قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟

برای مشاهده سابقه هر شاخص می‌توانید به سایت فیپیران http://www.fipiran.com قسمت خدمات اطلاعاتی/شاخص ها/ تاریخچه اطلاعات شاخص مراجعه نموده و پس انتخاب شاخص مورد نظر بازده مورد نظر را نیز انتخاب نموده تا خروجی اکسل تهیه شود.

معاملات آتی شاخص سهام چیست؟

در جهان پررقابت روز گذشته تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی با هدف جذب حداکثری سرمایه‌گذاران خرد و کلان به دادوستد سهام و مشارکت در بورس یکی از مهم‌ترین مشغله‌های ذهنی اقتصاددانان و مدیرانی است که دل در گرو حمایت از بخش تولید کالا و خدمات در کشور دارند و رونق‌بخشی به بازار سرمایه را به عنوان گامی مهم در پرتوان‌سازی بخش تولید و اشتغالزایی در صدر برنامه کاری خود قرار داده‌اند‌. قراردادهای آتی شاخص سهام یکی از ابزارهای مالی جدید است که به سبب محاسن عدیده همانند ریسک‌پذیری کمتر و سودآوری بیشتر، در بازارهای مالی جهان بسیار مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته و علی‌رغم نوظهور بودن در بورس‌های مطرح جهان‌، توانسته است حجم عمده‌ای از نقدینگی را معطوف خود کند‌. قرارداد آتی نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد‌. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق می‌کند در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد. قرارداد آتی شاخص سهام‌، نوعی دیگر از انواع مختلف قراردادهای آتی است با این تفاوت که مبنای محاسبه آن نوسانات خود شاخص یک سهام خاص است‌. به بیان دیگر‌، این ابزار، قراردادی است برای خرید طیف معینی از سهام با قیمت معین و در تاریخ معین‌. مانند دیگر ابزارهای مالی‌، قراردادهای آتی هم می‌توانند مبنایی برای تشکیل سبد سهام قرار گیرند‌.
تعریف ساده
قرارداد آتی سبد سهام عبارت است از قراردادی که فروشنده تعهد می‌کند در سررسید تعیین شده‌، سبد پایه را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین می‌شود بفروشد و در مقابل خریدار متعهد می‌شود آن سبد پایه را در تاریخ سررسید خریداری کند‌. قراردادهای آتی شاخص در عمل بسیار متنوع هستند و می‌توان برای هر شاخص بازار‌، قرارداد آتی و یا سبد آتی شاخص تشکیل داد‌. به‌عنوان نمونه قرارداد آتی شاخص طلا‌، بر اساس نوسانات سهام زیرمجموعه شاخص طلا تنظیم می‌شود و قیمت آن تابعی از قیمت شاخص طلا در بازه زمانی معین ارزیابی خواهد شد‌. نکته اینجاست که در قراردادهای آتی شاخص‌، امکان معامله انفرادی سهام تشکیل‌دهنده شاخص وجود ندارد بلکه خریدار کلیت شاخص را به‌عنوان موضوع معامله در قرارداد مورد دادوستد قرار می‌دهد که به نوبه خود بر سهولت معاملات آتی به نحو مقتضی می‌افزاید‌. روز گذشته ه بورس‌های بزرگ در جهان به‌طور فعال امکان معامله قراردادهای آتی شاخص را فراهم آورده‌اند و سرمایه‌گذاران نیز اقبال خوبی به این ابزار مالی کم‌ریسک و پربازده نشان می‌دهند‌. در جدول زیر فهرستی از فعال‌ترین بورس‌ها در زمینه خرید و فروش قراردادهای آتی سهام نشان داده شده است:در ادامه به بررسی سیر تحول قراردادهای آتی سهام در کشورهای مختلف می‌پردازیم‌.
هندوستان
بورس بمبئی با نام اختصاری BSE در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ اولین پلتفرم قراردادهای آتی شاخص سهام را برای دادوستد به بازار عرضه کرد ‌. گفتنی است بورس بمبئی با ۱۳۵ سال قدمت‌، قدیمی‌ترین بورس در قاره آسیاست و با ۴۹۰۰ شرکت پذیرفته شده در تابلوی اصلی‌، بزرگ‌ترین بورس جهان از نظر شمار شرکت‌های پذیرفته شده نیز به حساب می‌آید‌. به گزارش سنا، ارزش سهام عرضه شده در این بورس به بیش از ۲۸/۱ تریلیون دلار آمریکا بالغ می‌شود‌. علی‌رغم چنین آمار درخشانی‌، بورس بمبئی نتوانسته است در رتبه‌بندی ۱۰ بورس برتر جهان از حیث میزان جذب سرمایه (داخلی و خارجی) قرار گیرد‌. مطالعات آماری عملکرد بورس بمبئی نشان می‌دهد که سهام مشتق و اختیار معامله سهام در قیاس با قراردادهای آتی‌، پربازده‌تر بوده و حجم بیشتری از معاملات و سودآوری را به خود اختصاص داده‌اند که علت آن می‌تواند ساختار پیچیده قراردادهای آتی و مقررات انعطاف‌ناپذیر برای معامله آنها در قیاس با دیگر ابزارهای مالی باشد‌. دلیل نوسانات بازار در بازه زمانی اشاره شده به عقیده کارشناسان بازار سرمایه، تصمیم‌گیری‌های هیجانی قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟ و زودهنگام سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بوده است به‌طوری که سرمایه‌گذاری در ابزار مالی ساده‌تر و زودبازده، بر قراردادهای مالی پیچیده با سررسید معین ترجیح داده می‌شود‌.
ایالات متحده
قراردادهای آتی شاخص برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ و در شاخص S&P ۵۰۰ ایالات متحده عرضه شد‌. روز گذشته S&P ۵۰۰ نقدپذیرترین قرارداد آتی در بورس‌های جهان به‌شمار می‌آید و بعضا از سوی سرمایه‌گذاران با نام اختصاری Spoo از آن یاد می‌شود‌. در واقع موفقیت این ابزار مالی باعث فراگیر شدن آن در دیگر بورس‌های آمریکا و همچنین بورس‌های بزرگ دیگر در اقصی‌نقاط جهان شده است‌. بورس کالای شیکاگو با نام اختصاری CME در سال ۱۹۹۷ قرارداد آتی شاخص E-mini S&P را با هدف جذب سرمایه‌های خرد به بازار معرفی کرد‌. گروه بورس بازرگانی و کالای شیکاگو بزرگترین بازار آتی و اختیار معامله جهان به شمار می‌رود‌. این شرکت بازارهای آتی و اختیار معامله بزرگی را در شیکاگو و نیویورک مدیریت می‌کند و همچنین امکاناتی در لندن فراهم کرده است و از پلتفرم آنلاین بهره می‌برد‌. قراردادهای مشتقه قابل معامله در این بورس قراردادهای آتی و اختیار معامله‌ای هستند که دارایی پایه آنها شاخص‌های سهام، نرخ‌های بهره، نرخ ارز، انرژی، محصولات کشاورزی، فلزات کمیاب و گرانبها، آب‌و‌هوا و املاک و مستغلات است‌. تنها در اولین سال عرضه این ابزار جدید ۸۸۵ هزار و ۸۱۹ قرارداد آتی شاخص، دادوستد شد و میزان استقبال سرمایه‌گذاران از قراردادهای آتی به قدری زیاد بود که تا سال ۲۰۱۶ تعداد قراردادهای آتی معامله شده در بورس کالای شیکاگو به رکورد ۵۰۰ میلیون دست یافت‌. قرارداد آتی S&P به قدری در بازارهای مالی اعتبار کسب کرده است که سرمایه‌گذاران پیش از شروع معاملات در تالار بورس، نخست به نرخ نوسانات قرارداد یاد شده به عنوان راهنمای جهت گیری قیمت‌ها در طول روز و یا حتی در بعضی موارد به عنوان دماسنج اوضاع اقتصادی کشور توجه می‌کنند‌. یکی از نوآوری‌های بورس شیکاگو برای تسهیل معامله قراردادهای آتی شاخص‌، فراهم آوردن امکان تسویه قرارداد بطور نقدی در بازه‌های زمانی سه‌ماهه به سررسید مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر بوده است‌.
ژاپن
قراردادهای آتی شاخص سهام برای اولین بار در ژوئن ۱۹۸۷ و تحت دو نماد در بازار سرمایه ژاپن عرضه شدند‌. در ژاپن نیز قراردادهای آتی شاخص سهام سررسیدهای چهارماهه از قرار مارس‌، ژوئن، سپتامبر و دسامبر دارند و ارزش شاخص هر سهام نیز بر اساس ین (پول ملی ژاپن) محاسبه می‌شود‌. در ابتدای عرضه قراردادهای آتی‌، سرمایه‌گذاران ژاپنی استقبال سردی از این ابزار مشتقه مالی جدید از خود نشان دادند که علت اصلی آن پیچیدگی محتوایی و عدم آشنایی خریداران با ویژگی‌های قراردادهای آتی بوده است اما به تدریج و از سال ۱۹۸۵ به این سو، اقبال سرمایه‌گذاران بیشتر شد و در گذر زمان، قراردادهای آتی جایگاه خوبی را در بازار سرمایه ژاپن برای خود ایجاد کرد‌. وزارت اقتصاد ژاپن به عنوان نهاد ناظر بر بازار سرمایه این کشور، نقشی کلیدی را در هموار ساختن معرفی ابزار مشتقه جدید به ویژه قراردادهای آتی شاخص سهام داشته و این مهم، با هدایت و راهبری این وزارتخانه و در سه مرحله به شرح زیر جامه عمل پوشیده است‌. لازم به ذکر است، کمیته فقهی سازمان بورس سابق بر این، با موضوع قرارداهای آتی مبتنی بر شاخص مخالفت کرده بود و از آنجا ‌که شاخص، عددی است که روند بازار در یک مقطع زمانی معین را نشان می‌دهد، لذا نمی‌توانست به عنوان دارایی پایه در قراردادهای آتی قرار گیرد‌.

