بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟

فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) در مورد آلات قمار

جواب: آنچه در میان مردم به عنوان قمار شناخته مى شود حرام است و موارد مشکوک اشکالى ندارد به شرط این که پول یا چیز دیگرى برد و باخت نکنند.

5- حکم ورق بازی کردن

سؤال: آیا ورق بازی کردن با دوستان یا فامیل در خانه و فقط برای تفریح بدون مطرح بودن برد و باخت حرام است؟ اگر حرام است لطفا علت را نیز برایم بنویسید. با تشکر

جواب: در صورتی که از آلت قمار بودن خارج شده باشد و در نزد توده مردم به عنوان یک وسیله تفریحی یا ورزشی شناخته شود بازی با آن بدون برد و باخت مالی اشکال ندارد در غیر این صورت اشکال دارد.

6- ورق بازی با کامپیوتر

سؤال: ورق بازی کردن با کامپیوتر برای سرگرمی چه حکمی دارد؟ با علم به اینکه 1 - ورق غیر ملموس است یا به عبارت دیگر بازی بصورت نرم افزاری میباشد 2- - با شخص دیگری بازی صورت نمیگیرد که حکم مفسده و یا قمار داشته باشد.

جواب: در فرض سؤال اشکالی ندارد.

7- تعریف آلات قمار

سؤال: آلات قمار چیست؟

جواب: آلات قمار، آلاتی را می گویند که در عرف معمولاً با آن قمار انجام می دهند و با این عنوان شناخته می شود

8- ملاک خروج آلت قمار بودن

سؤال: مراجع بزرگوار در رساله هاى خود پیرامون «ورزش بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ ها» چنین بیان داشته اند: «هر گاه بازى یا ورزشى، از آلت قمار بودن خارج شده باشد، اشکال ندارد.» سؤال حقیر این است که: ملاک خروج از آلت قمار بودن چیست؟
1ـ آیا ملاک همه مردم دنیا هستند، یا اکثریّت مردم؟
2ـ آیا ملاک همه مردم مسلمان هستند، یا اکثریّت مسلمانان، یا کشور ایران؟
3ـ آیا نباید احدى در این دنیا با وسیله مذکور، قمار کند، یا ملاک چیز دیگرى است؟

جواب: ملاک این است که در منطقه اى که با آن بازى مى کنند مردم به عنوان یک آلت قمار به آن نگاه نکنند، بلکه آن را یکى از انواع ورزش بشمارند

سؤال: سلام علیکم تعریف کلمه قمار چیست؟

جواب: قمار نوعی بازی است با آلات مخصوص که در آن برد و باخت مالی وجود دارد

10- شرکت هایی که به صورت مشارکتی عضو گیری می کنند

سؤال: اخیراً طرح بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ اقتصادى مشکوکى، که ظاهراً از کشورهاى اروپایى اقتباس شده، با مجوّز رسمى از سوى دولت در برخى از نقاط کشور اجرا مى شود. طرح مذکور بدین شکل است
شخصى که قصد شرکت در این طرح را دارد برگه اى دریافت مى دارد، که در پشت این برگه نام هفت نفر با مشخّصات کامل و شماره حساب بانکى آنها، به همراه شماره حساب بانکى مجریان طرح درج شده است. گیرنده برگه براى شرکت در این طرح باید مبلغ پانصد تومان به حساب مجریان طرح و 200 تومان به حساب نفراتى که در پشت برگه آمده واریز کند و سپس برگه فوق را به همراه قبض رسید بانکى وجوهى که واریز کرده، به آدرس دفتر طرح مذکور ارسال کند. پس از مدّتى از سوى آن دفتر هفت برگه دیگر براى او ارسال مى شود که نام خود او در ردیف اوّل پشت برگه است. او موظّف است برگه هاى مذکور را بین هفت عضو فعّال و پرکار توزیع کند، و دریافت کنندگان برگه ها، نیز به ترتیب فوق عمل مى کنند، و این جریان به همین شکل ادامه پیدا مى کند. آنها مدّعى هستند در نهایت به هر شرکت کننده مبلغ 000/400/681/1 ریال خواهد رسید، و ده درصد وجوهى که به حساب دفتر طرح ریخته مى شود صرف امور خیریّه مى گردد. لطفاً نظر مبارک خویش را در مورد این مسأله بیان فرمایید.

