبادله پول نقد با طلای دولتی را متوقف کرد. زمانی که ایالات متحده عرضه طلا به سایر کشورها را در ازای پول ایالات متحده متوقف کرد، استاندارد طلا به پایان رسید.
از آن زمان به بعد، دلارهای آمریکا توسط اعتبار کامل دولت، پول قانونی برای همه بدهیها، دولتی و خصوصی حمایت میشوند، اما قابل بازخرید با پول قانونی در خزانه داری ایالات متحده یا هیچ فدرالی نیستند. بنابراین دلار در حال حاضر بهجای مناقصه قانونی که میتواند با طلا، نقره یا هر کالای دیگری مبادله شود به عنوان پول مجاز شناخته میشود.
مزایا و معایب پول فیات (Fiat)
پول فیات اگر بتواند نقشهایی را که یک کشور در واحد پولی خود به آن نیاز دارد (مانند ذخیره ارزش، ارائه یک حساب عددی و تسهیل مبادلات) انجام دهد، بسیار مفید است؛ همچنین از اعتبار خوبی برخوردار است، به این معنا که تولید آن از ارزی که مستقیما به کالا وابسته است، مقرون بهصرفهتر است.
ارزهای فیات در قرن بیت کوین در مقابل ارز فیات بیستم بعد از اینکه دولتها و بانکهای مرکزی به دنبال محافظت از اقتصاد خود در برابر شدیدترین تأثیرات رونق و رکود طبیعی چرخه اقتصادی بودند، به محبوبیت رسیدند.
از آنجایی که پول واقعی مانند طلا منبع کمیاب یا پایدار نیست، بانکهای مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند و به آنها اجازه میدهد تا عوامل اقتصادی از جمله عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخهای بهره و سرعت پول را دستکاری کنند. به عنوان مثال، فدرال رزرو در ایالات متحده وظیفه دوگانهای دارد که نرخ بیکاری و تورم را پایین نگه دارد.
مزایای دیگر
- به بانکهای مرکزی کنترل بیشتری بر اقتصاد میدهد.
- انعطافپذیری بیشتری را فراهم میکند.
- درآمد برای دولت (سینیورژ)
از سوی دیگر، بحران وام مسکن در سال ۲۰۰۷ و فاجعه مالی همراه با آن، انتظارات را که بانکهای مرکزی میتوانند از مقررات عرضه پول برای جلوگیری از رکود یا رکودهای مهم استفاده کنند، کاهش داد. به دلیل مقدار محدود طلا، ارز مربوط به طلا اغلب از پول فیات پایدارتر است. بنابراین عرضه نامحدود، پول فیات پتانسیل بیشتری برای تشکیل حبابها فراهم میکند.
معایب دیگر
- هیچ راهی برای محافظت از اقتصاد وجود ندارد.
- امکان به وجود آمدن حباب
- آسیبپذیر در مقابل تورم
ابرتورم؛ اصلیترین مشکل پول فیات
در اوایل دهه ۲۰۰۰، کشور آفریقایی زیمبابوه نمونهای از بدترین ابرتورم را تجربه کرد. بانک مرکزی این کشور در واکنش به مسائل عمده اقتصادی شروع به چاپ پول با نرخ هشداردهندهای کرد که در نتیجه تورم فوقالعاده ایجاد شد.
به گفته کارشناسان، پول این کشور در آن زمان ۹۹.۹ درصد از ارزش خود را از دست داد. با افزایش سریع قیمتها، مصرفکنندگان موظف بودند کیسههای پول نقد را فقط برای خرید مایحتاج اولیه حمل کنند. دولت زیمبابوه موظف به ایجاد اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری زیمبابوه در اوج بحران بود. ارزهای خارجی در نهایت از نظر محبوبیت از دلار زیمبابوه پیشی گرفتند.
چرا پول فیات ارزشمند است؟
برخلاف پولهای مبتنی بر کالا مانند سکههای طلا یا اسکناسهای کاغذی قابل بازخرید برای فلزات گرانبها، پول فیات کاملاً توسط دولت ایجادکننده آن حمایت میشود. یکی از دلایل این امر این است که دولتها به شما برای پرداخت مالیات با بیت کوین در مقابل ارز فیات ارزهای فیات صادر شده نیاز دارند.
