صفر تا صد صندوق های اهرمی
سلسله ریزش‌های بورس از سال گذشته تا به الان، نه تنها سهامداران خرد را از بازار فراری داده بلکه به دلیل بی‌اعتمادی شکل گرفته در میان سرمایه‌گذاران، مانع ورود پول تازه به بازار سرمایه شده است. از سوی دیگر نیز وعده‌های صندوق توسعه ملی برای تزریق نقدینگی به بازار سرمایه، هنوز جامه عمل نپوشیده است. در این میان، سازمان بورس از نوع تازه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با عنوان «صندوق‌های اهرمی» رونمایی کرده است که گفته میشود میتواند به عنوان پلی برای انتقال منابع سیستم بانکی به بازار سرمایه عمل کند. اگر چه به گفته کارشناسان، این صندوق‌ها در رده صندوق‌های پرریسک دسته‌بندی میشوند اما به دلیل سازوکار اعتباری که پیش از این در بازار سرمایه وجود نداشته است می‌توانند موج تازه‌ای از ورود پول و سرمایه‌گذاری را در بورس رقم بزنند.
اهرم چیست؟
اهرم سرمایه گذاری به شما این اجازه را می دهد که با مبلغی بیش از دارایی خود وارد یک سرمایه گذاری شوید. بنابراین نوسانات ارزش اون دارایی روی یک مبلغ بیشتر اثر می گذارد و به همین شکل سود یا زیان یک فرد بیشتر از حالتی می شود که صرفا با سرمایه خود وارد معامله شود. همانطور که می دانید صندوق های سرمایه گذاری یکی از راه های ساده و مفید برای ورود به بازار بورس هستند اما یکی از دلایلی که خیلی از معامله گران حرفه ای از طریق صندوق ها اقدام به سرمایه گذاری نمی کردند و ترجیح می دادند به صورت شخصی خرید و فروش سهام انجام دهند، عدم امکان استفاده از اهرم بود.
همین موضوع سبب شد که سازمان بورس به فکر راه اندازی صندوق های اهرمی افتاد و اینکه افراد سرمایه گذار بتوانند در صندوق های سهامی هم از اهرم مالی استفاده کنند میتواند باعث شود صندوق های سرمایه گذاری و سرمایه گذاری غیرمستقیم رونق پیدا کند.
این مطلب را حتما بخوانید: بهترین سرمایه گذاری در زمان تورم چیست؟
صندوق های اهرمی چیست؟
صندوق های اهرمی از نوع صندوق های سهامی است ولی با این تفاوت که از دو نوع واحد برای سرمایه گذاری ایجاد میشود.صندوق های اهرمی به افرادی که قصد دارند با پذیرش ریسک بیشتر وارد بازار سهام شوند این امکان را می دهد که با بهره گیری از بسیاری از مزایای صندوق های سرمایه گذاری اعم مدیریت حرفه ای پورتفوی و نقد شوندگی بالا، از ابزار اهرم نیز برخوردار شوند. صندوق های اهرمی دو نوع واحد برای سرمایه گذاری دارند که برای دو گروه از سرمایه گذاران با دو هدف و رویکرد متفاوت است. یک دسته واحد های عادی و یک دسته واحد های ممتاز
واحد های عادی:
واحد های عادی مخصوص سرمایه گذارانیست که قصد پذیرش ریسک بالا ندارند و انتظار یک بازدهی محدود ولی مطمین را دارند. بازدهی واحد های عادی صندوق اهرمی کاریزما تقریبا بین 20 تا 25 درصد معدل سالانه خواهد بود که بسته به میزان بازدهی سبد دارایی صندوق در این بازه متغیر خواهد بود. این واحد ها به صورت صدور و ابطال انجام میشوند. این واحد ها برای صندوق اهرمی کاریزما در سایت charisma.ir صدور و ابطال میشود.
واحد های ممتاز:
در مقابل واحد های ممتاز مناسب برای افراد جسور و ریسک پذیر است که قصد استفاده از اهرم برای سرمایه گذاری دارند و انتظار بازدهی بالایی از سرمایه گذاری خود دارند. واحد های ممتاز به صورت قابل معامله در بورس هستند و از طریق سامانه های آنلاین کارگزاری ها با جستجوی نماد مورد نظر قابل داد و ستد هستند. برای صندوق اهرمی کاریزما واحد های ممتاز با جستجوی نماد اهرم قابل خرید و فروش میباشد.
نحوه کارکرد صندوق اهرمی
صندوق های اهرمی از نوع سهامی هستند یعنی مدیر صندوق محدودیتی در خرید سهام ندارد بنابراین ارزش دارایی های صندوق به فراخور تغییرات قیمت سهام می تواند دچار نوسانات نا محدودی شود ولی گروه سهامداران ممتاز متضمن تحقق حداقل بازدهی برای سهامداران عادی خواهند بود. بنابراین سهامداران عادی چندان نگرانی از تحقق بازدهی خود ندارند و به نوعی انگار در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کرده اند.
اما سهامداران ممتاز در ازای چنین پذیرش چنین ریسک و تعهدی چنانچه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده برای سهامداران عادی یعنی همان 25 درصد باشد، علاوه بر سودی که به سرمایه خودشان تعلق می گیرد، مازاد سود سهامداران عادی را هم بدست خواهند آورد.