جواب: همه اینها از قبیل بخت آزمایى هاى سابق است، و شرعاً اشکال دارد; مگر این که همه افراد از قبیل گروه اوّل باشند; یعنى فقط به نیّت کمک برگه ها را خریدارى کنند. ولى مى دانیم همه افراد چنین نیستند; بلکه بسیارى براى شرکت در قرعه کشى برگه ها را مى خرند، و اگر بدانند که آنها را در قرعه کشى شرکت نداده اند، راضى نیستند. و صَرف درآمد آن در امور خیریّه، ماهیّت مسأله را تغییر نمى دهد، و طرح سؤال نیز تأثیرى در حلّ این مشکل ندارد. امید است براى کمک به نیازمندان راههایى انتخاب شود که با احکام شرعى، که مصلحت جامعه در آن است، سازگار باشد.

سؤال: قمار یعنی چه؟

جواب: قمار یعنی قربانی کردن مال و شرف برای بدست آوردن مال غیر با خدعه و تزویر، و احیانا بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ به عنوان تفریح. شرح بیشتر را در جلد دوم تفسیرنمونه ذیل آیه 219 سوره بقره مطالعه فرمایید.

12- حکم قمار و شرط بندی بین اعضای خانواده

سؤال: حکم قمار و شرط بندی از نظر اسلام چیست؟ آیا حکم آن دو با هم متفاوت است؟ با توجه بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ به اینکه امام خمینی (ره) حکم آن را حرام می دانسته اند، آیا اگر فرزند با پدر و مادرش و یا همسر با همسر خود بخواهد برای بازی شرط بندی کند، حکم آن فرق می کند؟

جواب: قمار مطلقا حرام است و شرط بندی نیز جایز نیست حتی برای اعضای خانواده، مگر در مسابقات اسب سواری و تیراندازی آن هم در بین مسابقه دهندگان.

13- مسابقاتی که جایزه را فرد سوم می پردازد

سؤال: چرا در مسابقه بین دو نفر یا دو گروه، اگر فرد سومی جایزه را بپردازد قمار محسوب نمی شود؟ در حالی که فلسفه قمار در آن موجود است!

جواب: اگر با نفر سوم قرارداد ببندند ، آن هم حکم قمار را دارد ولی اگر فرد سوم به عنوان هدیه و جایزه ، بدون قرارداد بدهد، اشکالی ندارد

14- منظور از عرف محل در آلات قمار

سؤال: چند روز پیش برای جنابعالی نامه ای با موضوع بازی کردن پاسور برایتان ارسال داشتم که آیا حرام است یا نه ؟ جنابعالی مرحمت فرموده و جواب دادید که اگر عرف محل آنرا به عنوان آلت قمار به حساب نیاورند ایرادی ندارد در صورتی که برای برد و باخت نباشد. لطف فرموده فرق بین عرف محل و عرف جامعه را ذکر نمایید . پیشاپیش از لطف شما کمال تشکر را دارم.

جواب: منظور از عرف محل این است که در همان شهر که زندگی می کند پاسور از صورت آلت قمار خارج شده باشد ولو در شهر دیگر هنوز آلت قمار باشد.

15- حکم شرعی بازی ورق (پاسور)

سؤال: در اثر کمبود امکانات تفریحى و سرگرمى، با در اختیار داشتن یک دست ورق (پاسور) براى سرگرم کردن و گذاردن وقت، خود را مشغول کرده ایم. امّا این اوراق توسّط بازرسى کارخانه توقیف، و ما متّهم به قمار بازى شده ایم. با توجّه به کمبود امکانات و گذراندن وقت به صورت کسل کننده، لطفاً نظر خود را راجع به این مسأله بیان فرمایید: آیا این کار از نظر شرعى حرام است؟ و در صورت حرام بودن، آیا این کار شرعاً تعزیر دارد؟

جواب: هرگاه بازى مذکور از عنوان آلت قمار خارج شده باشد، و در نزد توده مردم به عنوان یک سرگرمى یا ورزش شناخته شود، بازى با آن بدون برد و باخت مالى اشکالى ندارد. در غیر این صورت جایز نیست.