مردم در ازای این پول فیات، مالیات پرداخت میکنند، کسانی هم که از مالیات فرار کنند، با مجازاتهای شدید و یا زندان مواجه خواهند شد. سایر تئوریهای پول، مانند نظریه اعتبار، استدلال میکنند که چون همه پول یک رابطه اعتباری و بدهی است، مهم نیست که توسط چیزی پشتیبانی شود تا ارزش خود را حفظ کند.
چرا اقتصادهای جدید از پول فیات حمایت میکنند؟
تا قبل از قرن بیستم، اکثر کشورها به نوعی از استاندارد طلا یا پشتوانه کالایی استفاده میکردند. حجم محدود طلایی که از معادن و انبارهای بانک مرکزی خارج میشد، نتوانست با ارزش جدیدی که ایجاد شده بود، هماهنگ شود و باعث اختلالات جدی در بازارها و تجارت جهانی شد؛ زیرا تجارت و امور مالی بینالمللی در مقیاس وسیع رشد میکند.
پول فیات به دولتها انعطاف بیشتری برای مدیریت پول خود، تنظیم سیاستهای پولی و ثبات بازارهای جهانی میدهد؛ همچنین امکان بانکداری ذخایر کسری را فراهم میکند که به بانکهای تجاری امکان میدهد ذخایر نقدی خود را دو برابر کنند تا خواستههای وامگیرندگان را برآورده کنند.
جایگزین پول فیات چیست؟
امروزه تقریباً هر کشوری دارای پول فیات به عنوان پول قانونی است. در حالی که طلا و سکههای طلا را میتوان خرید و فروش کرد، اما آنها به ندرت مبادله میشوند یا برای خریدهای معمولی استفاده میشوند و بیشتر یک دارایی قابل جمعآوری هستند. ارزهای دیجیتال، مانند بیت کوین، در دهه گذشته به عنوان تهدیدی برای ماهیت تورمی ارزهای فیات به وجود آمدهاند. با این حال، علیرغم علاقه و پذیرش، به نظر نمیرسد این داراییهای مجازی نقش پول را بازی کنند.
آیا پول فیات منجر به ابرتورم میشود؟
در دولتهایی که پول خود را ایجاد میکنند، همیشه احتمال بروز بیت کوین در مقابل ارز فیات ابرتورم وجود دارد. با این حال، بیشتر کشورهای توسعه یافته تنها از تورم متوسط رنج میبرند. در واقع، تورم پایین به عنوان محرک مثبت رشد اقتصادی و سرمایهگذاری در نظر گرفته میشود، زیرا افراد را تشویق میکند که پول خود را به جای بیکار نشستن و از دست دادن قدرت خرید در طول زمان صرف کار کنند.
اکثر بانکهای مرکزی مدرن مسئولیت حفظ یک ارز به طور کلی قوی و باثبات را بر عهده دارند، چرا که کاهش ارزش یک ارز برای تجارت و تأمین مالی مخرب است. اما در پاسخ با سؤال بالا میتوان گفت در حقیقت، ابرتورم در طول تاریخ رخ داده است. حتی زمانی که پول بر پایه فلزات گرانبها بود. همه ابرتورمهای اخیر با یک فروپاشی اساسی در بخش تولید واقعی کشور و یا بیثباتی سیاسی آغاز شده است.
سوالات متداول
پول فیات (Fiat) چیست؟
پول یا ارز فیات، توسط یک دولت صادر شده و پشتوانهای مانند طلا و نقره و… ندارد.
مزایای پول فیات چیست؟
تولید مقرونبهصرفهتر، دارای انعطافپذیری بیشتر، درآمد برای دولت، کنترل بیشتر بر اقتصاد توسط بانک مرکزی
آیا بیت کوین میتواند جایگزین مناسبی برای فیات باشد؟
بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، طی دو دهه گذشته به عنوان یک تهدید برای ماهیت تورمی ارزهای فیات به وجود آمدند؛ اما علیرغم پذیرش مردم، احتمال کمی وجود دارد که بتواند نقش پول را بازی کند.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
ارز فیات (Fait) چیست؟
ارز فیات (Fait) یک پول ملی است که با قیمت کالایی مانند طلا یا نقره مرتبط نیست.
ارزش پول فیات عمدتاً مبتنی بر اعتماد عمومی به صادرکننده ارز است که معمولاً دولت یا بانک مرکزی آن کشور است.