مثال:
به طور مثال فرض کنید بازدهی صندوق اهرمی کاریزما در یک سناریو، 190 درصد باشد. در این حالت سهامداران عادی سقف بازدهی معین شده یعنی 25 درصد بازدهی خواهند داشت ولی مازاد بازدهی کسب شده یعنی 165 درصد از سود آنها به سهامداران ممتاز خواهد رسید. با توجه به اینکه سهامداران ممتاز از محل سرمایه خودشان نیز 190 درصد بازدهی کسب کردند با بدست آوردن مازاد بازدهی سهامداران عادی، به صورت اهرمی کسب سود می کنند.
در سناریو دیگر چنانچه صندوق در طول سال 15 درصد سود کند، سهامداران عادی کف سود تعیین شده یعنی 20 درصد را دریافت خواهند کرد و فاصله کسری بازدهی یعنی 5 درصد سود از محل سهامداران ممتاز جبران خواهد شد و در این حالت سهامداران ممتاز چیزی کمتر از سود کل صندوق یعنی 15 درصد بدست خواهند آورد.
سود و زیان:
با توجه به نوع سهامداران صندوق، دو nav یا خالص ارزش دارایی در این صندوق به طور روزانه محاسبه می شود که به طور مجزا مربوط به سهامداران عادی و ممتاز خواهد بود.
مزایای صندوق های اهرمی
خلاء این نوع صندوق‌ها که امکان اهرم و اعتبار را داشته باشند، در بازار سرمایه احساس می‌شد. عنوان «اهرم» در نام آنها نیز به این امر اشاره دارد که در این صندوق‌ها افرادی که سهام ممتاز را خریداری میکنند در صورتی که بازدهی صندوق بالاتر از سقف تعیین شده یا پایین تر از کف تعیین شده برای سهامداران عادی باشد مازاد یا کسری بازدهی برای سهامداران ممتاز میشود و به این ترتیب به صورت اهرمی سهامداران ممتاز بازدهی کسب میکنند. در این سازوکار طبعا اگر بازار رشدی باشد متناسب با اهرم ایجاد شده بازدهی مثبت خواهید داشت و در صورتی هم که بازار نزولی باشد، بازدهی منفی کسب خواهید کرد.» با ایجاد صندوق‌های اهرمی، افرادی که ریسک‌پذیر هستند می‌توانند برای فعالیت در بازار سرمایه به آنها مراجعه کنند. چرا که ممکن است با استفاده از اهرم در دو حالت نزولی و صعودی بازار زیان یا سود حداکثری برداشت کنند. این نوع صندوق‌ها را عمدتا با این هدف ایجاد میکنند که بتوانند با ترکیب کردن دو نوع سرمایه گذار ممتاز و عادی، نقدینگی را وارد بازار کنند. یعنی در حقیقت آنچه اکنون بازار از آن رنج می‌برد یعنی کمبود و نبود نقدینگی را می‌توان با این صندوق‌ها درمان کرد. از این طریق نقدینگی مازادی وارد بازار میشود و به نوعی بازار را به نقاط تعادلی می‌رساند. زمانی که سهام به زیر ارزش ذاتی میرسد، مدیران پرتفوی صندوق‌ها به این یقین می‌رسند که این سهم ارزنده است و به اخذ تسهیلات مبادرت می‌کند و آن را به خرید سهم اختصاص می‌دهند. در واقع می‌توان گفت که کارکرد این صندوق‌ها این است که مانع خروج بازار از نقاط تعادلی میشوند و نمی‌گذارند که سهم زیر ارزش ذاتی خود معامله شود.به نظر میرسد اگر این صندوق‌ها به مرحله اجرایی برسند می‌توانند بازار را کارا کنند و نگذارند بازار از ریل تعادلی خود خارج شود.
این مطلب را حتما بخوانید: بهترین سرمایه گذاری در زمان تورم چیست؟
تفاوت صندوق‌های اهرمی با دیگر صندوق‌های فعال
اکنون در بازار سه نوع صندوق داریم؛ صندوق‌های بادرآمد ثابت که ریسکی نیستند و صرفا می‌توانند ۱۵ درصد از منابع خود را سهم بخرند. این نوع صندوق‌ها مختص سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز است. یک نوع دیگر از صندوق‌های فعال در بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط هستند که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از منابع خود را می‌توانند به خرید سهام اختصاص دهند. این نوع از صندوق‌ها هم مناسب افراد با ریسک‌پذیری متوسط است. همچنین نوع دیگری از صندوق‌ها نیز در بازار سرمایه فعال هستند با عنوان صندوق‌های سهامی که باید ۹۰ درصد از منابع خود را به خرید سهم تخصیص دهند. این نوع سوم از صندوق‌ها، ریسکی محسوب میشوند. هیچ‌کدام از این صندوق‌ها امکان اهرم نداشته‌اند به این معنا که نمی‌توانستند فراتر از بازدهی صندوق بازدهی به سهامدار بدهند و باید بر اساس همان منابعی که از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کردند سهام خریداری یا سرمایه‌گذاری می‌کردند. در واقع اصلی‌ترین تفاوت میان صندوق‌های اهرمی با دیگر صندوق‌های بازار سرمایه در اهرمی بودن بازدهی سهامداران ممتاز این صندوق میباشد. این صندوق‌هایی که حالا با عنوان صندوق‌های اهرمی ایجاد شده در راستای همان صندوق‌های سهامی است. صندوق‌های سهامی این مشکل را داشتند که نمی‌توانستند منابعی از سیستم بانکی تامین کنند اما این مشکل در صندوق‌های اهرمی رفع شده است. برخی افراد حاضرند ریسک بیشتری را در سرمایه‌گذاری اهرم می‌خرد با کاهش قیمت مواجه شود، سرمایه‌گذاری باید زیان بیشتری را متحمل شود. اما در مقابل اگر هم خرید سهام بازدهی مثبتی داشته باشد، سرمایه‌گذار سود بیشتری می‌برد.