17- حکم بازی با پاسور

سؤال: اگر در منطقه ای که سکونت دارم پاسور را به عنوان یک سرگرمی بازی کنند و دیگر از حالت قمار خارج شده باشد آیا من میتوانم این بازی را انجام دهم ؟ اصلا آیا من به شخصه میتوانم عرف را تشخیص دهم یا باید مرجع تقلیدم تشخیص دهد؟

جواب: در صورتیکه از صورت آلت قمار خارج شده باشد بازی با آن بدون برد و باخت مالی اشکالی ندارد. تشخیص عرف با عقلاء متدین است

1- احکام بازی شطرنج و پاسور و جوایز تعلق گرفته به برنده بازی

سؤال: می خواهم بدانم چرا شطرنج قبلا حرام بوده و حالا حلال است. مگر در نحوه بازی تغیییری حاصل شده است آیا مسابقه شطرنج که در کشور برگزار میشود و به برنده جایزه تعلق می گیرد شرط بندی است و جایزه ای که به برنده اهدا میشود مشکل دارد دلیل حرام بودن ورق چیست و آیا آن هم حالا حلال شده است؟

جواب: 1- اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود، مانعی ندارد

جواب: 2- در صورتی که قراردادی در مورد جایز، گذارده شود اشکال دارد ولی اگر قراردادی نیست و دولت به عنوان تشویق می دهد اشکال ندارد

جواب: 3- بازی با پاسور چنانچه در عرف محل از حالت قمار خارج شده باشد اشکالی ندارد

2- حکم بازی شطرنج

سؤال: آیا بازى با شطرنج در عصر حاضر اشکال دارد؟

جواب: اگر شطرنج در عرف عام از آلات قمار محسوب شود بازى با آن حرام است و اگر از حالت قمار خارج و جزء ورزشهاى فکرى در آمده باشد اشکالى ندارد.

1- شرط بر سر بازی رایانه ای

سؤال: کسی یک نوع بازی رایانه ای را از یک نفر می گیرد. در صورتی که آن شخص برای اتمام بازی شرط بگذارد که اگر بازی را به اتمام برسانی مبلغی را به تو می دهم. آیا می توان با اتمام رساندن بازی، آن مبلغ را از او گرفت؟

جواب: در صورتیکه آن بازی فایده عقلایی داشته باشد مانعی ندارد

2- ورق بازی با کامپیوتر

سؤال: ورق بازی کردن با کامپیوتر برای سرگرمی چه حکمی دارد؟ با علم به اینکه 1 - ورق غیر ملموس است یا به عبارت دیگر بازی بصورت نرم افزاری میباشد 2- با شخص دیگری بازی صورت نمیگیرد که حکم مفسده و یا قمار داشته باشد

جواب: در فرض سؤال اشکالی ندارد

1- شیوع بازی بیلیارد

سؤال: با توجه به اینکه اخیرا در کشور بازی بیلیارد رونق یافته و حتی در شهر های کوچک نیز باشگاههای مربوط به این بازی یافت می شود نظر شما در مورد این بازی چیست

جواب: بدون برد و باخت مالی مانعی ندارد

سؤال: حکم بازی بیلیارد چیست؟

جواب: اگر در عرف محل بعنوان آلت قمار شناخته نشود بازی با آن بدون برد و باخت مالی اشکالی ندارد

3- تأسیس باشگاه بیلیارد

سؤال: نظر شما راجع به تاسیس و تشکیل باشگاه های بیلیارد و همچنین بازی کردن با بیلیارد چیست؟

جواب: در صورتی که بیلیارد جزء آلات قمار محسوب نشود و برد باختی روی آن صورت نگیرد اشکالی ندارد

4- حکم شرعی بازی بیلیارد

سؤال: با عنایت به اهمیّت ورزش از دیدگاه اسلام، و توسعه اماکن و فضاهاى ورزشى و فرهنگى، و به منظور پیشگیرى از تهاجم و شبیخون دشمن، و با توجّه به این که ورزش و حرکات جسمانى موجب نشاط جسمى و روحى انسان، و مقدّمه تحصیل سلامتى و حفظ و تداوم آن در جامعه اسلامى است، خواهشمند است نظریّه شرعى خود را نسبت به راه اندازى ورزش بیلیارد اعلام نمایید.