همه چیز درباره قرارداد آتی سبد سهام: بخش دوم ارزشگذاری و مشخصات قرارداد آتی سبد سهام

در بخش اول از آموزش قراردادهای آتی سبد سهام یا آتی شاخص درباره تعریف قرارداد آتی سهام، مفاهیم سبد مرجع و سبد پایه، ویژگی های سبد پایه و ضریب لاندا، لیست نمادهای قرارداد آتی سبد سهام، نماد معاملاتی قراردادآتی شاخص و مفاهیم ابتدایی این قراردادها صحبت کردیم. اما در مطلب پیش رو قصد داریم به توضیح مطالبی نظیر نحوه ارزش گذاری قراردادهای آتی شاخص، مشخصات قراردادهای آتی سبد سهام و کارمزد معاملات آتی سهام بپردازیم.

ارزشگذاری قراردادهای آتی سبد سهام

ارزشگذاری به فرآیندی اطلاق می شود که طی آن ارزش واقعی یک دارایی مشخص می شود. ارشگذاری سهام روش هایی دارید که در مطالب پیشین بآشگاه به آن پرداخته شده است. اما در این بخش قصد داریم به ارزش گذاری قراردادهای آتی سبد سهام (آتی شاخص) بپردازیم.

ارزشگذاری قراردادهای آتی سبد سهام به عوامل متعددی بستگی دارد:

مانند ارزش گذاری هر قرارداد آتی، ارزش قرارداد آتی سبد سهام نیز از فرمول زیر محاسبه می‌شود.

CP_t قیمت مبنای دارایی پایه در زمان t

i نرخ بازدهی بدون ریسک مطابق ابلاغیه قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (%۲۰)

T-t تعداد روزهای باقیمانده تا سررسید قرارداد آتی (T)

n تعداد روزهای سال جاری

FV_t ارزش برآورده شده دارایی پایه قرارداد آتی برای سررسید قرارداد آتی، در زمان t

در واقع هر معامله گر هنگام ثبت سفارش خرید یا فروش در سامانه معاملاتی می‌تواند با مشاهده عدد شاخص (به عنوان قیمت مبنای دارائی پایه) و محاسبه ارزش قرارداد آتی (با استفاده از فرمول بالا) ارزش منصفانه قرارداد آتی سبد سهام را بدست آورده و بر اساس آن قیمت سفارش خود را تعیین نماید.

لازم به ذکر است که قیمت های بازار آتی سبد سهام می‌تواند متفاوت از ارزش ذاتی قراردادهای آتی سبد سهام باشد.

چرا قیمت بازار با ارزش ذاتی قراردادهای آتی متفاوت است؟

عواملی در تفاوت میان ارزش ذاتی قراردادهای آتی سبد سهام و قیمت بازار آن تاثیرگذار هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عرضه و تقاضا
• نقدشوندگی بازار
• هزینه معاملات

برخی از اوقات ممکن است بنا به دلایلی تقاضا برای خرید یک قرارداد آتی سبد سهام زیاد شود. در این شرایط قیمت بازار آتی سبد سهام می تواند بالاتر از قیمت ارزش گذاری شده در فرمول بالا باشد. و یا بالعکس.

اطلاعات هر شاخص را از کجا مشاهده کنیم؟

برای مشاهده عدد شاخص و سهم های موجود در هر شاخص، می‌توانید به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران یا فیپیران به نشانی http://www.fipiran.com قسمت بازار/شاخص ها و صنایع/ لیست شاخص ها مراجعه نموده و شاخص مورد نظر را انتخاب نمایید.

برای مشاهده سابقه هر شاخص می‌توانید به سایت فیپیران http://www.fipiran.com قسمت خدمات اطلاعاتی/شاخص ها/ تاریخچه اطلاعات شاخص مراجعه نموده و پس انتخاب شاخص مورد نظر بازده مورد نظر را نیز انتخاب نموده تا خروجی اکسل تهیه شود.

مشخصات قرارداد آتی سبد سهام

برای مشاهده مشخصات قراردادهای آتی سبد سهام کافی است وارد سایت شرکت بورس تهران به نشانی tse.ir شده و از قسمت اطلاعات بازار / بازار آتی/نمای بازار را انتخاب نمایید. در صفحه نمای بازار با کلیک روی هر یک از نمادها می‌توانید فایل مشخصات قرارداد را دریافت نمایید.

در ادامه برخی از مهمترین موارد مشخصات قرارداد را ذکر می‌کنیم.

وجه تضمین قراردادهای آتی سبد سهام

وجه تضمین اولیه:

سرمایه گذارانی که قصد خرید و فروش در بازار آتی سبد سهام را دارند می‌بایست برای اخذ موقعیت (جهت تضمین انجام تعهد) مبلغی را تحت عنوان وجه تضمین اولیه نزد به حساب کارگزاری واریز نمایند.

نکته: مقدار وجه تضمین اولیه تنها هنگام اخذ موقعیت مهم است و پس از اخذ موقعیت دیگر اهمیت چندانی ندارد.

وجه تضمین اولیه طبق مشخصات قرارداد آتی سبد سهام ۲۰ درصد ارزش معامله است. در واقع رقم وجه تضمین ثابت و مشخص نیست و برای هر ارزش معامله این میزان متفاوت است.

اگر فردی بخواهد ۱ قرارداد آتی جبانک با قیمت ۹۳۰ ریال بخرد می بایست ۲۰ درصد ارزش معامله را به عنوان وجه تضمین در حساب عملیاتی خود موجود داشته باشد.

ارزش معامله قرارداد جبانک: قیمت معامله *اندازه قرارداد= ۹۳۰×۹۰,۰۰۰ = ۸۳,۷۰۰,۰۰۰

در نتیجه وجه تضمین اولیه برای این معامله برابر با ۸۳,۷۰۰,۰۰۰×۰.۲=۱۶,۷۴۰,۰۰۰ ریال است.

نکته: میزان وجه تضمین بر اساس عدد ۱,۰۰۰ تومان گرد می شود.