ویدیو آموزشی صندوق اهرمی:
برای درک بهتر صندوق اهرمی و نحوه کارکرد آن گروه مالی کاریزما یک ویدیو آموزشی تهیه کرده است که میتواند آن را مشاهده کنید.
صندوق اهرمی کاریزما (با تضمین سود)
صندوق سرمایه گذاری اهرمی کاریزما (نوع عادی)، یک صندوق از نوع با درآمد ثابت اما با تضمین سود است. در این صندوق کسب سود حداقل با نرخ 20 درصد معادل سالیانه و حداکثر 25 درصد معادل سالیانه تضمین شده است. بنابراین سرمایه گذاری از حداقل سود خود اطمینان خاطر دارد.
تضمین سود در صندوق سرمایه گذاری اهرمی کاریزما (نوع عادی) توسط دارندگان واحد های ممتاز صندوق اهرمی کاریزما صورت می گیرد. ویژگی برجسته صندوق سرمایه گذاری اهرمی کاریزما (نوع عادی) مشخص بودن کف و سقف سود صندوق است.
بازدهی
بازدهی در صندوق سرمایه گذاری اهرمی کاریزما برای واحدهای ممتاز و واحدهای عادی متفاوت است. واحدهای ممتاز می توانند از مزیت اهرم سرمایه گذاری برخوردار شوند که اعتبار مصرف شده برای ایجاد اهرم از محل سرمایه گذاری واحد های عادی تامین خواهد شد. واحد ها عادی شباهت بسیار زیادی به واحد های صندوق های بادرآمد ثابت دارند. سود پیش بینی شده برای دارندگان واحدهای عادی نرخی بین 20 تا 25 درصد معادل سالانه خواهد داشت. چنانچه بازدهی کل صندوق کمتر از 20 درصد باشد، کف سود 20 درصدی متعلق به دارندگان واحد های عادی از محل دارایی دارندگان واحدهای ممتاز تامین خواهد شد و در مقابل چنانچه بازدهی صندوق بیش از 25 درصد باشد، سرمایه گذاران واحدهای عادی تنها از سقف سود یعنی 25 درصد برخوردار خواهند شد و مازاد بر آن متعلق به سرمایه گذاران واحد های ممتاز خواهد بود .
صندوق اهرمی چیست؟
احسان والیان
- اشتراک‌گذاری
صندوق اهرمی با دو نوع واحد سرمایه گذاری عادی و ممتاز این امکان را به سرمایه گذاران می‌دهد تا بتوانند بیش از توان مالی‌شان سرمایه گذاری کنند. واحدهای این صندوق به واحدهای عادی یا بدون ریسک و واحدهای ممتاز یا قابل معامله و پرریسک تقسیم میشوند
تصوری که بعد از شنیدن کلمه «اهرم» در ذهن‌مان نقش می‌بندد تصویری از فشار یک جسم سخت مانند یک تکه چوب یا فلز است که برای به حرکت درآوردن چیزی که تکان دادنش از محدوده زور بازوی انسان خارج است، استفاده میشود. بنابراین در شرایطی که دیگر از تمام قوا استفاده کردیم و جوابی نگرفتیم، سراغ اهرم می‌رویم. در موارد دیگر هم وقتی سراغ اهرم می‌رویم که بخواهیم کاری را با نیروی اضافی و راحت‌تر انجام دهیم. در واقع اهرم برای این به کار گرفته میشود که زور ما را برای انجام کاری چند برابر کند. در جهان سرمایه گذاری هم ابزاری به نام صندوق اهرمی وجود دارد که کاربردی کمک کننده و ترغیب کننده در بازارهای مالی دارد و همین کار را انجام می‌دهد. یعنی به شما قدرتی چند برابر برای معامله کردن و پول بیشتری برای سرمایه‌گذاری در سهام در اختیارتان می‌گذارد. برای شناخت صندوق اهرمی و عملکرد آن نیاز به توضیحات و شناخت بیشتر داریم.
صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟
بیایید نگاهی دوباره به «اهرم» که در بالا اشاره کردیم، بیندازیم و آن را از جنس مالی‌اش در نظر بگیریم. در دنیای سرمایه گذاری هم راهی به نام «اهرم مالی» وجود دارد که میتواند موجب بازدهی بیشتری در مقایسه با میزان مورد انتظار ما شود. صندوق اهرمی از نظر کارآیی تقریبا مشابه همین کار را انجام می‌دهد. در میان انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در ایران می‌توان به صندوق اهرمی اشاره کرد که نمونه بارزی از بهره‌مندی از این شیوه سرمایه گذاری است. می‌دانیم که صندوق‌های سرمایه گذاری یک سبد متشکل از دارایی‌ها دارند که هر کدامشان بسته به فعالیت و زمینه سرمایه گذاری که دارند، نوع دارایی‌شان متفاوت است. به عنوان مثال صندوق سرمایه گذاری درآمدثابت، سبدی متشکل از اوراق قرضه و سپرده‌های بانکی دارد. هر کدام از صندوق‌ها به ازای دارایی که دارند به سرمایه گذاران خود واحدهای سرمایه گذاری ارائه می‌دهند. یعنی اگر کسی بخواهد در یک صندوق سرمایه گذاری اقدام به سرمایه گذاری کند، باید واحد سرمایه گذاری آن صندوق را بخرد. در مورد ساختار و عملکرد صندوق سرمایه گذاری اهرمی باید گفت که این نوع صندوق از دو نوع واحد سرمایه گذاری برخوردار است.