جواب: هرگاه بازى مذکور از عنوان آلت قمار خارج شده باشد، و در نزد توده مردم به عنوان یک سرگرمى یا ورزش شناخته شود، بازى با آن بدون برد و باخت مالى اشکالى ندارد. در غیر این صورت جایز نیست

بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟

پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

این که « آیا خرید و فروش ارزهای دیجیتالی، حلال است یا حرام ؟»، یک سؤال شرعی (فقهی) می‌باشد و فقها پاسخ داده‌اند، اما این که قانونی هست یا خیر، مفید است یا مضرّ؛ سؤال شرعی نیست. اگر مجلس یا دولت مجوز قانونی صادر کرده باشند، قانونی است و بالتبع شرعاً نیز اشکالی ندارد؛ و این که برای اقتصاد کشور مفید است یا مضرّ، یک موضوع تحلیلی می‌باشد؛ هر چند که همگان می‌دانند: «اولاً به لحاظ قانون، مجاز اعلام نشده و ثانیاً خروج پول و ثروت (نقدینگی) از کشور و به نفع بیگانگان، برای اقتصاد کشور بسیار مضرّ می‌باشد – مگر این که در آینده، در روند معاملات جهانی، اتفاقی بیفتد.

شاید روزی ارزهای دیجیتالی، جایگزین پول واقعی در بازار جهانی شوند که آنوقت موضوع فرق می‌کند، اما فعلاً نه تنها چنین نشده، بلکه حتی کشورهای اروپایی نیز این ارزها را به دو بخش " قانونی و غیر قانونی " تقسیم نموده‌اند.

شاید روزی در قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز مبنی بر شرایطی و در چارچوب خاصی، این معاملات قانونی اعلام شود، اما فعلاً چنین قانونی برای معاملات همگان مصوب نشده است؛ و البته مجلس و بانک مرکزی، تهیه طرحی برای به رسمت شناختن برخی از رمزارزها را در دستور قرار داده‌اند؛ چنان که بانک‌های مرکزی امریکا و چند کشور اروپایی نیز فقط برخی از رمزارزها را به رسمیت شناخته‌اند.

فتاوا:

آیت الله العظمی خامنه‌ای:

ایشان شرعی بودن این معاملات پولی را منوط به مجوز قانونی نموده‌ و فرموده‌اند:

«به طور کلی حکم خرید و فروش و تولید ارزهای دیجیتال تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است».

●- از سایر مراجع محترم، بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ مشخصاً راجع به بیت کوین استفتاء شده که همگی حرام اعلام نموده‌اند؛ اما دقت داشته باشیم که ملاک فقط اسم رمزارز [بیت کوین یا . ] نمی‌باشد، لذا معاملات مشابه را نیز شامل می‌گردد.

در حال حاضر بیت‌کوین، اتریوم،‌ ایکس آر پی، بیت‌کوین کش و لیت‌کوین در صدر جدول ارزهای مجازی جهان قرار دارند. امروزه بیش از ۷۰۰ ارز دیجیتال مختلف وجود دارد اما بیت کوین هنوز هم در این صنعت به عنوان رهبر باقی مانده است.

آیت الله العظمی سیستانی:

«خرید و فروش آن دارای اشکال و حرام است» - فتوای دیگر این است که می‌توانید به اعلم بعدی مراجعه کنید.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

«با توجه به ابهامات زیادی كه بیت كوین دارد معامله آن اشكال دارد.»

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی:

«حرام و اكل مال به باطل است. والله العالم»

آیت الله العظمی نوری همدانی:

«ورود در این معاملات اشكال دارد.»

آیت الله العظمی شبیری زنجانی:

«چنانچه استفاده از این گونه ارزها نوعاً مفسده اقتصادی داشته یا خلاف قانون باشد، خرید و فروش آن اشكال دارد.»

تذکر:

برخی به خاطر ورود به معاملات در رمزارزها و یا به خاطر علاقۀ به ورود و به امید سودهای کلان، برای توجیه خود بهانه می‌آورند که احکام برایم روشن نیست، قانون چنین و چنان است؛ فلان شرطی که گفته‌اند در فلان رمزارز وجود ندارد، به کسی ضرری نمی‌رساند. و خلاصه آن که در نهایت، خودشان اجتهاد می‌کنند و فتوا می‌دهند که «پس، مانعی ندارد!»؛ اما اینها همه نظرات و تحلیل‌های شخصی می‌باشد که هیچ کدام نه مبنایی بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ برای احکام هستند و نه مفاد مصوب قانونی!