وجه تضمین لازم:

وجه تضمین لازم وجهی است که هر روز پس از اتمام جلسه معاملاتی بر اساس قیمت تسویه روزانه (۲۰ درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه روزانه) برای هر موقعیت اعلام می گردد.

با توجه به اینکه اندازه قرارداد برابر با ۹۰,۰۰۰ واحد است (سبد) در نتیجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه پایانی برابر با ۸,۳۴۳۰,۰۰۰ ریال است.

وجه تضمین لازم برای این قرارداد آتی در پایان روز ۲۵ دی ماه برابر با ۲۰ درصد ارزش آن است. ۰.۲×۸۳,۴۳۰,۰۰۰=۱۶,۶۸۶,۰۰۰ ریال می‌شود.

البته این اعداد باتوجه به ۱۰۰۰ تومان گرد شده و به قیمت ۱۶,۶۹۰,۰۰۰ ریال می‌رسد.

حداقل وجه تضمین:

درصدی از وجه تضمین لازم است که موجودی حساب عملیاتی سرمایه گذار ازآن میزان کمتر شود، سرمایه گذار به اصطلاح کال مارجین می شود. در این شرایط سرمایه گذار می‌بایست موجودی خود را تا وجه تضمین لازم افزایش دهد.

با توجه به مشخصات قراردادهای آتی سبد سهام حداقل وجه تضمین برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین لازم (نه وجه تضمین اولیه) است.

وجوه تضمین به ازای هر قرارداد آتی سبد سهام	وجه تضمین اولیه (ريال)	%۲۰ ارزش معامله قرارداد
وجه تضمین لازم (ريال)	%۲۰ ارزش بازار قرارداد
حداقل وجه تضمین (ريال)	%۷۰ وجه تضمین لازم
ضریب گرد کردن (ريال)	۱۰,۰۰۰

قیمت تسویه

پس از اتمام جلسه معاملاتی یک قیمت به عنوان قیمت تسویه، جهت بروز رسانی حساب ها از سوی بورس محاسبه و اعلام می شود.

نکته: قیمت تسویه علاوه بر اینکه برای برزورسانی حساب ها استفاده می شود مبنای حد نوسان قیمت روزانه نیز است.

قیمت تسویه قراردادهای آتی سبد سهام چگونه محاسبه می شود؟

قیمت تسویه طبق دستورالعمل میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده در نیم ساعت پایانی بازار (هر نماد قرارداد آتی سبد سهام) است. چنانچه حجم معاملات نیم ساعت پایانی بازار کمتراز ۲۰ درصد حجم معاملات کل روز باشد، قیمت تسویه، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده در یک ساعت پایانی بازار خواهد بود. اگر حجم معاملات یک ساعت پایانی بازار کمتراز ۲۰ درصد حجم معاملات کل روز باشد، آنگاه قیمت تسویه میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده کل بازار خواهد بود.

نکته: طبق دستورالعمل بورس روش محاسبه قیمت تسویه بر اساس روش فوق، منوط به فراهم­شدن امکانات فنی مورد نیاز است و تا زمان تحقق این امر، قیمت تسویه روزانه برابر با میانگین معاملات کل همان روز است.

کارمزد معاملات قراردادهای آتی چه میزان است؟

کارمزد معاملات آتی سبد سهام در حال حاضر ۰.۰۰۱ ارزش معامله می باشد. در واقع سازمان کارمزد حق نظارت را تا زمان رونق این بازار از سرمایه گذاران اخذ نخواهد کرد. اما با رونق این بازار حق نظارت سازمان هم به مبلغ کارمزد (به میزانی که بورس تعیین خواهد کرد) اضافه خواهد شد.

قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟

کارمزد معاملات	بر اساس ارزش معامله هر قرارداد
خرید	فروش
کارمزد کارگزاران	۰.۰۰۰۸	۰.۰۰۰۸
کارمزد بورس	۰.۰۰۰۰۸	۰.۰۰۰۰۸
کارمزد سپرده گذاری	۰.۰۰۰۰۸	۰.۰۰۰۰۸
کارمزد مدیریت فناوری	۰.۰۰۰۰۴	۰.۰۰۰۰۴
حق نظارت سازمان	۰.۰۰۰۰۸	۰.۰۰۰۰۸
جمع	۰.۰۰۱۰۸	۰.۰۰۱۰۸
کارمزد تسویه (نقدی یا فیزیکی)	نقدی: ۰.۰۰۰۵ ارزش بازار قراداد (زمان تسویه نقدی) فیزیکی: ۰.۰۰۵ ارزش بازار قراداد (زمان تسویه فیزیکی)

فرآیند تحویل و تسویه

دارندگان موقعیت باز خرید یا فروش یک روز کاری قبل از آخرین روز معاملاتی می‌بایست از طریق سامانه آنلاین اقدام به تعیین اولویت برای تسویه نمایند. آنها می‌توانند اولویت تسویه نقدی یا تسویه فیزیکی را انتخاب نمایند.

در آخرین روز معاملاتی، تمامی خریداران در یک سمت ردیف می‌شوند و اولویت های آنها نیز مشخص می‌شود. در مقابل آن فروشندگان به صورت تصادفی با اولویت هایشان ردیف می شوند. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، اگر خریدار و فروشنده هر دو اولویت تسویه فیزیکی را انتخاب نموده باشند، تسویه فیزیکی صورت می‌گیرد. اگر هر دو تسویه نقدی را انتخاب کرده باشند، تسویه نقدی خواهد بود. اگر یکی از آنها تسویه نقدی و دیگری تسویه فیزیکی را انتخاب نماید، تسویه نقدی خواهد بود.

اطلاعیه های سررسیدهای جدید و مشخصات قراردادهای آتی سبد سهام

حال سوال این است که اطلاعیه های راه اندازی سررسیدهای جدید و مشخصات قراردادهای آتی سبد سهام را از کجا مشاهده نمایم؟

با مراجعه به سایت شرکت بورس اوراق بهادار به نشانی tse.ir و منوی اطلاعات بازار/ بازار آتی/ اطلاعیه های بازار، می‌توانید جدیدیترین اطلاعیه ها را ملاحظه نمایید.

مزایای قراردادآتی سبد سهام نسبت به معاملات تک سهم

• با معامله قراردادهای آتی سبد سهام نیازی به تحلیل تک تک شرکت های پذیرفته شده در بورس نیست و تنها با داشتن تحلیل از شرایط کلان بازار یا یک صنعت خاص اقدام به شناسایی سود نمایند.
• امکان سرمایه گذاری در سبد سهام شاخص
• پوشش ریسک (حمایت از ارزش سبد سرمایه گذاری)
• عدم امکان دستکاری سبد پایه در بازار نقد
• متنوع سازی تنها با اخذ یک موقعیت
• اهرمی بودن (اهرم ۵)
• امکان کسب سود از بازارهای افزایشی یا کاهشی
• معامله در بازار آتی شاخص منوط به داشتن سهام موجود در شاخص نیست
• عدم توقف نماد آتی شاخص
• هزینه معاملات پایین و معاف از مالیات (در ایران)

معاملات آتی سبد سهام به چه نحو است؟

این معاملات در بستر سامانه آنلاین سهام قابل انجام است. شبیه معاملات آتی کالا در این نوع از معاملات با واریز وجه به میزان وجه تضمین (۲۰ درصد ارزش معامله) به حساب عملیاتی می توان اقدام به اخذ موقعیت خرید یا فروش نمود.

جمع بندی

معاملات آتی سهام سا آتی شاخص حوزه جدیدی از معاملات در بورس ایران است که علاقه‌مندان خاص خود را دارد. اما پیش از معامله در این بازار باید با سازوکار معاملات آتی سبدسهام آشنا شد تا بتوان از ان سود مناسب کسب کرد. درمطلب همه چیز درباره قرارداد آتی سبد سهام: بخش اول آشنایی با مفاهیم آتی سبد سهام در خصوص مفاهیم ابتدایی پیرامون معاملات اتی شاخص صحبت کردیم. در این مطلب نیز به چگونگی ارزشگذاری و مشخصات قراردادهای آتی سهام پرداختیم.