پول فیات در مقابل پول کالایی
ارزهای فیات (Fait) که به عنوان پول فیات نیز شناخته می شود، نقطه مقابل پول کالایی است.
تفاوت بین پول واقعی و پول کالایی به ارزش ذاتی آنها مربوط می شود.
از نظر تاریخی، پول کالایی دارای ارزش ذاتی از موادی ست که از آن ساخته شده است، مانند سکه های طلا و نقره.
در مقابل، پول فیات ارزش ذاتی ندارد، این اساساً یک وعده از سوی یک دولت یا بانک مرکزی است مبنی بر اینکه ارز میتواند با ارزش آن در کالا مبادله شود.
نمونه هایی از ارز فیات
از نمونه های معروف ارزهای فیات می توان به پوند استرلینگ، یورو و دلار آمریکا اشاره کرد.
در واقع، تعداد بسیار کمی از ارزهای جهانی ارزهای کالایی واقعی هستند و بیشتر آنها، به هر نحوی، نوعی پول واقعی هستند.
ارزهای فیات در دوره ارز دیجیتال در مشهد صرافی های مختلف را آموزش می دهیم و آنها را معرفی می کنیم.
مزایا و معایب ارزهای فیات
مزایای ارز فیات
از آنجایی که پول فیات یک منبع کمیاب یا ثابت نیست (مانند طلا)، بانک مرکزی یک کشور کنترل بیشتری بر عرضه و ارزش آن دارد.
این بدان معناست که دولت ها می توانند عرضه اعتبار، نقدینگی و نرخ بهره را با اطمینان بیشتری مدیریت کنند.
برخلاف ارزهای کالایی که ممکن است با کشف یک معدن جدید طلا تحت تأثیر قرار گیرند، عرضه ارزهای فیات توسط دولت ارز مربوطه تنظیم و کنترل می شود.
خطر کاهش ارزش غیرمنتظره ناشی از عرضه ارزهای فیات کمتر است، زیرا هر گونه افزایش عرضه یک تصمیم از پیش گرفته شده توسط دولت ارزهای فیات است.
معایب ارز فیات (Fait)
از آنجایی که به یک دارایی مشهود وابسته نیست، ارزش پول فیات به سیاست و مقررات مالی مسئول توسط دولت بستگی دارد.
سیاست پولی غیرمسئولانه می تواند منجر به تورم و حتی تورم شدید ارزهای فیات شود.
علاوه بر این، فرصت بیشتری برای حباب ارزهای فیات وجود دارد، یک چرخه اقتصادی که در آن افزایش سریع قیمت قبل از کاهش سریع قیمت وجود دارد.
افزایش شیوع حباب ها به این دلیل است که ارزهای فیات تقریباً عرضه نامحدودی دارند، به این معنی که تسهیل کمی یک گزینه برای دولت ها است.
در حالی که احتمالاً محرکی برای اقتصاد است، تسهیل کمی می تواند باعث افزایش نرخ تورم نیز شود.
این می تواند بر هر چیزی از قیمت مسکن گرفته تا سطح بدهی ملی تأثیر بگذارد که به نوبه خود می تواند بر بازارهای مالی تأثیر بگذارد.
جمع بندی
در عصر جدیدی که ما در آن زندگی می کنیم طی ده ساله اخیر رمزارزها در دنیای بلاکچین بوجود آمده اند و مهمترین ویژگی آنها عدم وابستگی به یک مرکزیت می باشد.
راهکاری که امروز برای مقابله با تورم ارزهای فیات توسط اقتصاد دانان پیشنهاد می شود، سرمایه گذاری در رمزارزها و ارز دیجیتال است.
چنانچه قصد ورود به بازار ارزهای دیجیتال، بازار فارکس را دارید، اما فرصت کافی یا تخصص لازم برای تحلیل بازار را ندارید، برای سرمایهگذاری موفق در ارزهای دیجیتال و در امان ماندن از کلاهبرداران و شکارچیان میتوانید از دورههای آموزشی ارز دیجیتال و دوره آموزشی فارکس همیار کریپتو استفاده کنید. همیارکریپتو علاوه بر آموزش بازارهای مالی فارکس و کریپتو، دوره آموزشی بورس ایران را هم به علاقه مندان آموزش میدهد.