از این‌رو، مسلمانان و مؤمنانی که مقید به درآمد حلال می‌باشند، باید دقت کنند که دست کم وارد معاملات مشکوک و شبهه‌ناک شده یا می‌شوند و مؤمن " لقمۀ شبهه " نمی‌خورد.

« فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ » (النّحل، 114)

- پس، از آنچه خدا روزيتان كرده است، حلال و پاكيزه بخوريد؛ و شكر نعمت خدا را بجا آوريد؛ اگر او را مى‌پرستيد !

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

حکم شرعی خرید و فروش ارزهای دیجیتال را از دیدگاه مراجع محترم بیان فرمایید که آیا حلال است یا حرام؟ قانونی است یا خیر؟ به اقتصاد و تولید کشور ضربه میزند یا خیر . . .‌؟

بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟

مراجع تقلید تاکنون حکمی درباره این پول‌ها صادر نکرده‌اند لذا ضرورت دارد مراکز فقهی و حوزوی در این زمینه ورود کرده و نتایج کار را نیز در اختیار مراجع تقلید قرار دهند.

موضوع استفاده از پول‌های مجازی، به ویژه «بیت‌کوین» چند سالی است که در فضای رسانه‌ای کشور مطرح شده و استفاده از آن دارای موافقان و مخالفانی است، تا جایی‌که سال گذشته برخی مسئولان ارشد اقتصادی کشور از جمله رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، بیت کوین را فاقد وجاهت قانونی بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ معرفی کردند. در توضیح مفهوم این پول مجازی نیز باید گفت که بیت‌کوین، یک ارز رمزگذاری شده است که کارکردی مشابه پول بدون پشتوانه دارد اما پول دارای یک جایگاه حقوقی است و باید دولت‌ها و بانک مرکزی هر کشوری، این جایگاه حقوقی را بپذیرند تا معامله بیت کوین نیز جنبه قانونی پیدا کند اما تاکنون هیچ کشوری در دنیا، ابزار بیت کوین را به عنوان یک پول برای استفاده در معاملات و داد و ستدهای افراد به رسمیت نشناخته است اما برخی کشورها، آن را به عنوان کالا قبول دارند؛ در نتیجه همچنان موانعی جدی برای توسعه آن وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به مسلمان بودن مردم ایران و تأکید قانون اساسی بر ضرورت شرعی بودن تمام معاملات، برسی ابعاد شرعی معامله با پول‌های مجازی نیز دارای اهمیت است بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ ؛ موضوعی که تاکنون حوزه‌های علمیه چندان مورد توجه قرار نداده‌اند.

حجت‌الاسلام‌‌ والمسلمین عباس شفیعی‌نژاد، کارشناس اقتصاد اسلامی، مدیرگروه فقه اقتصادی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و استاد دانشگاه قم، به بیان نکاتی درباره پول‌های مجازی و موانع شرعی و قانونی استفاده از آن در کشور پرداخت و اظهار کرد: در رابطه با استفاده از پول‌های مجازی به ویژه پول‌های مجازی همانند بیت‌کوین که معروف‌تر هستند و اکنون در برخی از کشورها مورد استفاده قرار می گیرند، باید گفت که به لحاظ شرعی و فقهی مسائل متعددی درباره آن‌ها مطرح است که یکی از این موارد، ابهامی است که در مورد پشتوانه این پول‌ها وجود دارد چراکه هنوز پشتوانه آنها مشخص نیست.

دو مانع اصلی استفاده از پول‌های مجازی

وی ادامه داد: اگر قرار باشد چیزی به عنوان پول پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گیرد نیازمند آن هستیم که اعتبار اجتماعی حول آن شکل بگیرد و در میان مردم به عنوان یک وسیله پرداخت در مبادلات شناخته شود یا اینکه حکومتی به آن اعتبار دهد. در مورد بیت‌کوین و سایر پول‌های مجازی در حال حاضر هیچ‌کدام از دو موردی که بیان کردم به صورت واضح و روشن وجود ندارد؛ بدین معنی که نه اعتبار اجتماعی و مقبولیت عمومی برای آن‌ها وجود دارد و نه دولت آن‌ها را به رسمیت شناخته است.