ثبت نام و دریافت کد آتی کالا

برای دریافت کد آتی کالا و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار روی دکمه زیر کلیک کنید:

معاملات قراردادهای آتی شاخص از فردا + جزییات

ساز‌و‌کار قراردادهای آتی سبد سهام روی سبد شاخص در حالی اعلام شد که از فردا معاملات مربوط به آن از فردا آغاز میشود.

به گزارش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد نوشت: اطلاعیه آغاز دوره معاملاتی قراردادهای آتی شاخص در حالی روی سایت سازمان بورس قرار گرفته است که این قراردادها از ۱۹ مرداد تا اسفند ۱۳۹۹ قابل معامله هستند. اگرچه این ابزار پیش از این نیز وجود داشته اما دوره معاملاتی قرار داد آتی سبد سهام روی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ اقدامی است که می‌تواند به توسعه ابزار‌های مالی در بازار سرمایه منجر شود.

قراردادهای اختیارمعامله با حرف «ج» آغاز می‌شوند، روی سبد شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، سبد شاخص فرآورده‌های نفتی، سبد شاخص صنعت استخراج کانه‌های فلزی، سبد شاخص صنعت فلزات اساسی، سبد شاخص صنعت محصولات شیمیایی، سبد شاخص صنعت قند و شکر، سبد شاخص صنعت سیمان، گچ و آهک، سبد شاخص صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری و سبد شاخص صنعت خودرو و ساخت قطعات آماده معامله هستند.

با توجه به سابقه معاملات بورس کالا در بورس ایران و اشتیاق برخی فعالان بازار سرمایه به این سبک از معاملات در بخش سهام، امکان معاملات آتی سبد سهام یا آتی شاخص در بازار ایران از تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۳۹۷ ایجاد شد. قرارداد آتی شاخص، نوعی قرارداد است که دارایی پایه آن شاخص است و ارزش خود را از آن دارایی پایه می‌گیرد.

در حال حاضر در بورس تهران نمادهایی مانند جسی (آتی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ)، جبانک (آتی شاخص بانک‌ها)، جنفت (آتی شاخص فرآورده نفتی) و. قابل معامله است. در قرارداد آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار معینی از کالا را با قیمت مشخص و در زمان مشخص معامله کنند.

به بیانی ساده در این نوع معامله، معامله‌گر تصمیم ندارد که کالا را الان تحویل بگیرد، ولی قیمت و زمان تحویل را از الان مشخص می‌کند و در موعد سررسید پرداخت را انجام می‌دهد. این کار به‌دلیل پوشش ریسک است. برای مثال یک شرکت تولید‌کننده قند و شکر احتمال افزایش نرخ چغندر قند را در آینده می‌دهد. برای این منظور قراردادی برای خرید با چغندرکار منعقد می‌کند که قیمت خرید و زمان تحویل مشخص باشد. به این کار خرید قرار‌داد آتی روی چغندر قند گفته می‌شود.

در این صورت با افزایش قیمت چغندرقند، چون کارخانه از قبل قیمت خرید را پایین‌تر مشخص کرده است، متضرر نمی‌شود و می‌تواند کمتر از قیمت بازار خرید کند. یکی از ویژگی‌های بازار آتی، دو طرفه بودن آن است. در بازار نقدی افراد فقط می‌توانند از افزایش قیمت‌ها سود کنند؛ اما در بازار آتی می‌توان از کاهش قیمت هم سود کرد.

در مثال بالا چنانچه چغندر کار انتظار دارد قیمت چغندر کاهش یابد، از حالا با نرخ بالاتر قرارداد آتی روی آن را با تولید‌کننده قند و شکر منعقد می‌کند. در سررسید چنانچه قیمت چغندر کاهش یابد، چغندرکار نرخ بالاتر در قرارداد را دریافت می‌کند. به عبارت دیگر انتظارات در افزایش یا کاهش قیمت در آینده است که سود یا زیان را رقم می‌زند.

جذابیت جهانی

بر اساس آمارهای جهانی که WFB اعلام می‌کند، معمولا مشتقات کالایی که مهم‌ترین آن قراردادهای آتی کالا است در رتبه اول قرار دارد، بعد از آن قراردادهای اختیار معامله شاخص سهام و بعد از آن تک سهم است و در رتبه بعدی قراردادهای آتی شاخص، قرار دارد.

به عبارت دیگر قراردادهای آتی شاخص ابزارهای پرمعامله و جذاب در دنیا به حساب می‌آیند. اما با توجه به اینکه شاخص صرفا یک عدد است و امکان تحویل فیزیکی برای آن وجود ندارد، از نظر شرعی در ایران نمی‌توان روی آن قرارداد تعریف کرد.

در توضیح این قرارداد‌ها رویا ذبیحی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی می‌گوید: یکی از ویژگی‌های قرارداد آتی دوطرفه بودن آن است؛ یعنی معامله‌گر علاوه بر موقعیت خرید در موقعیت فروش هم می‌تواند کسب سود کند. از دیگر ویژگی‌ها می‌توان به وجود اهرم در قراردادهای آتی اشاره کرد که فرد می‌تواند با چند برابر پول خود به خرید و فروش اقدام نماید.

از جمله مهم‌ترین مزایای قراردادهای آتی شاخص می‌توان به چند نکته اشاره کرد. ایجاد تنوع در ابزارهای مالی و درنتیجه جذب سرمایه‌گذاران با سلیقه‌های مختلف ازجمله سرمایه‌گذاران خارجی، امکان استفاده از استراتژی‌های پوشش ریسک، افزایش جریان اطلاعات در رابطه با قیمت‌های آتی (در واقع انتظارات بازار از آینده را نشان می‌دهد) و به افزایش حجم معاملات هم در بازار افزایشی و هم در بازار کاهشی می‌انجامد.

او ادامه می‌دهد: با این وجود ابزارهای مشتق مبتنی بر شاخص با الزامات فقهی شرع مقدس تطابق ندارند و مهم‌ترین عللی که برای این عدم تطابق از طرف فقها و صاحب‌نظران بیان شده است، عدم تادیه تقریبا صد درصد موارد این قراردادها (زیرا همه کسانی که اقدام به خرید و فروش این قراردادها می‌کنند، از این موضوع آگاهی دارند و جنبه صوری پیدا می‌کند)، مالیات نداشتن مورد معامله (یعنی شاخص) و عدم امکان تحویل آن و درنتیجه صوری بودن معامله است.

بر همین اساس تابه‌حال راه اندازی این ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار تهران امکان‌پذیر نبوده است. ازاین رو ابزاری طراحی شد که ازیک طرف با الزامات فقهی تطابق داشته و از طرف دیگر کارکردهای قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص را داشته باشد. برای حل مشکل مالیات نداشتن دارایی پایه، تصمیم بر آن شد که سبدی از سهام را که برای آنها شاخص محاسبه می‌شود (سبد مرجع) را کوچک و قابل معامله کرده و به‌عنوان دارایی پایه در نظر گرفته شود.

تاثیر مثبت بر سبد‌ها

اما باید دید این اقدام چه تاثیری بر سبد‌ها‌ ایجاد می‌کند. رویا ذبیحی، کارشناس بازار سرمایه در‌این‌باره می‌گوید: درصورتی که در طول دوره معاملاتی، سبدمرجع به لحاظ ترکیب و نسبت موجود تغییر نکند، سبد پایه هم تغییر نمی‌کند و در سررسید همان تعداد سهام تحویل داده می‌شود.

اما به ۳ دلیل ممکن است سبد سهام تغییر کند. اولین مورد تقسیم سود توسط هر یک از شرکت‌های موجود در سبد سهام است که در این صورت سود تقسیمی تبدیل به سهام موجود در سبد پایه می‌شود تا نسبت میان آنها به‌هم نخورد. دومین مورد، افزایش سرمایه هر یک از شرکت‌های موجود در سبد مرجع است.