این دورهها بر اساس تحلیل بازار و بیت کوین در مقابل ارز فیات متناسب با نیاز مخاطبان از پایه تا پیشرفته طراحی و بروز میشوند. تیم همیار کریپتو برای کمک به علاقهمندانی که قصد ورود به این بازار رادارند دوره های آموزش ارز دیجیتال در مشهد را بهصورت حضوری در مشهد و غیرحضوری برای علاقهمندان در نقاط مختلف کشور در فضای اسکای روم برگزار میکند.
ارز فیات (Fiat Currency) چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟
ارز فیات همین اسکناسهای کاغذی و سکههای فلزی است که روزانه در خرید و فروشها از آنها استفاده میکنیم، به عنوان پول رایج هر کشوری آنها را میشناسیم و با آنها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس وجود داشت و ماهیت آن فیزیکی بود. اما چند وقتی است که پولها با پیدایش ارز دیجیتال شکل ارتباطات مالی تغییر کرده است. حتماً این روزها در اخبار روز و شبکههای اجتماعی نام پولهای دیجیتالی مانند بیت کوین را دیده و شنیدهاید و در رابطه با تفاوت این پولهای جدید با اسکناسها و سکههای سنتی سوالهایی در ذهنتان شکل گرفته است.
در این مقاله، ما قصد داریم علاوهبر بررسی تاریخچهی پیدایش پولهای کاغذی، نگاهی نیز به تفاوتهای آن با ارزهای دیجیتال بیاندازیم. با ما همراه باشید.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)، واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور میکنند پشتوانهی آن طلا و نقره موجود در خزانهداری هر کشور است؛ پشتوانهای ندارد. فیات (Fiat) یک واژه با ریشهی لاتین و به معنای «باید بشود» یا «بگذار بشود» است. اعتبار این پول بسته به ثبات اقتصادی کشور آن و میزان عرضه و تقاضای مردمی است که از آن استفاده میکنند. میتوان گفت این ارزها اعتبار خود را از دولت چاپ کنندهی آن میگیرند.
ارز فیات هیچ ارزش فیزیکی ندارد و یک تکه کاغذ یا سکه است. این ارزها که همان اسکناسها و سکههای رایج امروزی هستند؛ در سراسر جهان برای مبادلات اقتصادی و تجاری، خرید و فروش کالا و سرمایهگذاری استفاده میشوند. این ارز جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که بهجای پول استفاده میشود) بوده است.
مهمترین مشکلی که ارزهای فیات دارند، امکان چاپ بدون محدودیت آنهاست که منجر به تولید بیرویه و افزایش تورم میشود.
تاریخچه ارز فیات
در قرن یازدهم و در زمان سیچوآن (Sichuan) در کشور چین، برای اولین بار تصمیم به چاپ پولهای کاغذی گرفته شد. آنها از این پولها را برای خرید ابریشم، طلا و نقره استفاده میکردند.
سپس در دوره کوبلای خان یکی از نوادگان چنگیز مغول در قرن ۱۳، سیستم ارز فیات در سرزمینهای تحت سلطهی این پادشاه شروع بهکار کرد. برخی از مورخان هزینههای بالای راهاندازی این سیستم و ایجاد تورم پس از آن را، دلیل سقوط سلطنت کوبلای خان میدانند.
در قرن هفدهم برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد، تصمیم به استفاده از ارز فیات گرفتند. اما این سیستم در کشور سوئد موفقیتی نداشت و سیستم مالی این کشور به استاندار نقره روی آورد.بیت کوین در مقابل ارز فیات
در قرنهای ۱۸ و ۱۹ بهتدریج فرانسه و تمام مستعمرات آن و کشورهای آمریکای شمالی، شروع به استفاده از این سیستم پولی کردند. اما مدتی بعد و در قرن بیستم، ایالات متحده مجدداً به سراغ پول کالایی رفت. این روند تا سال ۱۹۳۳ ادامه داشت. در این سال دولت مبادلهی پولهای کاغذی با طلا و کالاهای دیگر را متوقف ساخت. در نهایت در سال ۱۹۷۱ میلادی، رئیسجمهور وقت ایالات متحده آمریکا پولهای فیات را بهطور رسمی جایگزین استاندارد طلا کرد. پس از این تصمیم استفاده از سیستم استاندارد طلا، در تمام کشورهای دنیا متوقف شد و ارز فیات جایگزین این سیستم سنتی شد.