شفیعی‌نژاد افزود: اگر بیت‌کوین در کشوری و در بخش خاصی به عنوان وسیله پرداخت مبادلات پذیرفته شد، این باعث نمی‌شود که آن را در تمام بخش‌های آن کشور به عنوان پول بشناسیم لذا برای اینکه احکام پول بر چیزی بار شود، ابتدا باید به لحاظ موضوعی قبول کنیم که آن چیز تبدیل به پول شده است اما در رابطه با پول‌های مجازی، این دو مسئله وجود دارد که نه مورد اقبال اجتماعی قرار گرفته و نه تاکنون در کشوری در دنیا به صورت رسمی به عنوان پول برای وسیله مورد مبادله پذیرش شده است.

این کارشناس اقتصاد اسلامی تأکید کرد: نبود این دو عامل باعث شده تا تردیدهایی وجود داشته باشد که آیا اساسأ عنوان پول بر بیت‌کوین مورد قبول واقع شده است که بعد بتوانیم احکام پول را بر آن جاری کنیم یا خیر؟ مسئله دیگری که باید اشاره کرد این است که در تمام ابواب فقه، در کنار احکام اولیه، دارای احکام ثانویه‌ هستیم؛ وقتی هم عنوان ثانوی بر موضوعی عارض می‌شود لذا حکم اولیه آن دچار تغییر و تحول می‌شود. برای مثال، حکم اولیه خوردن گوشت مرده این است که خوردن آن حرام است اما اگر در شرایط اضطرار قرار گرفتیم، آنگاه حلال می‌شود.

هنوز ابزارهای کنترلی پول‌های مجازی ایجاد نشده است

مدیرگروه فقه اقتصادی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: برخی از این اضطرارها، اضطرارهای اجتماعی است بدین معنی که اگر در شرایط تحریم و مواجهه ما بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ با اینکه دنیا مبادلات بانکی ما را محدود کرده است، اگر راه مفری را در استفاده از پول‌های مجازی برای پیشبرد صادرات و واردات یافتیم، آنگاه می‌توانیم عنوان ثانوی را بر آن بار کنیم اما باید به لحاظ کارشناسی روشن شود که این اقدام بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ می‌تواند برای مقابله با تحریم‌ها مفید باشد. در این شرایط، حکم شرعی آن هم می‌تواند عوض شده شاهد حلیّت آن باشیم. در چنین شرایطی باید دولت‌ها برنامه‌ریزی کنند برای اینکه به چه شکلی می‌توانند در مبادلات از پول‌های مجازی استفاده کنند.

استاد دانشگاه قم در پاسخ به این پرسش که آیا صرفأ مسائل شرعی، مانع استفاده از پول‌های مجازی در ایران است یا برخی موانع امنیتی هم در این مورد وجود دارد؟ یادآور شد: هر دو جنبه وجود دارد. هم به لحاظ شرعی، هنوز فتوای روشنی را از طرف مراجع محترم تقلید و موضع‌گیری مشخصی را از طرف شورای نگهبان نداشته‌ایم و هم اینکه مسائل امنیتی مربوط به آن دارای اهمیت است لذا باید کارهای موضوع‌شناسی در این زمینه انجام شود.

وی گفت: بنده فقط در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ملاحظه کردم که کاری در حوزه موضوع‌شناسی شرعی پول مجازی در حال انجام است اما هنوز تکمیل نشده است. از لحاظ اقتصادی هم مسائلی مرتبط با پولشویی در این زمینه وجود دارد و به این دلیل که پول‌های مجازی، خارج از چارچوب بانک مرکزی استفاده می‌شوند و هنوز ابزارهای کنترلی لازم برای آن پیدا نشده، لذا این ابهام‌ها هم هنوز وجود دارد بنابراین باید هم به لحاظ فقهی و شرعی، موضوع را روشن کرده و سپس حکم شرعی اولیه و ثانویه آن را بیان کنیم و معتقدم این یک رسالت برای حوزه علمیه است.