این فعال بازار سرمایه در ادامه می‌گوید: در صورت افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته، سهام جایزه به سبد تعلق می‌گیرد و با توجه به اینکه تعداد سهام آن شرکت در سبد پایه زیاد شده و قیمت سهم به همان مقدار کاهش می‌یابد، تاثیری بر سبد مرجع ندارد. اما در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، به سهام موجود در سبد پایه و مرجع حق تقدم تعلق می‌گیرد. سهامداران در سبد مرجع با پرداخت هزار ریال، حق تقدم‌ها را به سهم تبدیل می‌کنند و این باعث افزایش ارزش سبد مرجع می‌شود.

اما در سبد پایه امکان پرداخت ارزش اسمی سهام و تبدیل حق تقدم‌ها به سهم وجود ندارد. بنابراین برای اینکه سبد پایه نماینده سبد مرجع باقی بماند، بخشی از حق تقدم‌ها و بخشی از دیگر سهام موجود در سبد را به فروش رسانده تا وجه موردنیاز برای تبدیل مابقی حق تقدم‌ها فراهم شود.

این تغییرات هم به‌گونه‌ای انجام می‌شود که نسبت بین سهام، برای سبد پایه و سبد مرجع یکسان شود. تعیین اینکه با فروش چه تعداد از حق تقدم‌ها و سهام دیگر موجود در سبد، نسبت برقرار می‌شود نیز ساده است. کافی است که ارزش سبد پایه پیش از اقدام شرکتی را بر ارزش سبد مرجع پس از اقدام شرکتی تقسیم کرده و حاصل را در تک تک سهام موجود در سبد مرجع ضرب کنیم؛ حاصل تعداد سهام موجود در سبد پایه پس از اقدام شرکتی را نشان می‌دهند.

ذبیحی درباره بعد سوم نیز می‌گوید: مورد سوم بازنگری در سبد مرجع در شرکت بورس است. ممکن است شرکتی دیگر حائز شرایط وجود در شاخص ۳۰شرکت بزرگ نباشد و حذف شود و شرکت دیگری جای آن را بگیرد، در این حالت ارزش سبد پایه باید درست مثل قبل باشد که سبد پایه، نماینده سبد مرجع باشد. ممکن است شرکتی در صنعتی تازه وارد بورس شود، در این حالت از تعداد سهام سایر شرکت‌ها فروخته شده و برای خرید سهام شرکت ورودی استفاده می‌شود تا سبد پایه باز هم نماینده‌ای از سبد مرجع باشد.

قاعده برد-برد در بازارهای نزولی و صعودی

نگار نظری، مدیر عملیات بازار ابزارهای نوین بورس تهران درخصوص این نحوه تسویه قراردادهای مشتق می‌گوید: تسویه این قرارداد‌ها به دو صورت است، یا به‌صورت نقدی انجام می‌شود یعنی cash settlement یا به‌صورت فیزیکی دلیوری است. در دنیا قراردادهای شاخص cash settlement هستند یعنی به‌صورت نقدی معامله می‌شوند و در زمان سررسید ما به التفاوت قیمت‌های تسویه با ارزش با عدد شاخص که آن روز است جابه‌جا می‌شود. اما به دلیل اشکال شرعی حتما مبنای تعریف قراردادها و اساس تحویل، فیزیکی صورت می‌گیرد، لذا به دنبال یک راهکار جایگزین برای تعریف قرارداد آتی شاخص بودیم.

او ادامه می‌دهد: راهکار اولی این بود که از صندوق‌های شاخص فعلی که سال‌های گذشته در بورس تهران راه‌اندازی شد به‌عنوان دارایی پایه استفاده کنیم. بازدهیِ این صندوق‌ها دقیقا برابر با بازدهی شاخص مرجعشان نیست. در نتیجه اگر قرار بود روی اینها قراردادهای آتی تعریف شود، در این راهکار، امکان انحراف از بازدهی شاخص برای سرمایه‌گذار وجود داشت.

به همین خاطر در مرحله بعد با استفاده از یک سبد که دقیقا بازدهی آن برابر با بازدهی شاخص مرجع باشد که این شاخص می‌توانست از شاخص ۳۰ شرکت بزرگ باشد، ۵۰ شرکت فعال باشد یا حتی شاخص صنایع که در حال حاضر هم دارایی‌های پایه‌ای که تعریف شد، براساس شاخص صنایع و ۳۰ شرکت بزرگ است. نکته دوم اینکه توانستیم شرعی بودن و مجوز آن را از کمیته فقهی اخذ کنیم. این سبد به قدری کوچک شده است که نشان‌دهنده شاخص است و هر زمان شما عدد شاخص را ببیند، دقیقا ارزش سبد پایه خود را محاسبه می‌کنید و تحویل‌پذیر است.

نظری در ادامه می‌گوید: از مهم‌ترین مزایای قراردادهای آتی چه تک سهم و چه سبد سهام بحث اهرمی بودنشان هست. مثلا شما در معاملات نقدی مثل سهام باید ۱۰۰ درصد ارزش معامله را پرداخت کنید تا به‌عنوان مالک شناسایی شوید و بعد امکان فروش آن را داشته باشید.

در صورتی که در ابزارهای مشتق از جمله قراردادهای آتی، شما صرفا درصدی از ارزش معامله را پرداخت می‌کنید که این درصد را خود بورس‌ها تعیین می‌کنند و در اطلاعیه معاملاتی هم به بازار اعلام می‌کنند که این درصد چقدر است و به‌عنوان وجه تضمین یا وجه‌الضمان تعهدی که شما به‌عنوان خریدار یا فروشنده در قراردادهای آتی می‌پذیرید باید پرداخت کنید.

یک قاعده کلی در مورد مشتقات وجود دارد که هر جا بحث تعهد مطرح باشد، بحث پرداخت این وجه‌الضمان بابت تضمین ایفای تعهدات هم وجود دارد. حال در مورد قرارداد‌های آتی چه تک سهم و چه از نوع شاخص یا سبد سهام، چون هر دو طرف متعهد هستند، پس باید این وجه الضمان را هر دو طرف پرداخت کنند.

از مزایای دیگر این قراردادها این است که معامله‌گر هم از بازار صعودی و هم از بازار نزولی می‌تواند منتفع شود. در صورتی‌که اگر بخواهیم آن را با معاملات سهام مقایسه کنیم، صرفا این کسب سود از بازار صعودی است. طبق تعریف این قرارداد من به‌عنوان فروشنده شما به‌عنوان خریدار روی قیمت، روی تعدادی که قرار است با هم توافق می‌کنیم که فروشنده چه چیزی را به خریدار تحویل دهد. ولی تمام این اتفاقات در آینده می‌افتد.

در مورد قرارداد‌های آتی برای بازار نزولی فروشنده سود می‌کند و در بازار صعودی چون خریدار عملا ارزان تر از بازار دارایی را تحویل می‌گیرد که در اینجا مد نظر ما سبد شاخص است، در نتیجه آن سود می‌کند. مزیت دیگر قراردادهای آتی این است که شما نیاز نیست دارایی پایه را در زمان اتخاذ موقعیت فروش داشته باشید.

مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام ( آتی شاخص)

مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام ( آتی شاخص) بخش های اصلی مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام ( آتی شاخص)معاملات آتی چیست؟در واقع فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:خریداران کالا :فروشندگان کالا:نوسان‎گیرها:ساعات معاملات آتی کالا و آتی سبد سهامکد معاملاتی بازار آتیحساب های…

مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام ( آتی شاخص)

جهت مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام ( آتی شاخص) ،ابتدا به تعریف هرکدام به طور جداگانه می پردازیم.هدف از بیان تفاوت های دو بازار، کمک به درک و شناخت راحت تر بازار آتی سبد سهام است.

قرارداد آتی سبد سهام، قراردادی دوطرفه است که طبق آن، خریدار و فروشنده تعهد می‌کنند سهام پایه قرارداد را به قیمت مشخص و در تاریخ معینی در آینده معامله کنند.