چرا پول فیات جایگزین استاندارد طلا شد؟
دولتها در گذشته از طلا بهعنوان پشتوانه برای پولهای کاغذی استفاده میکردند. در این سیستم با توجه به میزان اندوختهی طلا در خزانهی ملی هر کشور، امکان ورود ارز جدید و تغییر ارزش آن وجود داشت. بهعبارت دیگر، دولتها فقط متناسب با میزان دخیرهی طلا، میتوانستند ارز جدید تولید و وارد چرخهی اقتصادی کشور کنند و نمیتوانستند با فاکتورهای اقتصادی دیگر بر روی ارزش پول تاثیر بگذارند.
اما پس از ورود ارز فیات به چرخهی اقتصاد کشورها، مسئولین اقتصادی کنترل بیشتری بر روی میزان تولید ارز جدید و نحوهی ارزشگذاری بر روی پول ملی کشور داشتند. این رویه در زمان بحرانها و شرایط مختلف اقتصادی، این امکان را به دولتمردان و بانکهای مرکزی هر کشور میداد تا با کاهش یا افزایش ارزش پول شرایط را راحتتر کنترل کنند.
آن دسته از کارشناسان که موافق استاندارد طلا بودند؛ عقیده داشتند اگر اسکناس پشتوانهی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت.
اما مخالفان استاندارد طلا معتقد بودند که خود فلز طلا نیز هیچگاه ثبات قیمت ندارد و بیت کوین در مقابل ارز فیات این عدم ثبات بر روی ارزش پول تاثیر منفی خواهد داشت.
مزایای استفاده از ارز فیات
در ادامه به بررسی مزیتهای پول فیات میپردازیم:
کمیاب نمیشود: پولهای کالایی یا ذخایر طلا که در سیستمهای استاندارد طلا مورد استفاده قرار میگیرند، به دلیل اینکه کالا و شئ هستند؛ ممکن است در برهههای زمانی خاص نایاب یا کمیاب شوند. اما پولهای فیات را میتوان به راحتی و بدون محدودیت تولید کرد.
کم هزینه است: چاپ پولهای کاغذی بدون پشتوانه بسیار کم هزینهتر از ذخیرهی طلا است. همچنین تولید این پول از پولهای کالایی نیز هزینهی کمتری دارد.
انعطافپذیر است: همانطور که قبلتر هم توضیح دادیم؛ دولتها و بانکهای مرکزی در مواقع خاص و در زمان بحرانهای اقتصادی میتوانند بر روی ارزش پول فیات تاثیر بگذارند.
در مبادلات بینالمللی کاربردی است: بهدلیل آنکه بیشتر کشورهای دنیا این پولها را به رسمیت میشناسند و فعالیتهای اقتصادی خود را با ارز فیات انجام میدهند؛ مبادلات بینالمللی با آنها آسانتر است.
ذخیره کردن آن آسانتر است: پولهای کالایی یا ذخایر طلا و نقره در سیستمهای استاندارد طلا، نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگهداری دارند. ذخیرهی طلا بهعنوان پشتوانهی پول ملی یک کشور (خزانه ملی) نیاز به یک سیستم پیچیدهی امنیتی دارد. اما پولهای کاغذی جا و هزینهی کمتری نسبت به این ذخایر برای حفظ و نگهداری نیاز دارند.
معایب استفاده از ارز فیات
این پول مانند هر جز دیگری از بازار و اقتصاد، چالشهایی نیز دارد:
ایجاد تورم: بهدلیل آنکه این پولها را میتوان بهصورت نامحدود چاپ و تولید کرد؛ امکان ایجاد تورم از این طریق همیشه وجود دارد.
پیشینه بد: چندین حکومت و دولت تاکنون با اتکا به ارزهای فیات بیت کوین در مقابل ارز فیات و تولید بیش از حد آن سرانجام به ورشکستگی اقتصادی و یا از دست دادن قدرت رسیدهاند. (ورشکستگی دولت زیمباوه در قرن بیست و یکم)
مقایسه ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات
ارزهای دیجیتال ماهیت فیزیکی ندارند و قابل رویت نیستند. این پولها در بستر بلاکچین فعالیت میکنند و در کیف پولهای دیجیتالی ذخیره میشوند. ارز دیجیتال در دهه ۹۰ میلادی بهوجود آمد و با معرفی چند نمونهی ناموفق مانند ای گلد و ریزور لیبرتی پا به عرصهی اقتصاد جهان گذاشت. اما در سال ۲۰۰۹ محبوبترین ارز دیجیتالی یا رمزارز جهان یعنی بیت کوین (BTC) به دنیا معرفی شد و تحولی عظیم در دنیای ارزهای دیجیتال ایجاد کرد. بیت کوین و سایر رمزارزها دریچهای تاره به سوی اقتصاد جهانی گشودهاند.