کارکردهای استفاده از تکنولوژی‌های جدید در نظام بانکی

شفیعی‌نژاد بیان کرد: از سوی دیگر از بُعد مهندسی آن در اقتصاد، به ویژه در شرایط تحریم‌های اقتصادی وظیفه دولت و بانک مرکزی، از جمله پژوهشکده پولی و بانکی است که یک کار تحقیقاتی کاملی را در این زمینه انجام دهند و مزایا و معایب استفاده از پول‌ مجازی را بررسی کنند، چراکه در این شرایط می‌توان به جای استفاده از ارز خارجی، چنین پول‌هایی را مورد استفاده قرار داد و در برخی موارد می‌تواند به ما کمک کند اما همان‌گونه که عرض کردم باید مزایا و معایب آن شناخته شده و بانک مرکزی هم بتواند آنها را کنترل کند.

این کارشناس اقتصاد اسلامی با بیان اینکه تاکنون مشاهده نکرده‌ام که مراجع تقلید درباره پول‌های مجازی اظهار نظر، رسمی کنند، تصریح کرد: البته استفتائاتی صورت گرفته است اما ظاهرأ هنوز موضوع به خوبی برای آنان روشن نشده است.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اهمیت استفاده از تکنولوژی‌های جدید همانند بلاک چین در نظام بانکی، در صورتی‌که بانک مرکزی پشتوانه حقوقی و اعتباری پول‌های مجازی باشد، استفاده از آن‌ها تا چه اندازه در اقتصاد ضرورت دارد، اظهار کرد: به صورت صد درصدی معتقدم رفتن به سمت تکنولوژی‌های برتر و کاهش هزینه‌های عملیاتی برای گردش پول در جامعه با استفاده از پول‌های مجازی می‌تواند به رونق اقتصادی کشور کمک کند اما باید قابلیت کنترل بر پول‌های مجازی وجود داشته باشد چراکه پولشویی و استفاده از این پول‌ها برای جرایم تروریستی، می‌تواند از عیب‌های آن باشد لذا باید تدابیری برای رفع چنین معایبی اندیشیده شود.

شفیعی‌نژاد افزود: حذف بسیاری از واسطه‌های بی‌مورد که فقط هزینه‌ها را زیاد می‌کنند، در بستر استفاده از پول مجازی و همچنین حذف شعبات بانکی که فقط هزینه گردش پول را افزایش می‌دهند، می‌تواند به اقتصاد ما کمک کند، لذا باید در این راستا زمینه‌های آن به لحاظ علمی و اجرایی فراهم شود.

کم‌‌کاری در زمینه بررسی ابعاد فقهی پول‌های مجازی

این کارشناس اقتصاد اسلامی درباره اهمیت توجه حوزه‌های علمی و سایر نهادهای تخصصی برای بررسی ابعاد فقهی پول‌های مجازی تأکید کرد: البته نهادهای تخصصی در این زمینه تا حدودی ایجاد شده‌اند و برخی مراکز هستند که به صورت تخصصی در زمینه مسائل مستحدثه فعالیت کرد و موضوع‌شناسی لازم را انجام به مراجع تقلید هم مشورت می‌دهند. اکنون انجمن علمی‌های حوزه در رشته‌های مختلفی همانند اقتصاد و مدیریت و . فعال است و هرچند در حد ستادی فعالیت‌ دارند اما یکی از رسالت‌های اصلی آن‌ها، پیگیری فقهی مسائل مستحدثه همانند پول‌های مجازی است.

مدیرگروه فقه اقتصادی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که چنین مراکزی هنوز در ابتدای کار هستند و به صورت عمیق و گسترده در موضوعات مختلف وارد نشده‌اند. یکی از مسائلی که به صورت تخصصی و کامل به آن ورود پیدا نشده همین پول‌های مجازی است لذا ضروری است که نهادهای لازم در مراکز مختلف حوزوی در این راستا تشکیل شده و با دفاتر مراجع ارتباطاتی داشته باشند و حکم این مسائل را روشن کنند.

اهمیت توجه به کارکرد پول‌های مجازی در شرایط تحریم

استاد دانشگاه قم درباره پژوهشی که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در جریان است، یادآور شد: این کار در مراحل ابتدایی است و هنوز موضوع به خوبی بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟ تحلیل نشده است لذا احتمالأ چهار تا پنج ماه برای بررسی هر دو جنبه فقهی و اقتصادی زمان لازم است. در مؤسسه موضوع‌شناسی، بر روی هر دو جنبه این موضوع کار می‌شود و در مرکز فقهی ائمه اطهار هم جنبه فقهی آن بیشتر بررسی می‌شود.