شناخت ساختار صندوق اهرمی
صندوق اهرمی با دو نوع واحد سرمایه گذاری عادی و ممتاز این امکان را به سرمایه گذاران می‌دهد تا بتوانند بیش از توان مالی‌شان سرمایه گذاری کنند. واحدهای این صندوق به واحدهای عادی یا بدون ریسک و واحدهای ممتاز یا قابل معامله و پرریسک تقسیم میشوند. حالا که حرف از پرریسک بودن واحدهای ممتاز صندوق اهرمی شد، توجه کنید که صندوق اهرمی از دسته صندوق‌های سهامی به حساب می‌آید. این امکان که در صندوق اهرمی بتوانیم سود مضاعف به دست آوریم هم به همین خاطر است. البته گفتنی است که در زمان افت بازار هم به همان اندازه که انتظار سوددهی از واحدهای این صندوق داریم، باید منتظر کاهش ارزش باشیم.
واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی
دو نوع واحد سرمایه گذاری در صندوق اهرمی وجود دارد که یک نوع صندوق صدور و ابطالی و بدون ریسک است. نوع بعدی پرریسک است و این امکان را به سرمایه گذاران می‌دهد تا بتوانند بازدهی مضاعفی از سرمایه گذاری خود به دست آورند. واحدهایی که بدون ریسک است و بازدهی مشخصی دارند را می‌توان به صورت صدور و ابطالی در اختیار داشت. واحدهای پرریسک که قابل معامله هستند نیز در تابلوی فرابورس معامله میشوند.
بازدهی در صندوق‌های اهرمی
برای اینکه متوجه بازدهی صندوق‌های اهرمی شویم می‌توان یک صندوق اهرمی فرضی را با کف بازدهی 20% و سقف بازدهی 25% در نظر گرفت. در صورتی که این صندوق اهرمی فرضی ما در طول یک سال 30% بازدهی ارائه کرده باشد 25% سود به واحدهای بدون ریسک تعلق می‌گیرد و باقی آن که میشود 5% درصد به واحدهای سرمایه گذاری پرریسک یا به عبارتی ممتاز داده میشود. دلیل این درصد بندی این است که واحدهای پرریسک سود مازاد دریافت میکنند. البته جدا از مثالی که ارائه دادیم باید به این نکته مهم هم اشاره کنیم که در امیدنامه صندوق اهرمی کف و سقف بازدهی صندوق مشخص شده است. با توضیحاتی که ارائه شد می‌توان گفت که واحدهای ممتاز به صورت مستقیم تحت تاثیر عملکرد واحدهای عادی هستند که بدون ریسک هستند.
نحوه انجام معاملات در صندوق های اهرمی
فضاهای تریدر مانند درسا تریدر برای جستجو و خرید واحدهای پرریسک صندوق‌های اهرمی وجود دارند که می‌توان از آنها برای انجام معاملات و صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری استفاده کرد. البته برای انجام واحدهای ممتاز صندوق اهرمی نیاز به دریافت کد بورسی دارید که از طریق سامانه سجام می‌توانید اقدام به دریافت این کد کنید. خوشبختانه فضای سرمایه گذاری آنلاین این امکان را فراهم کرده تا به راحتی بتوانیم در کارگزاری موردنظر یا صندوق‌های سرمایه گذاری ثبت نام و شروع به معاملات آنلاین کنیم.
مزایای صندوق های اهرمی
بی شک صندوق اهرمی با تمام مشخصات و ویژگی‌هایش از مزایای ویژه‌ای هم برخوردار است. مزایای صندوق‌های اهرمی شامل موارد زیر میشود؛
صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟
به زبان خودمانی، صندوق سرمایه گذاری اهرمی نسل جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌اند که درمقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.
صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی از جدیدترین ابزارهای مالی برای سرمایه‌گذاری محسوب میشوند که بنا به نیازهای کنونی بازار سرمایه طراحی شده‌اند. به زبان خودمانی، «صندوق‌های اهرمی» نسل جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌اند که درمقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. در اینجا با صندوق‌های اهرمی بیشتر آشنا می‌شویم و ریسک‌ها و جذابیت‌های این نوع صندوق‌ها را مرور می‌کنیم.
تعریف صندوق سرمایه گذاری اهرمی
همانطور که می‌دانید، سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری به این شکل است که سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای این صندوق‌ها، منابع مالی خودشان را در اختیار مدیران صندوق می‌گذارند و مدیران این صندوق‌ها، که تخصص‌شان سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی از راه سرمایه‌گذاری است، منابع مالی صندوق را صرف خرید انواع اوراق بهادار میکنند تا از این راه برای سرمایه‌گذاران یا همان دارندگان واحدها، بازدهی ایجاد کنند.
نکته یک: در صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی، سرمایه‌ای که در اختیار مدیران صندوق قرار می‌گیرد همان پولی است که سرمایه‌گذاران وارد صندوق میکنند.