به‌عبارت‌دیگر، قراردادی است که برای معامله دسته‌ای از سهام مشخص با تعداد مشخص در تاریخی معین (سررسید) بسته می‌شود. قرارداد آتی سهام، به‌طور هم‌زمان از ویژگی‌های سهام و قراردادهای آتی برخوردار است.

معاملات قراردادهای آتی کالا حدود ۱۰ سال است که از طرف شرکت بورس کالا در ایران معرفی و راه اندازی شده است. از آذر ماه سال ۱۳۹۷ نیز قراردادهای آتی سبد سهام در بستر سامانه معاملات سهام آغاز به کار نمود.

به لحاظ ماهیت شباهت های زیادی بین قراردادهای آتی کالا و آتی سبد سهام (آتی شاخص) وجود دارد. در واقع کسانی که با قراردادهای آتی کالا آشنایی دارند، به راحتی می توانند در قراردادهای آتی شاخص نیز اقدام به معامله نمایند.

لازم به ذکر است تفاوت هایی بین دو قرارداد آتی کالا و آتی سبد سهام به لحاظ مشخصات قرارداد و بستر معاملات وجود دارد که در ادامه به این تفاوت ها پرداخته می‌شود. هدف از بیان تفاوت های دو بازار، کمک به درک و شناخت راحت تر بازار آتی سبد سهام است.

معاملات آتی چیست؟

قرارداد آتی یعنی الان ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم.

و در واقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را بپردازیم، بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و با قیمت مشخصی خریداری ‌کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت می‌گیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند.

در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند وبرای تضمین انجام تعهد باید خریدار و فروشنده هر کدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

جالب است بدانید که قرارداد آتی قراردادی دو طرفه است و می‌توانیم بدون در اختیار داشتن کالا همین الان کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را با قیمتی که اکنون توافق کردیم تحویل بدیم و پول آن را دریافت کنیم.

این نوع معامله برای کسانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند بسیار مناسب است مثل کشاورزان و تولیدکنندگان موادغذایی.

کشاورز می‌خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان باشد و کارخانه هم برای برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند.

معاملات آتی کالا در جهان طرفداران زیادی دارد چرا که این بازار منافع خریدار و فروشنده کالا را تامین کرده و فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند.

در واقع فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

خریداران کالا :

کسانی که به کالایی (مثلا سکه) در آینده نیاز دارند، امروز در بازار آتی با قیمت معین پیش خرید می‌کنند.

فروشندگان کالا:

کسانی که قصد دارند در آینده کالا (سکه‌های) خود را بفروش برسانند، امروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش فروش کنند.

نوسان‎گیرها:

کسانی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (سکه) را ندارند، بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا (سکه) سود سرشاری بدست آورند.

بازار آتی به رونق اقتصاد کمک زیادی می‌کند. زیرا هم تولید کننده و مصرف کننده می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند و هم کسانی که مایلند با ریسک بالاتر سودهای کلان کسب کنند می‌توانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود برسند.

یکی از ویژگی بازارهای جهانی دوطرفه بودن آن است؛ یعنی معامله‌گر علاوه بر موقعیت خرید در موقعیت فروش هم می‌تواند کسب سود کند.

با توجه به سابقه معاملات بورس کالا در بازار بورس ایران و ابراز علاقه‌مندی برخی فعالان بازار سرمایه به این سبک از معاملات در بخش سهام، امکان معاملات آتی سبد سهام یا آتی شاخص در بازار ایران نیز از تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۳۹۷ ایجاد شد.

در حال حاضر در بازار بورس تهران نمادهایی مانند جسی (آتی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ)، جبانک (آتی شاخص بانک ها)، جنفت (آتی شاخص فرآورده نفتی) و … قابل معامله است.

شایان‌ ذکر است که فعال شدن معاملات آتی سبد سهام (شاخص) در بازار سرمایه و شروع فعالیت برخی کارگزاری‌ها ازجمله کارگزاری آگاه، لازم است در رابطه با معاملات آتی سبد سهام برخی نکات را به اطلاع مشتریان مشتاق برسانیم.

ساعات معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام

در بازار آتی کالا جلسه معاملاتی از ساعت ۱۰:۰۰ آغاز می شود و تا ساعت ۱۷:۰۰ ادامه دارد.

لازم به ذکر است دوره پیش گشایش معاملات آتی کالا از ساعت ۱۰:۰۰ الی ۱۰:۳۰ دقیقه است. در این بازه مشتری می‌تواند نسبت به ثبت، ویزایش و حذف درخواست اقدام نماید اما معامله ای صورت نمی‌گیرید. راس ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه نیز مچینگ اتفاق می افتد.

بازار آتی کالا شامل دوره پایانی است که مدت آن ۵ دقیقه پایان بازار (از ساعت ۱۶:۵۵ الی ۱۷:۰۰ ) است. در این دوره حذف سفارش، یا ثبت سفارش جدید مجاز نیست.

بنابراین کل جلسه معاملاتی آتی کالا درروزهای شنبه تا چهارشنبه ۷ ساعت است.

در روزهای پنجشنبه بازار آتی کالا از ساعت ۱۰:۰۰ الی ۱۶:۰۰ برگزار می‌شود.

در بازار آتی سبد سهام، جلسه معاملاتی مانند بازار معاملات سهام و اوراق بهادار در روزهای شبنه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۳۰ شروع شده و راس ساعت ۱۲:۳۰ پایان می‌یابد.

دوره پیش گشایش این بازار از ساعت ۸:۳۰ الی ۹:۰۰ است که در آن معامله ای اتفاق نمی‌افتد و فقط امکان ثبت، ویرایش و حذف سفارش وجود دارد.

بنابراین گل جلسه معاملاتی آتی سهام ۴ ساعت است. همچنینروزهای پنجشنبه معاملات آتی سبد سهام برگزار نمی‌شود.

جلسه معاملاتی آتی سبد سهام، دوره پایانی ندارد.

کد معاملاتی بازار آتی

سرمایه گذاران برای فعالیت در بازار آتی کالا می بایست کد معاملات ابزار مشتقه کالا دریافت نمایند. در حالیکه برای فعالیت در بازار آتی سبد سهام تنها نیاز به اخذ کد بورسی است. فعالان می توانند با کد بورسی خود اقدام به خرید و فروش در این بازار آتی سبدسهام نمایند.

براساس ماده ۸ دستورالعمل معاملات قراردادهای آتی، بورس می‌تواند در مورد تعداد کارگزارانی که یک مشتری می‌تواند از طریق آنها معامله کند، محدودیت تعیین نماید.

درحال حاضر، در بازار آتی هر مشتری صرفاً می‌تواند نزد یک کارگزاری اقدام به کدگیری نماید و در صورتی که قصد همکاری با کارگزاری دیگری را داشته باشد، می‌تواند کد آتی خود را به شرط آنکه موقعیت باز نداشته باشد، از کارگزاری مبدا به کارگزاری مقصد انتقال دهد.

اما برای معاملات آتی سبد سهام این محدودیت وجود ندارد و فعالان می توانند از طریق کارگزاری های متفاوت اقدام به کد گیری و انجام معامله نمایند.

حساب های بانکی

در بازار آتی کالا داشتن دو حساب الزامی است: یکی حساب عملیاتی (در اختیار بورس) و دیگری حساب پشتیبان (حساب شخصی).

در واقع در این بازار همواره موجودی در حساب خود معامله گر قراردارد. البته معامله گر حق برداشت از حساب عملیاتی را ندارد و بورس آن حساب را مسدود می‌کند.

معامله گر برای برداشت از حساب می‌بایست درخواست خود را به کارگزاری داده و سپس بورس در خواست انتقال وجه را از حساب عملیاتی به حساب شخصی فرد تایید نماید.

لازم به ذکر است حساب‌های معرفی شده برای معاملات آتی کالا باید از نوع حساب های قرض الحسنه یا کوتاه مدت عادی بانک سامان یا بانک ملت باشد.