شفیعی‌نژاد در پایان گفت: البته بدون اینکه کارکرد اقتصادی موضوعی را بشناسیم، بیان حکم فقهی آن جایگاه چندانی ندارد لذا باید هم حکم اولیه و هم ثانویه پول‌های مجازی بررسی شود و شرایط اقتصاد تحریم را به ویژه اکنون که نظام بانکی ما در مبادلات خود دچار مشکل است، در حکم نهایی استفاده از پول‌های مجازی مورد توجه قرار دهیم چراکه اگر این مسائل را در نظر بگیریم حتما به حکمی متفاوت از آن چیزی خواهیم رسید که تاکنون در مورد پول‌های مجازی به صورت جسته و گریخته مطرح شده است.

بیت کوین در اسلام حرام است یا حلال؟

دیدگاه خود را بنویسید

سلام . خسته نباشید
ممنون از توضیحات خوبتون.
سوالی که برام پیش اومده این هست که ایا ما در هرگونه حساب چه اسلامی و غیر اسلامی در بروکر ها معامله شورت پوزیشن انجام بدیم ایا واقعا حرام هست؟
چون که ما تو معامله شورت داریم یه مقدار پول میزاریم و به بروکر میگیم که به انداه این پولی که من گزاشتم فلان جفت ارز رو بفروش در این حالت که دیگه مبحث فروش مال غیر موجود پیش نمیاد
چون ما بر سر عینیت جنس خرید و فروش نمیکنیم که بخواد اون مال در نزد ما موجود باشه یا نباشه
ما داریم تو این بازار به نوعی بر سر ارزش حال یک جفت ارز معامله میکنیم
باز این برداشت من بود
ممنون میشم اگر اصل بر خلاف برداشت من از این مساله هست بهم اطلاع بدید

فتوا و حکم شرعی خرید و فروش ارز دیجیتال از دیدگاه مراجع و رهبری

در این مقاله به بررسی حکم شرعی خرید و فروش ارز دیجیتال از دیدگاه مراجع (رهبری آیت الله خامنه ای، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و …) می پردازیم، قرار است ببینیم آیا از دیدگاه مراجع شیعه و اهل سنت ارز دیجیتال حلال است یا حرام . همراه داتیس نتورک باشید.

حکم شرعی خرید و فروش ارز دیجیتال از دیدگاه مراجع و رهبری

بسیاری از کاربران داتیس نتورک سوالاتی درباره احکام شرعی حلال یا حرام بودن کریپتوکارنسی ها مطرح می کنند به همین دلیل تصمیم گرفته ایم این موضوع را شفاف تر کنیم.

با توجه به جدید بودن موضوع ارز های دیجیتال و گسترده بودن ابعاد فعالیت پلتفرم های مشابه ممکن است فتوای مراجعه در مواردی درباره یک ارز صادق باشد و در بخشی دیگر شامل آن نشود.

بنابراین باید فتوا را در حالت کلی درنظر بگیرید و در موارد جزئی به صورت خصوصی تر اقدام به پیگیری از مراجعه کنید.

در ادامه به پاسخ مراجع و رهبری درباره خرید و فروش ارز های دیجیتال می پردازیم.

نظر رهبری آیت الله خامنه ای درباره ارز دیجیتال

سوال: با توجه به اهمیت روز افزون خرید و فروش ارز دیجیتال، آیا خرید و فروش آنها به لحاظ شرعی مجاز است؟ آیا صدمه ای به نظام اقتصادی کشور وارد نمی سازد؟

پاسخ: حکم تولید و خرید و فروش ارز دیجیتال، تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است.

آیت الله مكارم شیرازی (دامت بركاته)

سوال: خرید و فروش بیت كوین چه حكمی دارد؟

با توجه به ابهامات زیادی كه بیت كوین دارد از جمله اینكه: منشاء استخراج این ارز روشن نیست و نیز غالبا اعتبار آن از سوی دولت ها پذیرفته نشده است و همچنین منشاء سوء استفاده های زیادی شده است، بنابراین معامله آن جایز نیست.