تفاوت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی با صندوق‌های عادی در همین نکته بالا نهفته است: اساس کار صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی طوری تعریف شده است که مدیران صندوق بتوانند متناسب با سرمایه‌ای که از طریق دارندگان واحدها در اختیار صندوق قرار می‌گیرد، از تسهیلات بانکی استفاده کنند. به عبارت ساده‌تر، صندوق‌های اهرمی می‌توانند در کنار پولی که از سرمایه‌گذاران می‌گیرند، می‌توانند وام بگیرند و مجموع این پول و وام را در انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند. واژه «اهرم» در نام این صندوق‌ها هم به همین موضوع اشاره دارد.
نکته ۲: صندوق‌های اهرمی برای خرید انواع اوراق بهادار، می‌توانند علاوه بر آورده سرمایه‌گذاران، از اعتبار بانکی هم استفاده کنند.
صندوق های سرمایه گذاری اهرمی چگونه کار میکنند؟
سازوکار صندوق‌های اهرمی تفاوت‌هایی با صندوق‌های معمولی دارد. مهمترین تفاوت هم این است که این صندوق‌ها می‌توانند انتظارات طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران را پوشش بدهند و به این ترتیب این امکان را دارند که منابع مالی بیشتری جذب کنند. به بیان ساده‌تر، هم‌سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، که به دنبال سودهای تضمین‌شده‌اند، می‌توانند در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند و هم آن دسته از سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند ریسک بیشتری متحمل شوند و در مقابل به سود بالاتر برسند.
نکتهٔ دیگری که درمورد سازوکار صندوق‌های اهرمی وجود دارد این است که خریدوفروش واحدهای این صندوق‌ها هم منعطف‌تر است. در واقع، صندوق‌های اهرمی نخستین صندوق‌های فعال در بازار سرمایه ایرانند که همزمان از دو روش «صدور و ابطال» و «معامله در بورس» میشود واحدهایشان را خریدوفروش کرد.
واحدهای عادی و ممتاز صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی
گفتیم که صندوق سرمایه گذاری اهرمی می‌توانند برای طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران (از ریسک‌گریز تا ریسک‌پذیر) جذابیت داشته باشد. اما چطور چنین چیزی ممکن است؟ پاسخ این سؤال را باید در نوع واحدهای این واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی صندوق‌ها جست‌وجو کرد. واحدهای صندوق‌های سهامی اهرمی به دو نوع عادی و ممتاز تقسیم میشود که هر کدامشان برای دسته خاصی از سرمایه‌گذاران مناسب است.
واحدهای عادی
واحدهای عادی یا Date Base Units واحدهایی‌اند که برای آنها سقف سود در نظر گرفته میشود و این سقف به‌نوعی تضمین‌شده است. به عبارت دیگر، این واحدها معادل واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابتند و برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی مناسب است که می‌خواهند از سود ماهانه‌شان اطمینان داشته باشند.
واحدهای ممتاز
جذابیت اصلی صندوق سرمایه گذاری اهرمی در همین واحدهای ممتاز یا Equity Base Units است. اول از همه به این نکته اشاره کنیم که خود واحدهای ممتاز به ۲ دسته تقسیم میشوند: واحدهای ممتاز خاص و عام. واحدهای ممتاز خاص تحت مالکیت مؤسسان صندوقند و نمی‌شود آنها را مانند واحدهای دیگر در بازار خریدوفروش کرد. (البته انتقال این واحدها امکان دارد، ولی باید تحت شرایط خاصی انجام شود.) پس می‌ماند واحدهای ممتاز عام.
واحدهای ممتاز عام را میشود خریدوفروش کرد. نکته این واحدها این است که برای آنها کف و سقف سود در نظر نگرفته‌اند و می‌توانند نسبت به واحدهای عادی بازدهی بالاتری داشته باشند. البته این امکان هم وجود دارد که بازدهی واحدهای ممتاز نسبت به واحدهای عادی کمتر باشد و ریسک این واحدها هم از همین جا ناشی میشود.
نکته یک: دارندگان واحدهای ممتاز خاص در مدیریت صندوق حق رأی دارند، اما این حق رأی برای صاحبان واحدهای ممتاز عام تعریف نشده است.
نکته ۲: صندوق سرمایه گذاری اهرمی می‌توانند حداکثر به‌اندازه ۵ درصد از ارزش خالص دارایی‌های واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تسهیلات بانکی بگیرند.
چرا به این صندوق‌ها می‌گویند صندوق‌های اهرمی؟
همانطور واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی که گفتیم، یکی از دلایل استفاده از واژه «اهرمی» در نام این صندوق‌ها، این است که این صندوق‌ها می‌توانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند. اما استفاده از واژه «اهرمی» دلیل دیگری هم دارد: بخشی از اهرم لازم برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار را خود دارندگان واحدها ایجاد میکنند.