لذا معامله گران نمی‌توانند نوع دیگری حساب را انتخاب کنند یا شماره حساب مربوط به سایز بانک ها را اعلام نمایند.

اما در بازار آتی سبد سهام تنها نیاز به یک حساب عملیاتی است. در واقع معامله گر موجودی را به حساب کارگزار واریز می نماید و هنگام برداشت از حساب، موجودی از حساب کارگزار به حساب عملاتی وی واریز می شود.

لازم به ذکر است حسابی که برای معاملات آتی سبد سهام معرفی می‌شود می‌تواند شماره حساب از هر بانکی که مورد تایید کارگزاری است باشد.

در بازار آتی کالا برای هر قرارداد یک اندازه قرارداد تعریف می شود. به طور مثال اندازه قرارداد برای آتی سکه ، ۱۰ سکه بود یعنی با خرید یک حجم از قرارداد آتی سکه در واقع ۱۰ عدد سکه خریداری می شد. یا در قراردادهای آتی انواع زعفران اندازه قرارداد ۱۰۰ گرم است. یعنی برای خرید یک کیلو زعفران می‌بایست در بازار آتی ۱۰ قرارداد خرید گرفته شود.

در بازار آتی سبد سهام نیز هر نماد طبق قرارداد مشخصات قرارداد، اندازه قرارداد مشخصی دارد.

در مشخصات قرارداد، تعداد سهامی که هر فرد برای یک قرارداد می بایست تحویل بدهد مشخص شده است. در واقع هر فرد با خرید یا فروش یک قرارداد آتی سبد سهام به تعدادی که در مشخصات قرارداد (سهام پایه) ذکر شده است سهم تحویل می گیرد و یا می دهد.

آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

در این فرادرس به معرفی، بیان ویژگی ها و ساز و کار معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام در پانزده درس پرداخته شده است. در هفت درس ابتدایی آن کلیات، شرایط و محاسبات مربوط به معاملات قراردادهای آتی سبد سهام مطرح می شود. سپس در هر یک از هفت درس بعدی، یکی از هفت قرارداد آتی سبد سهام موجود در بورس تهران مورد بررسی دقیق قرار گرفته و جزییات آن تبیین می گردد و نهایتا در درس پایانی نکات و توصیه های مهم برای انجام معاملات این اوراق بیان می شود.

آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

آموزش ویدئویی مورد تائید فرادرس

فایل PDF یادداشت‌ های ارائه مدرس

علی ابراهیمی

مدرس بورس و بازارهای مالی

ایشان تجربه بیش از یک دهه فعالیت در بازار سرمایه و آموزش مباحث مختلف مرتبط با بورس را در کارنامه خود دارند. همچنین دکتر ابراهیمی تحقیقات گسترده‌ای در ارتباط با تکنولوژی بلاکچین، رمز ارزها و پیاده‌سازی آن داشته اند.

توضیحات تکمیلی

اخیرا ابزار جدیدی تحت عنوان قراردادهای آتی سبد سهام در بورس تهران ارائه شده است. اقدامی ارزشمند که باعث می شود در بورس تهران هم مانند اکثر بورس های بزرگ دنیا استفاده از اهرم در معاملات و انجام معاملات معکوس وجود داشته باشد. معاملات این اوراق دارای جذابیت و ریسک بالایی است. وجود اهرم در این معاملات موجب افزایش ظرفیت سرمایه گذاری خواهد شد.

از دیگر مزیت های معاملات این اوراق می توان به کسب سود در بازارهای نزولی با ایجاد موقعیت فروش، معافیت مالیاتی، شفافیت و استاندارد بودن قراردادها، تضمین ایفای تعهدات توسط اتاق پایاپای، امکان کسب سود با تحلیل شرایط کلان اقتصاد بدون بررسی سهام خاص و مدیریت ریسک پرتفوی (Portfolio) را نام برد. قابل ذکر است که در کنار مزیت های مذکور، وجود اهرم در این معاملات، میزان ریسک آن را افزایش داده و افراد برای شروع معاملات این اوراق حتما باید دارای دانش و مهارت لازم باشند.

در این فرادرس به معرفی، بیان ویژگی ها و ساز و کار معاملاتی قراردادهای آتی سبد سهام در پانزده درس پرداخته شده است. در هفت درس ابتدایی آن کلیات، شرایط و محاسبات مربوط به معاملات قراردادهای آتی سبد سهام مطرح می شود. سپس در هر یک از هفت درس بعدی، یکی از هفت قرارداد آتی سبد سهام موجود در بورس تهران مورد بررسی دقیق قرار گرفته و جزییات آن تبیین می گردد و نهایتا در درس پایانی نکات و توصیه های مهم برای انجام معاملات این اوراق بیان می شود.

فهرست سرفصل‌ها و رئوس مطالب مطرح شده در اين مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:

• درس یکم: معرفی قراردادهای آتی سبد سهام
  • تعریف قراردادهای آتی
  • مکانیزم قراردادهای آتی
  • قرارداد آتی سبد سهام
  • مشخصات قرارداد آتی سبد سهام
  • تعیین ارزش آتی قرارداد سبد سهام
  • نماد قراردادهای آتی سبد سهام
  • سبد مرجع
  • سبد پایه
  • استفاده از اهرم، افزایش ظرفیت سرمایه گذاری
  • کسب سود از هر دو بازار صعودی و نزولی
  • شناسایی سود و زیان روزانه و اعمال آن در حساب
  • مدیریت ریسک پرتفوی
  • کسب سود از تحلیل شرایط کلان اقتصاد
  • امکان خروج از بازار در هر زمان قبل از سررسید
  • معافیت مالیاتی و کمتر بودن هزینه های معاملات
  • سایر مزایا
  • شرایط معاملات قرارداد آتی سبد سهام
  • نحوه انجام معاملات
  • کارمزدهای قرارداد آتی
  • اندازه قرارداد
  • تاریخ های موجود در اطلاعیه معاملاتی قرارداد آتی
  • مفاد قرارداد مشتری – کارگزار
  • الزام طرفین قرارداد
  • وجه تضمین اولیه
  • وجه تضمین لازم
  • حداقل وجه تضمین
  • وجه تضمین جبرانی
  • مثال
  • محاسبه سود و زیان روزانه
  • به روزرسانی حساب ها
  • اخطاریه افزایش وجه تضمین
  • تسویه و پایاپای روزانه در سطح مشتری
  • مثال
  • محاسبه قیمت تئوری در سررسید
  • فرایند تسویه نهایی
  • تسویه نقدی قراردادهای آتی سبد سهام
  • تسویه فیزیکی قرارداد آتی سبد سهام در سررسید
  • تسویه نهایی
  • جریمه نکول
  • فرایند تخصیص
  • هزینه های تسویه نهایی
  • مثال
  • راهبرد معادل خرید سهام
  • راهبرد معادل فروش سهام
  • راهبرد پوشش ریسک سهام
  • راهبرد معاملات اهرمی
  • راهبرد ارزش نسبی (معامله جفتی)
  • آربیتراژگران
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت خودرو
  • سبد پایه صنعت خودرو
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت خودرو
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام خودرو
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت فلزات اساسی
  • سبد پایه صنعت فلزات اساسی
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت فلزات اساسی
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام فلزات اساسی
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت بانکی
  • سبد پایه صنعت بانکی
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت بانکی
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام بانکی
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت کانه های فلزی
  • سبد پایه صنعت کانه های فلزی
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت کانه های فلزی
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام کانه های فلزی
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت محصولات شیمیایی
  • سبد پایه صنعت محصولات شیمیایی
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت محصولات شیمیایی
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام محصولات شیمیایی
  • شرکت های موجود در شاخص صنعت فراورده های نفتی
  • سبد پایه صنعت فراورده های نفتی
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص صنعت فراورده های نفتی
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام فراورده های نفتی
  • شرکت های موجود در شاخص سی شرکت بزرگ
  • سبد پایه سی شرکت بزرگ
  • بررسی سابقه معاملات و نمودار شاخص سی شرکت بزرگ
  • بررسی تاثیر معیارهای مختلف بر روند ارزش سبد سهام سی شرکت بزرگ
  • تفاوت های بین معاملات سهام و قرارداد آتی سبد
  • بازده و ریسک
  • اهمیت و مدیریت تاریخ سررسید
  • نکات مهم و پایانی
  • منابع