این ارزها تفاوتهای عمدهای با اسکناسها و سکههای رایج امروز جهان دارند. در ادامه به بررسی این تفاوتها میپردازیم.
- تنها وجه اشتراک ارزهای فیات و دیجیتال، نبود پشتوانهی فیزیکی در هر دوی این سیستمهای پولی است.
- بیشتر رمزارزها در مقدار محدودی تولید میشوند و برای تولید محدود آنها پروتکلهای خاص مشخص شده است (هاوینگ بیت کوین). سایر آنها نیز برای کنترل این موضوع پروتکلهایی را تعیین کردهاند که از ایجاد تورم جلوگیری کنند. این امر نقطهی مقابل امکان تولید بیرویه ارزهای فیات (عامل اصلی تورم) است.
- برخلاف دلیل پیدایش ارزهای فیات که کنترل بیشتر دولتمردان و بانکهای مرکزی بوده است، کریپتوکارنسی یا رمزارز با هدف عدم تمرکز و کنترلزدایی بهوجود آمده است.
- استفاده از پول فیات بستگی به مرزهای جغرافیایی و پذیرش آن در کشوری دارد که قصد دارید از آن استفاده کنید. اما پول دیجیتالی محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارد و در سراسر دنیا قابل استفاده است.
- ارزهای دیجیتال بهدلیل استفاده از سیستمهای رمزنگاری در ساختار آنها، امنیت بسیار بالایی دارند و امکان جعل، هک و سرقت آنها بسیار پایین است. اما پول فیات بهراحتی جعل میشود. حسابهای بانکی که محلی امن برای نگهداری آنهاست، قابل هک شدن هستند و این پولها همیشه در معرض سرقت قرار دارند.
- مهمترین نکته که تا امروز در رقابت این دو ارز بسیار قابل توجه بوده است؛ میزان بالای پذیرش عمومی ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال است. افکار عمومی هنوز آنچنان که باید و شاید ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمیشناسد و پول فیات مقبولیت بیشتری دارد.
- مزیت دیگر ارزهای فیات به نسبت نوع دیجیتال آنها، نوسانات پایین است. رمزارزها دنیای پر نوسانی دارند؛ از این رو افراد کمتری به سرمایهگذاری در این بازار اطمینان میکنند.
ارز دیجیتال، پایانی بر جهان پول فیات؟
هرچند ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کردهاند، اما هنوز هم ارز فیات رایجترین سیستم مالی در دنیاست. دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کنندهی آنها که همگی اقتصادهای قدرتمندی دارند؛ هنوز مهمترین رکن فعالیتهای اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. این ارزها هرچند تاریخچه سفیدی ندارند و مشکلات فراوانی تا به اینجا برای کشورهای مختلف و اقتصاد آنها ایجاد کردهاند، اما هنوز هم پذیرش عمومی بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتالی دارند.
زمان زیادی لازم است تا مردم جهان به جای پولهایی که قابل لمس هستند، پولهایی که فقط کدهای نوشتاریاند را بپذیرند. اما آیندهی هر دوی این نظامهای مالی در هالهای از ابهام است و مشخص نیست در سالهای بعد کفهی ترازوی کدام یک از آنها سنگینتر باشد و بتواند بازارهای مالی جهان را تسخیر کند.
پول فیات در قرن دهم از چین سرچشمه گرفت، عمدتاً در سلسلههای یوان، تانگ، سونگ و مینگ. در سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود.
به طور سنتی، پول فیات به شکل اسکناس و سکه عرضه میشد، اما فناوری کمک میکند تا پول فیات فیزیکی را با مدلی مبتنی بر اعتبار تکمیل کنند که در آن ماندهها و تراکنشها به صورت دیجیتالی ثبت میشوند.
دیدگاه شما