ماجرا از این قرار است که دارندگان واحدهای ممتاز می‌پذیرند که تفاوت بازدهی تعیین‌شده با بازدهی محقق‌شده برای سرمایه‌گذاران عادی را متقبل شوند. به زبان ساده‌تر، اگر بازدهی حاصل از فعالیت‌های صندوق کمتر از بازدهی تعیین‌شده برای سرمایه‌گذاران عادی باشد، این تفاوت بازدهی از جیب سرمایه‌گذاران ممتاز تأمین خواهد شد. یعنی اینکه سرمایه‌گذاران ممتاز علاوه بر اینکه زیان واحدهای سرمایه‌گذاری خودشان را متقبل میشوند، باید زیان واحدهای سرمایه‌گذاری عادی را هم قبول کنند. اما اگر بازدهی حاصل از فعالیت‌های صندوق بیشتر از بازدهی تعیین‌شده باشد، سرمایه‌گذاران ممتاز علاوه بر بازدهی واحدهای خودشان، تفاوت سود حاصل از سرمایه‌گذاری واحدهای عادی را هم دریافت میکنند. به این ترتیب، سرمایه دارندگان واحدهای عادی مانند نوعی اهرم برای سرمایه‌گذاران ممتاز عمل می‌کند.
مثال ساده‌اش میشود کسی که برای انجام فعالیتی اقتصادی، از بانک یا آشنایان پول می‌گیرد و تضمین می‌دهد که این پول را طی مدتی معین و با سودی مشخص برگرداند. سپس با این پول فعالیت اقتصادی‌اش را انجام می‌دهد و سودوزیان حاصل از این فعالیت اقتصادی برای خودش میشود. صندوق‌های اهرمی در واقع واسطه‌ای برای انجام چنین فعالیتی‌اند.
تعیین محدوده بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس امیدنامه
همانطور که گفتیم، محدوده مشخصی برای بازدهی صندوق سرمایه گذاری اهرمی در نظر گرفته میشود. این محدوده را امیدنامه صندوق مشخص می‌کند. اگر بازدهی صندوق کمتر از کف این محدوده باشد، حداقل بازدهی مصوب برای صاحبان واحدهای عادی از محل واحدهای ممتاز صندوق تامین میشود. اما اگر صندوق بیشتر از سقف محدوده تعیین‌شده بازدهی داشته باشد، مازاد بازدهی حاصل از محل واحدهای عادی به واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تعلق می‌گیرد.
صندوق‌های اهرمی کجا سرمایه‌گذاری میکنند؟
همانطور که مطلعید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی را بر اساس دارایی‌هایشان به ۳ دسته تقسیم میکنند: صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های سهامی. ترکیب دارایی‌های این صندوق‌ها هم مشخص است و مثلا حد نصاب مشخصی از دارایی‌های صندوق باید در سهام و حق تقدم یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود.
صندوق سرمایه گذاری اهرمی نیز از این جهت در گروه «صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام» یا همان صندوق‌های سهامی قرار می‌گیرند. یعنی اینکه بخش اصلی دارایی‌های این صندوق‌ها از سهام و حق تقدم سهام تشکیل میشود.
ارکان صندوق های سرمایه گذاری اهرمی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از چند رکن تشکیل میشوند که هر کدامشان وظیفه خاصی به عهده دارد و اگر سرمایه‌گذار دقیقی باشیم، باید به این رکن‌ها دقت کنیم. دقت به همین رکن‌هاست که مشخص می‌کند صندوق را چه کسانی اداره میکنند و سازوکار نظارت بر فعالیت صندوق چگونه است.
در هر صورت، مقررات مربوط به تأسیس صندوق‌های اهرمی به‌گونه‌ای تدوین شده است که این نوع صندوق‌ها حداقل تعداد ارکان را داشته باشند. به عبارت دیگر، ارکان این صندوق‌ها عبارتند از مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی و حسابرس.
شکل‌گیری صندوق های اهرمی و نحوه ورود و خروج
صندوق‌های اهرمی با پذیره‌نویسی واحدهای ممتاز و رسیدن به سرمایه ۵۰۰ میلیارد تومانی مجوز فعالیت می‌گیرند. بعد از دریافت این مجوز است که امکان صدرو واحدهای عادی را هم پیدا میکنند.
نکته یک: ارزش مجموع واحدهای عادی صندوق حداکثر میتواند دو برابر ارزش واحدهای ممتاز باشد.
نکته ۲: از آنجا که واحدهای ممتاز به‌نوعی پشتیبان واحدهای عادی محسوب میشوند، قابل ابطال نیستند و فقط میشود این واحدها را در بورس خریدوفروش کرد.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در صندوق های اهرمی
بر اساس آنچه تا اینجا گفتیم، می‌توانیم مزایای صندوق‌های اهرمی را در فهرست زیر خلاصه کنیم.
- سود واحدهای ممتاز اهرمی است
- سود واحدهای عادی تضمین‌شده است
- میشود با تکیه بر دانش مالی مدیران صندوق، از ریسک‌های ناشی از سرمایه‌گذاری غیرحرفه‌ای در امان ماند
- واحدهای این صندوق‌ها را میشود هم به صورت «صدور و ابطال» و هم از واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی طریق بورس خریدوفروش کرد
معایب صندوق‌های اهرمی را هم میشود به این صورت خلاصه کرد:
- دارندگان واحدهای ممتاز عام در مدیریت صندوق حق رأی ندارند
- سرمایه‌گذاران کنترلی بر سبد سرمایه‌گذاری‌شان ندارند
- در حال حاضر، ضامن نقدشوندگی و رکن بازارگردان برای صندوق‌های اهرمی در نظر گرفته نشده است که میتواند نقدشوندگی واحدهایشان را با مشکل مواجه کند
جمع‌بندیصندوق های سرمایه گذاری اهرمی از جدیدترین ابزارهای سرمایه‌گذاری‌اند که به بازار سرمایه ایران معرفی شده‌اند. این صندوق‌ها می‌توانند همزمان برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز مناسب باشند. این صندوق‌ها برای نقدشوندگی و روان‌شدن معاملات بورس هم می‌توانند مفید باشند و احتمال دارد که بتوانند سرمایه‌های بیشتری را به سمت بورس روانه کنند.