  آنچه در این آموزش خواهید دید:

  آموزش ویدئویی مورد تائید فرادرس

  فایل PDF یادداشت‌ های ارائه مدرس

  پیش نمایش‌ها

  آموزش‌های مرتبط با آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

  آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران

  آموزش نرم افزار ادونس گت Advanced GET برای تحلیل تکنیکال در بورس و بازارهای مالی

  آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

  آموزش مدل های ارزشگذاری سهام - پیش ثبت نام

  راهنمای سفارش آموزش‌ها

  آیا می دانید قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟ که تهیه یک آموزش از فرادرس و شروع یادگیری چقدر ساده است؟

  • با شماره تلفن واحد مخاطبین ۵۷۹۱۶۰۰۰ (پیش شماره ۰۲۱) تماس بگیرید. - تمام ساعات اداری
  • با ما مکاتبه ایمیلی داشته باشید (این لینک). - میانگین زمان پاسخ دهی: ۳۰ دقیقه

  اطلاعات تکمیلی

  نام آموزش	آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام
  ناشر	فرادرس
  شناسه اثر	۸-۱۲۴۵۲-۰۶۹۶۴۱ (ثبت شده در مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد)
  کد آموزش	FVFN97111
  مدت زمان	۴ ساعت و ۲۶ دقیقه
  زبان	فارسی
  نوع آموزش	آموزش ویدئویی (نمایش آنلاین + دانلود)
  حجم دانلود	۳۶۸ مگابایت (کیفیت ویدئو HD با فشرده سازی انحصاری فرادرس)

  تضمین کیفیت و گارانتی بازگشت هزینه

  آموزش‌های پیشنهادی برای شما

  آموزش مدل های ارزشگذاری سهام - پیش ثبت نام

  آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

  آموزش بوم مدل کسب و کار

  آموزش اصول مدیریت

  آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران

  آموزش رهبری مثبت گرا

  آموزش نرم افزار ادونس گت Advanced GET برای تحلیل تکنیکال در بورس و بازارهای مالی

  آموزش آشنایی با بازارهای مالی

  مجموعه آموزش بورس و تحلیل تکنیکال

  مجموعه آموزش اکسل

  دیگر آموزش‌های این مدرس

  آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – تکمیلی

  آموزش نوسان گیری در بورس - مقدماتی

  آموزش بورس - اطلاعیه های سامانه کدال Codal

  آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – مقدماتی

  نظرات

  انجام معاملات در آتی سهام مناسب برای افراد حرفه ای می باشد و من توصیه برای افراد تازه کار نمی کنم ولی فعالیت برای افراد با تجربه می تونه پتانسیل کسب درآمد بالای داشته باشد. بنظر من آموزش ها در حد افزایش آگاهی و روشن کردن نحوه کار این بازار می باشد. و تقریبا هیچ آموزشی برای فعالیت افراد کم تجربه و تازه وارد ندارد. در کل اگر کسی بخواهد وارد این بازار و فعالیت در معاملات آتی سهام داشته باشد این فرادرس را مفید می دانم.

  کلا قراردادهای آتی موضوع پیچیده ای هست، نمیشه با یه دوره آموزشی به درس مسلط بشی، حتما باید اونکارو انجام بدی و اطلاعات جانبی داشته باش که آموزش جامع تری رو می طلبه، در کل برای آشنایی بد نیست.

  خیلی از استاد متشکرم واقعا عالی بود. ولی من تمام قراردادهای آتی رو که چک میکنم حجم معاملاتشون رو صفر نشون میده. تو پنل کارگزاری خودم هم مثل اینکه امکان معامله این قراردادها نیست. کاشکی استاد به صورت عملی یک ترید رو این قراردادها انجام میدادن تا یک سری ابهامات برامون روشن بشه. بازم از ایشون تشکر میکنم.

  استاد ابراهیمی و استاد نسیمی فر به نظر بنده برترین اساتید بورسی فرادرس هستند و به شدت روان و عالی توضیح می دهند در آینده نزدیک مسلما با افزایش ضریب نفوذ بورس در ایران مسلما قراردادهای آتی بیشتر معامله خواهد شد ولی انتظار داشتیم استاد اختیارمعامله های سهم های مختلف را هم توضیح بدهند که متاسفانه اشاره ای نشده بود و امیدوارم با یک اموزش کاملتر اختیار معامله های سهم هایی همچون وتجارت و فولاد رو اموزش بدهند باتشکر

  سلام ممنون از اظهارنظر دوستان قراردادهای آتی سبد سهام در بورس تهران فعال است، البته هنوز زیاد گسترده نشده، ولی قطعا این مسیر پیش خواهد رفت و همانطور که تو آموزش هم توضیح دادم، نگاه قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟ فعالین بازار به این قراردادها در شرایطی که بورس منفی باشد، به خاطر وجود معاملات معکوس و استفاده از اهرم بیشتر خواهد بود. سعی کنید با دقت گوش بدین، کامل یاد بگیرید تا در شرایط منفی بورس هم بتونید با معاملات معکوس قراردادهای آتی از بورس سود کسب کنید. موفق باشید.

  Portfolio | Portfolios | profit | Reference Basket | Relative Value Strategy | Specifications | stock | Stock Futures | Stock risk coverage strategy | Technical analysis | The base metal base contract | The bullish market | The downside market | The value of the car stock portfolio | Theoretical price | Trading strategy | Transaction costs | Transaction history | Value of 30 big companies | آربیتراژ | اخطاریه افزایش وجه تضمین | ارزش سبد سهام بانکی | ارزش سبد سهام خودرو | ارزش سبد سهام فراورده های نفتی | ارزش سبد سهام فلزات اساسی | ارزش سبد سهام کانه های فلزی | ارزش سبد سهام محصولات شیمیایی | قراداد آتی سبد سهام یا آتی شاخص؟ ارزش سبد سی شرکت بزرگ | استراتژی معاملاتی | الزام طرفین قرارداد | اندازه قرارداد | اهرم | بازار صعودی | بازار نزولی | بازده | بورس | پرتفو | تحلیل | تحلیل بنیادی | تحلیل تکنیکال | تحلیل فاندامنتال | تسویه فیزیکی | تسویه نقدی | تسویه نهایی قراردادها | تسویه و پایاپای روزانه | جریمه نکول | حداقل وجه تضمین | راهبرد ارزش نسبي | راهبرد پوشش ريسك سهام | راهبرد معادل خريد سهام | راهبرد معادل فروش سهام | راهبرد معاملات اهرمي | ریسک | زیان | سابقه معاملات | سبد پایه | سبد مرجع | سررسید | سهام | سود | شاخص سی شرکت بزرگ | شاخص صنعت بانکی | شاخص صنعت خودرو | شاخص صنعت فراورده های نفتی | شاخص صنعت فلزات اساسی | شاخص صنعت کانه های فلزی | شاخص صنعت محصولات شیمیایی | شرایط کلان اقتصادی | ظرفیت سرمایه گذاری | فرایند تخصیص | قرارداد | قرارداد آتی | قرارداد آتی سبد سهام | قرارداد سبد سی شرکت بزرگ | قرارداد سبد صنعت بانکی | قرارداد سبد صنعت خودرو | قرارداد سبد صنعت فراورده های نفتی | قرارداد سبد صنعت فلزات اساسی | قرارداد سبد صنعت کانه های فلزی | قرارداد سبد صنعت محصولات شیمیایی | قیمت تئوریک | کارمزد | مزیت | مشخصات | معافیت مالیاتی | معاملات | معامله جفتي | مکانیزم | نحوه انجام معاملات | نماد | نمودار | هزینه های معاملات | وجه تضمین اولیه | وجه تضمین جبرانی | وجه تضمین لازم