در حال حاضر هیچ صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی تأسیس نشده است، اما به نظر میرسد بعد از طی مراحل قانونی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌زودی اخبار مربوط به تأسیس و پذیره‌نویسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی را منتشر کنند.
صندوق اهرمی چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارایی و نحوه معاملات، به انواع مختلف با ریسک و بازدهی متفاوت تقسیم‌بندی میشوند. سهامداران بر اساس استراتژی مالی خود و پیش‌بینی آینده بازار، صندوق مناسب را برای سرمایه‌گذاری انتخاب میکنند اما سوال اینجا است که صندوقی وجود دارد که هم مناسب افراد ریسک‌گریز بازار سرمایه باشد و هم مناسب افراد ریسک‌پذیر؟ جواب مثبت است. صندوق اهرمی میتواند طیف وسیعی از سهامداران را راضی کند. این نوع صندوق‌ها هم ویژگی‌های صندوق سهامی را دارند و هم صندوق درآمد ثابت. در این مقاله به معرفی صندوق اهرمی می‌پردازیم.
این ویدئو را حتما ببینید!
منظور از صندوق اهرمی چیست؟
به صورت کلی، اهرم وسیله‌ای است که نیرو را افزایش می‌دهد. احتمالا شما هم در دوران دبیرستان و مطالعه مباحث فیزیکی با کارکرد اهرم آشنا شده‌اید. حال باید پرسید که نقش اهرم در سرمایه‌گذاری چیست؟
با استفاده از اهرم، سرمایه‌گذار میتواند با مبلغی بیشتر از دارایی خود معامله کند. این ویژگی در دوره‌های صعود و نزول بازار، میتواند منجر به چند برابر شدن بازدهی یا ضرر مضاعف شود.
در صندوق‌های اهرمی از دو ساز و کار صدور و ابطال و ETF برای خرید و فروش استفاده میشود.
در این نوع صندوق‌ها واحدهای مبتنی بر صدور و ابطال بدون ریسک و واحدهای ETF دارای ریسک سرمایه‌گذاری است. به عبارت دیگر، کارکرد واحدهای صدور و ابطالی بر اساس کارکرد صندوق‌های درآمد ثابت است و واحدهای ETF بر اساس کارکرد صندوق های سهامی.
ماهیت کلی صندوق اهرمی و دارایی آن مانند صندوق سهامی است. بیشترین درصد پورتفوی صندوق‌های اهرمی را سهام شرکت‌های بورسی و حق تقدم تشکیل می‌دهد.
این صندوق‌ها دارای اهرم هستند و با خرید هر واحد از آنها، مدیر صندوق میتواند اعتباری معادل دریافت و اقدام به خرید بیشتر سهام کند. این مسئله مهمترین تفاوت صندوق‌های اهرمی با سایر صندوق‌های بازار سرمایه است. صندوق‌های سهامی تنها با منابع و دارایی‌های خود اقدام به خرید سهام میکنند و به اندازه بازدهی صندوق، به سرمایه‌گذاران بازدهی می‌دهند اما صندوق‌های اهرمی امکان تامین اعتبار از سیستم بانکی را نیز دارند؛ بنابراین می‌توانند با رقمی بالاتر از دارایی‌های خود اقدام به خرید سهام کنند و بازدهی بیشتری به سرمایه‌گذاران بپردازند. البته که اگر دچار زیان شوند، ضرر سرمایه‌گذاران نیز مضاعف میشود.
واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های اهرمی
همان طور که توضیح داده شد، واحدهای صندوق اهرمی به دو نوع صدور و ابطال( بدون ریسک) و ETF (دارای ریسک) خرید و فروش میشود. واحدهای ETF در بازار فرابورس خرید و فروش میشوند و با دسترسی به سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها، می‌توان برای خرید و فروش آنها اقدام کرد.
پس از ثبت صندوق در سازمان بورس و اوراق بهادار، امکان صدور دو برابری واحدهای بدون ریسک نسبت به واحدهای دارای ریسک وجود دارد.
واحدهای واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی بدون ریسک صندوق اهرمی را واحد عادی و واحدهای دارای ریسک را واحدهای ممتاز می‌نامند. در این صندوق‌ها واحدهای ممتاز به نوعی پشتیبان واحدهای عادی هستند.
واحدهای عادی صندوق اهرمی مناسب کسانی است که می‌خواهند سرمایه‌گذاری بدون ریسکی را تجربه کنند. در این نوع صندوق‌ها کف و سقفی را به عنوان سود پرداختی به واحدهای عادی تعریف میکنند.
واحدهای ممتاز در صندوق‌های اهرمی نیز دو نوع هستند:
- واحدهای ممتاز عام: واحدهای ممتاز عام برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر طراحی شده است و قابلیت خرید و فروش در بازار سرمایه را دارد. دارندگان این واحدها حق رای در مدیریت صندوق را ندارند.
- واحدهای ممتاز خاص: این واحدها مخصوص موسسان صندوق است. کسانی که در مجمع صندوق حق رای دارند. انتقال واحدهای ممتاز خاص، ضوابط ویژه‌ای دارد.
واحدهای ممتاز در صندوق‌های اهرمی سقف و کفی برای بازدهی و دریافت سود و یا ضرر ندارند.
بازدهی صندوق‌های اهرمی
اما بازدهی صندوق‌های اهرمی به چه صورت است؟ اگر سهامدار دارای واحدهای عادی در صندوق اهرمی باشد کف و سقفی را به عنوان سود برای او در نظر می‌گیرند. مثلا کف بازدهی صندوق ۲۰ درصد و سقف آن ۲۵ درصد است.
تحت هر شرایطی، سهامدار دارای واحد عادی سود ۲۰ درصدی را از صندوق دریافت می‌کند. مثلا اگر بازدهی صندوق ۱۷ درصد هم باشد، به دارندگان واحدهای عادی سود ۲۰ درصدی را پرداخت میکنند. اختلاف میزان سود پرداختی و سود حاصل شده از فعالیت صندوق برای واحدهای عادی را، دارندگان واحدهای ممتاز می‌پردازند.
در مقابل اما برای واحدهای ممتاز سقف و کفی در نظر گرفته نشده است. به همین خاطر اگر سود به دست آمده صندوق ۴۰ درصد هم باشد، به همین میزان سود به دارندگان واحدهای ممتاز پرداخت میشود.
خالص ارزش دارایی‌ها یا nav صندوق‌های اهرمی روزانه و برای سهامداران عادی و ممتاز به صورت مجزا محاسبه میشود.
بازدهی صندوق‌های اهرمی برای واحدهای عادی و ممتاز
به طور کلی می‌توان ۳ سناریو را برای بازدهی صندوق‌های اهرمی در نظر گرفت:
- اگر میزان کف بازدهی یک صندوق اهرمی ۲۵ درصد و میزان سقف آن ۳۰ درصد باشد و این صندوق سود ۳۳ درصدی را به دست بیاورد؛ به واحدهای عادی نهایتا ۳۰ درصد سود تعلق می‌گیرد اما همان طور که توضیح داده شد واحدهای ممتاز کف و سقفی در دریافت سود ندارند.
- در سناریو دوم، صندوقی با همان شرایط، سودی ۱۷ درصدی را کسب می‌کند. در این شرایط باز هم به واحدهای عادی کف سود اعلام شده یعنی ۲۵ درصد تعلق می‌گیرد. مابه‌التفاوت این رقم را دارندگان واحدهای ممتاز جبران میکنند.
- در حالت سوم، سود به دست آمده رقمی مابین کف و سقف پیش‌بینی شده است. در این شرایط میزان سود واحدهای عادی و ممتاز یکسان است.
مزایای صندوق‌های اهرمی نسبت به سایر صندوق‌ها
اما سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی چه مزیتی نسبت به باقی صندوق‌ها دارد؟ در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم:
- پوشش سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر: شاید مهمترین مزیت صندوق اهرمی، پوشش همزمان سهامداران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر باشد. در حقیقت این نوع صندوق میتواند به هم افزایی جذب سرمایه در بازار بورس کمک کند.
- افزایش بازدهی: همان طور که از نام این صندوق پیدا است، امکان افزایش چند برابری بازدهی در این نوع صندوق‌ها برای واحدهای ممتاز وجود دارد. از طرف دیگر دارندگان واحدهای عادی نیز همواره سود ثابتی را از فعالیت‌های صندوق دریافت میکنند.
کارکرد صندوق‌های اهرمی
ارکان صندوق‌های اهرمی مانند دیگر صندوق‌های بازار سرمایه است. البته این صندوق دو فرق عمده با دیگر صندوق‌ها دارد. در صندوق اهرمی ضامن نقدشوندگی و بازارگردان در چارت سازمانی تعبیه نشده است و عرضه و تقاضا وضعیت صندوق را مشخص می‌کند. به همین خاطر ممکن است در شرایط نزولی بازار، نقدشوندگی واحدهای صندوق با اما و اگر همراه باشد.
سخن آخر
سرمایه‌گذاری اهرمی یعنی اعتباری در اختیار فرد قرار گیرد که به وسیله آن بتواند با مبلغی بیشتر از دارایی خود، سرمایه‌گذاری کند. اگر وضعیت بازار مثبت و تصمیمات سرمایه‌گذاری این فرد هوشمندانه باشد، سود سرمایه‌گذاری چند برابر و در شرایط منفی، زیان سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران حاضرند این ریسک را تحمل کنند تا به سود بیشتر برسند. صندوق‌های اهرمی ایجاد شدند تا نیاز این گونه افراد را نیز پوشش دهند. با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، فرد هم از عنصر اهرم در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کند و هم از مزایای مدیریت حرفه‌ای و کادر متخصص صندوق‌ها بهره‌مند میشود.
صندوق های اهرمی می‌توانند جوابگوی نیاز بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار بورس باشند. در این نوع صندوق‌ها به دلیل وجود واحدهای دارای ریسک و بدون ریسک، هر سهامداری با هر استراتژی مالی امکان فعالیت دارد. برای واحدهای معمولی کف و سقف سود مشخص میشود و ساز و کاری شبیه صندوق درآمد ثابت دارند. برای واحدهای ممتاز، کف و سقف در نظر گرفته نمی‌شود و از این رو، ریسک و سود احتمالی آنها بیشتر است. برای آشنایی با خدمات مدیریت دارایی آگاه به وب سایت آگاه اینوست مراجعه کنید.
دیدگاه شما